Đó là hai người bạn trẻ trong rất nhiều người tuổi trẻ hôm nay - tôi tin như
thế -- đang trên đường làm đẹp quê hương.
Ngay khi nghe hai em trai đó ngỏ lời, tôi đã sốt sắng chấp thuận. Và rồi buổi sinh hoạt đầu tiên tổ chức cho các em nhỏ trong xóm đã thành công. Thật khó mà tôi quên được những hình ảnh đẹp ngày hôm ấy. Dưới nắng mai, một nhóm người trẻ tuổi và các em nhỏ quây quần bên nhau, ca hát những bài hát ngợi ca quê hương, những bài hát vui tươi, hào hùng. Họ kể những câu chuyện lịch sử, họ thuật những gương danh nhân… Có những lúc trên môi mọi người nụ cười ươm tươi, có những khi, ánh mắt mọi người rực sáng niềm tin, những lúc khác, tiếng vỗ tay theo nhịp hát như hồi trống thúc giục lòng người tiến lên trên đường xây dựng…
Khó khăn chỉ ở buổi đầu tiên, những lần sau đó, những buổi sinh hoạt tiếp nối với sự thân mật sẵn có, đã làm khu xóm bừng sống hẳn mỗi buổi sáng chủ nhật. Một đôi khi, như buổi đầu tiên, hai người bạn trẻ nọ có những người bạn giúp sức, bằng không, họ cũng hết sức điều động, chung vui với các em nhỏ, đối tượng để họ hy sinh ngày chủ nhật đáng lẽ dành cho nghỉ ngơi, giải trí.
Tôi nhìn hai người trẻ đó như hai người thợ vườn đang chăm bón vun xới cho cây đơm bông, hoa kết trái; những người trong âm thầm, tự thấy sung sướng với việc làm của mình. Tôi mến và phục hai tâm hồn hướng thượng đó.
Nhưng… dù mến hai em thế nào đi nữa, tôi vẫn phải đành lắc đầu khi các em ngỏ lời xin một khoảng đất cạnh Trụ sở Khóm để dựng một lớp học miễn phí.
Dĩ nhiên, không phải tôi sợ các em làm mất an ninh, cũng không sợ sự ồn ào của lớp học, càng không phải vì không muốn giúp đỡ các em. Mà bởi tôi không đủ thẩm quyền quyết định. Người có quyền là ông Phường Trưởng. Tôi đã trình lên ông, xin quyết định ở ông. Tôi ngỏ ý muốn được ông chấp thuận. Nhưng…
- … làm sao anh tin được họ ? Anh phải nhớ rằng hiện giờ bọn phá hoại và những thành phần tranh đấu đang vận dụng đủ mưu mẹo để quấy phá chúng ta… Biết đâu chừng…
Hai người bạn trẻ mà tôi mến phục ơi ! Tôi xin hai em đừng oán trách người đã nói những lời vừa rồi. Mà hai em hãy thông cảm, hãy thương dùm miếng cơm, manh áo của gia đình người đó, người đồng thế hệ với tôi, thế hệ đàn anh các em, đã trót là những con vít của xã hội máy móc và đầy rẫy nghi ngờ này. Ông Phường nhờ tôi thông báo cho các em biết :
- Chính quyền địa phương bằng lòng cho các em tổ chức một lớp học trong xóm, nhưng với điều kiện, các em phải có một chỗ dạy tự túc, xa trụ sở Khóm…
Tôi thiết tha muốn giúp các em. Phải chi gia đình tôi khá, nhà tôi rộng rãi, thì các em đâu phải tìm kiếm, lo lắng chạy một chỗ làm lớp học ? Đằng này, một vợ, tám đứa con nheo nhóc, tôi, với đồng lương khiêm nhượng của một viên chức địa phương, với căn nhà chật chội, thiếu tiện nghi, đành bất lực nhìn các em đang phải dừng bước trước khó khăn.
