Tháng tư năm Ninh Võ thứ tám, thời tiết trong lành, hoa xuân đua nở, cha tôi dẫn theo gia quyến, ngồi xe ngựa hộc tốc chạy đến kinh thành chịu tang.

Đoàn người không đông lắm, cha cho tôi theo cùng, cũng do dì Ba khẩn khoản van nài mãi ông mới chịu. Sau khi cha đồng ý, dì vui thầm tận mấy ngày, đêm trước lúc ra đi, dì vào phòng tôi căn dặn: “Nhớ cho kỹ, lần này lão gia chịu mang cậu theo, cốt để cậu được ra mắt tại bổn tộc. Nhà chính trong kinh khác với nơi này, cậu Tư hãy liệu mà khôn khéo lên.” Dì Ba dặn tới dặn lui từng li từng tí, nhưng tuyệt không hé lời nào về chuyện em Năm vừa qua đời.

Nói xong, dì nâng khăn lau nước mắt, tôi định an ủi thì dì trừng mắt sáng quắc, cắn môi đanh thép mà rằng: “Nhớ kỹ lời dì nói, nếu cậu có thể ở lại phủ Thẩm trong kinh, thì dù có làm nô làm tài đi chăng nữa, cũng đừng quay về đây…!”

Tôi biết dì Ba vẫn luôn không cam lòng, cả đời dì mòn mỏi nép mình chốn hậu viện, mỗi ngày trôi qua phập phù như bước trên băng mỏng. Hẳn dì đã nghẹn những lời cay đắng này trong lòng suốt mười mấy năm nay.

Trên đường đi, tôi ngồi cùng xe với toán người hầu. Rốt cuộc thì tôi vẫn là con tì thiếp, không được xem là chủ nhân thật sự, bản thân cũng chẳng sang quý gì cho cam. Chẳng biết có phải do lần đầu xa nhà hay không, dọc đường tôi chóng mặt hoa mắt, nôn mửa không ít lần, chẳng ăn uống được bao nhiêu. May mà tuy bảo kinh thành rất xa, nhưng cũng không xa xôi lắm, ngựa phi không ngừng vó, chưa đến mười ngày đã tới nơi.

“Nè, đứng lên mà xem này!” Những người hầu này cũng là lần đầu vào kinh, dĩ nhiên rất bỡ ngỡ. Tôi ráng nhịn cảm giác khó chịu, cũng bò lên, ngẩng đầu, nhoài ra ngó nghiêng. Trước mắt tôi là phố phường đô hội phồn hoa náo nhiệt, Biện Châu heo hút còn lâu mới sánh bằng, trên đường người đến người đi nườm nượp, có cả người nước ngoài quấn tóc đội mũ cao.

Tôi nghĩ đến lời thầy giáo từng giảng, nước Đại Trịnh đang trong thời hưng thịnh, Tây giáp nước Hạ, Đông giáp nước Uy, nhận triều cống tứ phía, đều lấy Đại Trịnh làm chủ. Đất kinh kỳ này chính là trái tim của toàn bộ Trung Nguyên, là nơi chân chính dưới chân Thiên tử. Những gia tộc quyền lực bậc nhất Đại Trịnh đều tề tựu tại đây, mấy năm nay, cha tôi mưu tính trăm phương nghìn kế hòng trở lại thượng kinh, nhưng sức yếu thế cô, cuối cùng đành lực bất tòng tâm.

Xe ngựa chầm chậm rời xa phố xá ồn ào người qua tấp nập, những bảng hiệu dần nhường chỗ cho tường cao cổng kín, đi chưa được nửa canh giờ thì xe ngừng. Tôi từ trong xe bước ra thì thấy ngay hai cánh cửa đồ sộ màu đỏ son, trước cửa chễm chệ một cặp sư đá trang nghiêm khí thế, trên xà gỗ là những làn lụa trắng treo cao, gió thổi qua lắc lư đèn lồng, trông rất đỗi tiêu điều hoang lạnh. Một người quản sự tầm trung niên mở cửa, cha tôi dẫn anh Cả đến ra mắt. Ông chắp tay, không biết trò chuyện gì, sắc mặt vị quản sự kia trở nên nghiêm túc, sau đó lệnh cho người hầu trong phủ dẫn tôi đi vào.

