Như đã thấy, các nhà Khắc kỷ khuyên chúng ta tìm kiếm sự bình thản. Tuy nhiên, họ nhận ra rằng tự thân lời khuyên này không mấy hữu ích, thế nên họ tiếp tục chỉ dẫn cách tốt nhất để đạt được sự bình thản. Trước hết, họ khuyên chúng ta thực hành các kỹ thuật tâm lý được mô tả ở phần 2 của cuốn sách này. Họ cũng đưa ra lời khuyên đối với các khía cạnh cụ thể trong đời sống hằng ngày. Chẳng hạn, họ khuyên chúng ta không nên theo đuổi danh vọng và của cải, bởi lẽ điều này có thể phá vỡ sự bình thản của chúng ta. Họ cảnh báo chúng ta phải thận trọng lựa chọn bạn bè; vì suy cho cùng, người khác có sức mạnh phá vỡ sự bình thản của chúng ta - nếu chúng ta cho phép họ. Họ tiếp tục đưa ra lời khuyên về cách ứng phó với những lời lăng mạ, cơn giận, nỗi đau buồn, tuổi già và thậm chí chúng ta nên quan hệ tình dục trong những trường hợp nào.
Trong chương này và chương tiếp theo, chúng ta sẽ tập trung vào lời khuyên của các nhà Khắc kỷ đối với đời sống hằng ngày, bắt đầu từ lời khuyên của họ về việc hình thành và duy trì các mối quan hệ xã hội.
Khi xem xét cuộc sống của mình, chúng ta sẽ thấy người khác là khởi nguồn của một số niềm vui lớn lao nhất trên đời, bao gồm tình yêu và tình bạn. Nhưng chúng ta cũng sẽ khám phá ra rằng họ chính là nguyên nhân gây ra hầu hết các cảm xúc tiêu cực mà chúng ta trải nghiệm. Những người xa lạ khiến chúng ta nổi đóa khi họ tạt ngang đầu xe chúng ta trên đường. Những người thân thích gây rắc rối cho chúng ta với các vấn đề của họ. Lời lẽ miệt thị của cấp trên có thể phá hỏng một ngày của chúng ta, và sự kém cỏi của đồng nghiệp có thể khiến chúng ta căng thăng bởi phải gánh vác nhiều việc hơn. Bạn bè có thể ngó lơ không mời chúng ta dự tiệc và do đó làm chúng ta cảm thấy bị xem thường.
Ngay cả khi người khác không làm gì chúng ta, họ vẫn có thể phá vỡ sự bình thản của chúng ta. Chúng ta thường muốn người khác - bạn bè, người thân, hàng xóm, đồng nghiệp và thậm chí những người hoàn toàn xa lạ - nghĩ tốt về mình. Do đó, chúng ta dành thời gian và năng lượng để cố gắng ăn vận trang phục đúng, lái chiếc xe đúng, song trong căn nha đúng ở khu dân cư đúng,... Tuy nhiên, những cố gắng đó kéo theo một mức độ lo lắng nhất định: Chúng ta sợ rằng mình sẽ đưa ra những lựa chọn sai và khiến người khác nghĩ xấu về mình.
Cũng cần lưu ý rằng để chi trả cho những bộ quần áo, xe cộ và nhà cửa được xã hội ngưỡng mộ, chúng ta phải làm việc kiếm tiền và ắt hẳn sẽ có những mối lo liên quan đến công việc. Và kể cả, sau những nỗ lực của bản thân, chúng ta được mọi người ngưỡng mộ, thì sự bình thản trong ta vẫn có thể bị phá vỡ bởi cảm giác ghen tị mà những người thua kém hơn dành cho chúng ta. Seneca đã nói rất rõ: “Muốn biết có bao nhiêu người ghen tị với bạn, hãy đếm số người ngưỡng mộ bạn.” Ngoài ra, chúng ta sẽ phải đối phó với cảm giác ghen tị của chính mình đối với những người còn thành công hơn chúng ta.
Bởi lẽ các nhà Khắc kỷ đề cao sự bình thản và hiểu rõ người khác có sức mạnh phá vỡ sự bình thản của chúng ta như thế nào, chúng ta có thể cho rằng họ sẽ sống cuộc đời ẩn dật và khuyên chúng ta làm theo, nhưng các nhà Khắc kỷ không hề làm vậy. Họ cho rằng con người về bản chất là động vật có tập tính xã hội, do đó chúng ta có bổn phận hình thành và duy trì mối quan hệ với người khác, bất chấp những rắc rối mà họ có thể gây ra cho chúng ta.
Trong cuốn Meditations, Marcus giải thích về bản chất của bổn phận xã hội này. Ông nói rằng các vị thần tạo ra chúng ta là có nguyên do - tạo ra chúng ta “cho một số bổn phận”. Cũng giống như chức năng của một cây sung là làm bổn phận của một cây sung, chức năng của một con chó là làm bổn phận của một con chó, và chức năng của một con ong là làm bổn phận của một con ong, chức năng của một con người là làm bổn phận của con người - tức là thực hiện chức năng mà các vị thần đã tạo ra cho chúng ta.

........(Còn tiếp ...)

Vui lòng đọc tiếp đầy đủ trên ứng dụng truyện TYT (iOS, Android).
Trải nghiệm nghe truyện audio, tải truyện đọc offline, đặc biệt hoàn toàn miễn phí.