Em Dũng nói với tôi :
- Anh em tôi chỉ cần một khu đất nhỏ, chỉ chừng đó thôi. Còn lại những vật dụng cần thiết để trang bị cho lớp học, chúng tôi sẽ tự túc…
Em Nhật thêm :
- Nếu chính quyền cần điều tra về chúng tôi, hoặc muốn chúng tôi làm giấy tờ cam kết, chúng tôi đều sẵn lòng…
Tôi chỉ còn biết an ủi hai em :
- Hai em cố tìm cách khác xem sao, chứ ông Phường đã quyết định thì tôi không thể cãi lời. Hay là… các em lên gặp chính ông Phường xin xem sao ?
Nhật và Dũng nhìn nhau, lắc đầu chán nản. Rồi sau đó, hai em kiếu ra về.
Tôi nhìn theo hai em, hai người đang muốn đi về hướng nắng, nhưng ngõ hẹp, nhà cửa chật chội, chất chồng đã che khuất nắng sớm, đã khiến hai em phải đi trong ẩm ướt hôi hám của rác rưới, bùn lầy. Bất giác, tôi chép miệng :
- Tội nghiệp !
Để rồi phải lắc đầu khi nghĩ rằng : ích gì khi những người đáng tội nghiệp nói tội nghiệp nhau ?
Tiếng thằng Tân, con trai lớn của tôi :
- Hai anh ấy về rồi hả ba ?
- Ừ, về rồi.
- Rồi chừng nào lớp học mới “khai giảng” hả ba ?
- Bộ mày ham học với hai anh ấy lắm hả ?
Tân cười chúm chím :
- Chớ sao không ham, ba !
Tôi dò ý con :
- Tại được hai anh ấy cho ăn bánh kẹo hoài chớ gì ?
- Đâu có ! Con còn ham cái khác kìa…
- Ham gì ?
- Con kể ra, mà ba đừng cười con nghe !
- Ờ, tao không cười đâu…
- Bữa nọ, anh Nhật kể cho tụi con nghe chuyện ông Trần Quốc Toản, cái ông này ngộ lắm ba ơi ! Ông ấy còn nhỏ tuổi mà đã ham đi đánh giặc rồi. Người lớn không cho, ông tức quá, tay bóp nát trái cam hồi nào không hay. Sau đó, ông mộ quân, tự mình chỉ huy đi đánh giặc, lập được rất nhiều chiến công…
- Rồi sao nữa ?
- Rồi anh Nhật hỏi tụi con : Mấy đứa có muốn được như Trần Quốc Toản không ? Tụi con đáp muốn ầm trời…
- Mầy chịu làm như Trần Quốc Toản lắm hả ?
- Dạ chịu… nhưng mà chưa chịu mấy… Con ưng ông Quang Trung hơn ba à. Con có hỏi anh Nhật vậy chớ… vậy chớ muốn làm được như Quang Trung có được không ?
- Anh ấy trả lời sao ?
- Anh ấy nói được. Nhưng muốn được vậy, còn nhỏ phải ráng học cái đã. Mà ba coi, vô trong trường, cô giáo dạy gì cứ rề rề, chán ngắt, làm sao giỏi được ba ? Phải có lớp học của hai anh ấy, con đi học thêm cho mau giỏi…
- …
Giọng con tôi mơ màng :
- Làm được ông Quang Trung, chắc là sướng lắm ba há ?
Tôi cười vì niềm mơ của con tôi vĩ đại quá. Tôi không tin rằng sau này nó sẽ đạt thành mơ ước, nhưng tôi chắc, với ước mơ đó, khi lớn lên, nó đổi thành những mộng ước thiết thực hơn, rồi khi thực hiện được, ít ra cũng là những việc như hai em Nhật, Dũng, nó sẽ thấy sung sướng, và còn sung sướng hơn cả được trở thành một Quang Trung nữa…
Tôi lại nhớ đến hai người bạn trẻ rồi. Họ đang gieo vào lòng bọn trẻ xóm này những tư tưởng đẹp. Họ đã giúp con tôi, họ đã giúp con em dân xóm, vậy mà… Nghĩ lại, tôi tự thẹn, tôi đã không giúp được gì cho họ. Và không biết dân xóm này, có ai giúp được gì cho họ không ? Và nếu chẳng may, không ai giúp họ gì, họ sẽ làm sao ? Họ có bỏ dở dang dự định đẹp đó không ?