Tôi nhớ lời dặn của dì Ba, không dám nhìn ngang liếc dọc, cũng không nhiều lời lắm miệng. Phủ Thẩm quả thực đã cho tôi được mở mang tầm mắt. Họ Thẩm ở Khai Dương, Biện Châu cũng được xem là một nhà phú quý, nhưng hôm nay đến Thẩm gia ở kinh thành, mới hay trời cao đất dày. Nhà chính phủ Thẩm trang hoàng vô số non bộ thác suối, lầu châu điện ngọc, ngay cả hầu gái dẫn đường ai cũng mắt ngọc mày ngài.

Người hầu gái dẫn tôi đến buồng khách, trước khi đi dặn dò: “Mấy ngày này cậu hãy ở đây, cần gì cứ gọi, nhưng đừng tự tiện đi lại lung tung, nếu đắc tội vị chủ nhân nào thì sống không yên đâu.”

Tôi quan sát gian buồng này, đưa tay sờ chiếc ly trên bàn, lòng thầm nghĩ, hóa ra những năm này em Năm đều ở nơi đây.

Tối đến, cha gọi tôi và anh Cả: “Chuyện hậu sự của em Năm đã được lo liệu ổn thỏa rồi, hai ngày sau đưa tang.”

Anh Cả hỏi: “Sao gấp thế ạ?” Cha tôi lừ mắt nhìn anh, anh lập tức im bặt không nói nữa. “Hai ngày nay, hai anh hãy liệu mà an phận, chớ có gây chuyện, không có việc gì thì đừng mở cửa ra ngoài, lỡ người trong phủ đến, cả hai chẳng biết gì, ra ngoài chỉ tổ mất mặt.” Cha tôi căn dặn cả hai, nhưng tôi biết ông chỉ cố ý nói với anh Cả.

Ông nói qua những việc phải chú ý trong lễ tang, rồi bảo tôi ra ngoài, chỉ giữ anh Cả lại. Tôi nhẹ nhàng khép cửa, nhưng vẫn chưa vội đi xa.

“Sáng mai anh cùng ta đi bái kiến lão thái phu nhân, ta đã nhắn với Tử Cư, bảo nó chờ ở thư quán, không cần đến đây.” Tử Cư là anh Hai của tôi, hiện đang theo học tại thư quán Sùng Sơn ở Tấn Dương, sắp tới kỳ thi Hương, cha không muốn làm anh phân tâm.

Hai người lại to nhỏ trong phòng, giữa chừng, ông không kiềm lòng được thở than.

Lão thái phu nhân nhà họ Thẩm là Thao, đã hạ sanh cho tộc tôi vài người chú bác, chủ nhân họ Thẩm hiện giờ là người con trưởng, quan Thái Thường Thị, cũng là bác của tôi. Trong các thế gia bây giờ, trình tự thừa kế ưu tiên Tiết, rồi mới xét đến con chính con thứ. Họ Thẩm đến đời cha tôi, ngoại trừ bác và bảy người chú, trong nhà chẳng có lấy một Tiết Thao nào, em Năm là Thao duy nhất trong họ hiện nay.

Em Năm qua đời, cha tôi bạc trắng nửa mái đầu, mới qua một đêm mà như già đi mười mấy tuổi.

Lúc này, tôi mới nghe giọng anh Cả: “Cha à, cha nói đi, em Năm đang yên đang lành, sao tự dưng lại lâm bạo bệnh lìa đời?”

Tôi không thể không áp tai nghe, gần như cả lỗ tai đều ấn lên cửa, nhưng cha tôi chỉ thở dài, cũng không nói thêm gì.

Tối đó, tôi mệt rũ người, nằm lăn lộn trằn trọc trên giường suốt một đêm, trong đầu một chốc thì nghĩ đến lời anh Cả, một chốc thì nhớ tới em Năm, sau lại nhớ đến người Hồ mà ngày đó đã thấy trong nhà anh Cả…

Trong hai ngày ở Thẩm phủ, phần lớn thời gian tôi đều ở buồng khách, không dám tùy ý đi lại, chỉ thi thoảng mới ra hành lang hít thở không khí. Có đôi khi sẽ thấy những hầu gái đi qua ở phía xa xa, ai ai cũng xinh xắn lanh lợi, lại thấy trước mắt là rường cột chạm trổ. Phủ Thẩm đã như thế này, không khỏi khiến người ta suy đoán, phủ đệ của Tứ gia Lý, Tần, Từ, Tạ sẽ là nơi thần tiên bảo địa gì.