Tôi cầu mong cho họ khắc phục được khó khăn…
Ngay khi nghe hai em trai đó ngỏ lời, tôi đã sốt sắng chấp thuận. Và rồi buổi sinh hoạt đầu tiên tổ chức cho các em nhỏ trong xóm đã thành công. Thật khó mà tôi quên được những hình ảnh đẹp ngày hôm ấy. Dưới nắng mai, một nhóm người trẻ tuổi và các em nhỏ quây quần bên nhau, ca hát những bài hát ngợi ca quê hương, những bài hát vui tươi, hào hùng. Họ kể những câu chuyện lịch sử, họ thuật những gương danh nhân… Có những lúc trên môi mọi người nụ cười ươm tươi, có những khi, ánh mắt mọi người rực sáng niềm tin, những lúc khác, tiếng vỗ tay theo nhịp hát như hồi trống thúc giục lòng người tiến lên trên đường xây dựng…
Khó khăn chỉ ở buổi đầu tiên, những lần sau đó, những buổi sinh hoạt tiếp nối với sự thân mật sẵn có, đã làm khu xóm bừng sống hẳn mỗi buổi sáng chủ nhật. Một đôi khi, như buổi đầu tiên, hai người bạn trẻ nọ có những người bạn giúp sức, bằng không, họ cũng hết sức điều động, chung vui với các em nhỏ, đối tượng để họ hy sinh ngày chủ nhật đáng lẽ dành cho nghỉ ngơi, giải trí.
Tôi nhìn hai người trẻ đó như hai người thợ vườn đang chăm bón vun xới cho cây đơm bông, hoa kết trái; những người trong âm thầm, tự thấy sung sướng với việc làm của mình. Tôi mến và phục hai tâm hồn hướng thượng đó.
Nhưng… dù mến hai em thế nào đi nữa, tôi vẫn phải đành lắc đầu khi các em ngỏ lời xin một khoảng đất cạnh Trụ sở Khóm để dựng một lớp học miễn phí.
Dĩ nhiên, không phải tôi sợ các em làm mất an ninh, cũng không sợ sự ồn ào của lớp học, càng không phải vì không muốn giúp đỡ các em. Mà bởi tôi không đủ thẩm quyền quyết định. Người có quyền là ông Phường Trưởng. Tôi đã trình lên ông, xin quyết định ở ông. Tôi ngỏ ý muốn được ông chấp thuận. Nhưng…
- … làm sao anh tin được họ ? Anh phải nhớ rằng hiện giờ bọn phá hoại và những thành phần tranh đấu đang vận dụng đủ mưu mẹo để quấy phá chúng ta… Biết đâu chừng…
Hai người bạn trẻ mà tôi mến phục ơi ! Tôi xin hai em đừng oán trách người đã nói những lời vừa rồi. Mà hai em hãy thông cảm, hãy thương dùm miếng cơm, manh áo của gia đình người đó, người đồng thế hệ với tôi, thế hệ đàn anh các em, đã trót là những con vít của xã hội máy móc và đầy rẫy nghi ngờ này. Ông Phường nhờ tôi thông báo cho các em biết :
- Chính quyền địa phương bằng lòng cho các em tổ chức một lớp học trong xóm, nhưng với điều kiện, các em phải có một chỗ dạy tự túc, xa trụ sở Khóm…
Tôi thiết tha muốn giúp các em. Phải chi gia đình tôi khá, nhà tôi rộng rãi, thì các em đâu phải tìm kiếm, lo lắng chạy một chỗ làm lớp học ? Đằng này, một vợ, tám đứa con nheo nhóc, tôi, với đồng lương khiêm nhượng của một viên chức địa phương, với căn nhà chật chội, thiếu tiện nghi, đành bất lực nhìn các em đang phải dừng bước trước khó khăn.
Em Dũng nói với tôi :
- Anh em tôi chỉ cần một khu đất nhỏ, chỉ chừng đó thôi. Còn lại những vật dụng cần thiết để trang bị cho lớp học, chúng tôi sẽ tự túc…
Em Nhật thêm :
- Nếu chính quyền cần điều tra về chúng tôi, hoặc muốn chúng tôi làm giấy tờ cam kết, chúng tôi đều sẵn lòng…
Tôi chỉ còn biết an ủi hai em :
- Hai em cố tìm cách khác xem sao, chứ ông Phường đã quyết định thì tôi không thể cãi lời. Hay là… các em lên gặp chính ông Phường xin xem sao ?
Nhật và Dũng nhìn nhau, lắc đầu chán nản. Rồi sau đó, hai em kiếu ra về.
Tôi nhìn theo hai em, hai người đang muốn đi về hướng nắng, nhưng ngõ hẹp, nhà cửa chật chội, chất chồng đã che khuất nắng sớm, đã khiến hai em phải đi trong ẩm ướt hôi hám của rác rưới, bùn lầy. Bất giác, tôi chép miệng :
- Tội nghiệp !
Để rồi phải lắc đầu khi nghĩ rằng : ích gì khi những người đáng tội nghiệp nói tội nghiệp nhau ?
Tiếng thằng Tân, con trai lớn của tôi :
- Hai anh ấy về rồi hả ba ?
- Ừ, về rồi.
- Rồi chừng nào lớp học mới “khai giảng” hả ba ?
- Bộ mày ham học với hai anh ấy lắm hả ?
Tân cười chúm chím :
- Chớ sao không ham, ba !
Tôi dò ý con :
- Tại được hai anh ấy cho ăn bánh kẹo hoài chớ gì ?
- Đâu có ! Con còn ham cái khác kìa…
- Ham gì ?
- Con kể ra, mà ba đừng cười con nghe !
- Ờ, tao không cười đâu…
- Bữa nọ, anh Nhật kể cho tụi con nghe chuyện ông Trần Quốc Toản, cái ông này ngộ lắm ba ơi ! Ông ấy còn nhỏ tuổi mà đã ham đi đánh giặc rồi. Người lớn không cho, ông tức quá, tay bóp nát trái cam hồi nào không hay. Sau đó, ông mộ quân, tự mình chỉ huy đi đánh giặc, lập được rất nhiều chiến công…
- Rồi sao nữa ?
- Rồi anh Nhật hỏi tụi con : Mấy đứa có muốn được như Trần Quốc Toản không ? Tụi con đáp muốn ầm trời…
- Mầy chịu làm như Trần Quốc Toản lắm hả ?
- Dạ chịu… nhưng mà chưa chịu mấy… Con ưng ông Quang Trung hơn ba à. Con có hỏi anh Nhật vậy chớ… vậy chớ muốn làm được như Quang Trung có được không ?
- Anh ấy trả lời sao ?
- Anh ấy nói được. Nhưng muốn được vậy, còn nhỏ phải ráng học cái đã. Mà ba coi, vô trong trường, cô giáo dạy gì cứ rề rề, chán ngắt, làm sao giỏi được ba ? Phải có lớp học của hai anh ấy, con đi học thêm cho mau giỏi…
- …
Giọng con tôi mơ màng :
- Làm được ông Quang Trung, chắc là sướng lắm ba há ?
Tôi cười vì niềm mơ của con tôi vĩ đại quá. Tôi không tin rằng sau này nó sẽ đạt thành mơ ước, nhưng tôi chắc, với ước mơ đó, khi lớn lên, nó đổi thành những mộng ước thiết thực hơn, rồi khi thực hiện được, ít ra cũng là những việc như hai em Nhật, Dũng, nó sẽ thấy sung sướng, và còn sung sướng hơn cả được trở thành một Quang Trung nữa…
Tôi lại nhớ đến hai người bạn trẻ rồi. Họ đang gieo vào lòng bọn trẻ xóm này những tư tưởng đẹp. Họ đã giúp con tôi, họ đã giúp con em dân xóm, vậy mà… Nghĩ lại, tôi tự thẹn, tôi đã không giúp được gì cho họ. Và không biết dân xóm này, có ai giúp được gì cho họ không ? Và nếu chẳng may, không ai giúp họ gì, họ sẽ làm sao ? Họ có bỏ dở dang dự định đẹp đó không ?
Tôi cầu mong cho họ khắc phục được khó khăn…
Trải nghiệm đọc truyện tuyệt vời trên ứng dụng TYT