Hai ngày trôi nhanh, canh tư* tôi đã mở mắt, thấy cả người đầm đìa mồ hôi, lòng bàn tay nóng đỏ, lúc đi đường cũng váng vất. Việc này làm tôi không an tâm, nửa đêm thức giấc đã đành, lúc tỉnh dậy thì quần áo lại ướt sũng mồ hôi, cứ tưởng là thân mình khô nóng, nhưng không hiểu sao sau khi tắm nước lạnh vẫn không bớt. Hôm nay là ngày đưa tang em Năm, không thể trì hoãn, tôi đành ráng sửa soạn ổn thỏa rồi đi đến sảnh chính.

*Canh tư: Từ một đến ba giờ sáng.

Tuy là ma chay nhưng chỉ có nhà trước và cổng lớn phủ Thẩm treo lụa trắng, trước tang lễ, vẫn chưa thấy lão thái phu nhân, ngoài cha tôi, chỉ có vài chú bác trong họ. Việc hậu bối qua đời sớm, con cái ra đi trước cha mẹ bị coi là bất hiếu, chiếu theo tộc quy, không thể làm ma chay rình rang.

Tôi đứng trong toán con vợ lẽ, đứng gần chót, gần như tựa vào cạnh cửa. Tôi nhìn hướng xa xa, chỉ thấy trong sảnh trước có đặt một cỗ quan tài. Quan tài không lớn lắm, nhỏ hơn tôi nhiều. Nghĩ lại thì, không quá ba tháng nữa là em Năm đến tuổi cập kê. Tôi và em tuy sinh cùng ngày, tháng, năm nhưng đôi bên lại chưa từng có lần gặp gỡ.

Em Năm đã được nhận vào nhà chính họ Thẩm, xét thứ bậc đều hơn tôi, những con cháu cùng dòng lẽ như tôi đều phải quỳ lạy lễ. Tôi cố nhịn cơn mệt mỏi, cúi đầu giống những người phía trước, không ngờ đầu óc hoa lên váng vất, suýt nữa thì đụng phải người khác.

Người nọ đi từ cổng trước đến, thân hình tôi nhoáng lên, ngã chúi sang bên cạnh, bị người kéo tay lại.

“Coi chừng.” Giọng nói vang lên phía trên tôi, tựa gió xuân vờn qua tai. Tôi ngẩng đầu lên, lập tức bắt gặp một chàng trai. Anh ta rất tuấn tú, vận áo vàng, xem chừng là công tử nhà giàu. Thấy tôi sững sờ, anh ta mỉm cười làm tôi bất chợt tỉnh táo, vội rụt cánh tay trong tay anh lại, cúi đầu nói cảm tạ.

Chàng công tử áo vàng đi thẳng về phía trước, giữa chừng dường như quay đầu liếc nhìn tôi. Tôi sợ mình lỗ mãng mạo phạm quý nhân, chỉ dám âm thầm nhướng mắt, thì thấy vài vị chú bác chắp tay chào anh ta, rồi nghe một người anh họ thì thầm: “Là người nhà họ Từ phái đến.”

Điều này làm tôi nhớ lại, em Năm cũng xem như cô dâu chưa cưới của họ Từ, lúc này lại không giữ được người, tuy do bệnh mà chết nhưng cũng là họ Thẩm tôi không chăm sóc cẩn thận. Họ Từ là một trong Tứ gia, nghe nói Từ Quý phi vừa sanh hạ hoàng tử là Tiết cách đó không lâu, chính là Thái tử tương lai, bảo sao các chú bác lại khách khí đối đãi với người này như vậy.

Không ngờ công tử áo vàng đó còn trẻ thế mà đã là quản gia phủ Từ, không biết anh ta và các chú bác trò chuyện những gì, tôi chỉ thấy như bị lửa đốt, từ cánh tay đốt tới cả người, giữa đùi âm ẩm ướt át, hình như có nước chảy ra, bỗng có người đẩy tôi ra, tôi run rẩy, rồi hôn mê bất tỉnh.