Có khi chúng ta bị tước đi
cơ hội làm việc hay cơ hội hưởng thụ cuộc sống, nhưng dù là gì thì chúng ta
cũng không thể tránh được sự đau khổ. Bằng cách can đảm chấp nhận đau khổ, xem
đó như là thử thách cần vượt qua, cuộc sống có ý nghĩa đến tận giây phút cuối
cùng, và nó vẫn giữ nguyên ý nghĩa này cho đến khi mọi sự kết thúc. Nói cách
khác, ý nghĩa cuộc sống là một ý nghĩa vô điều kiện, bởi vì nó bao hàm luôn cả
ý nghĩa về nỗi đau không thể tránh được.
Hãy để tôi nhắc lại sự việc có lẽ là trải nghiệm sâu sắc nhất
của tôi trong trại tập trung. Tỷ lệ sống sót trong trại không hơn 1/28 như các
thống kê chính xác đã nêu. Sự sống dường như là vô vọng, cũng vô vọng như nỗ
lực của tôi trong việc cứu lấy tập bản thảo cuốn sách đầu tiên mà tôi giấu
trong áo khoác khi mới đến Auschwitz. Vì vậy, tôi phải chịu đựng và vượt qua
nỗi đau mất mát đứa con tinh thần của mình. Và khi ấy, dường như không ai và
không điều gì có thể làm động lực sống cho tôi, bởi vợ chồng tôi chưa có con mà
đứa con tinh thần của tôi cũng đã không còn! Thế là tôi thấy mình đang đối diện
với một câu hỏi, rằng trong hoàn cảnh này, cuộc đời của tôi rốt cuộc có vô
nghĩa hay không.
Tôi đã không nhận ra rằng trong khi tôi vẫn đau đáu với câu hỏi
này thì lời đáp đã có sẵn và đến với tôi không lâu sau đó. Đấy là lúc tôi phải
cởi bỏ bộ quần áo của mình và mặc vào mớ đồ rách nát của một người tù khác –
người đã bị đưa tới phòng hơi ngạt ngay sau khi đến Auschwitz. Thay cho những
trang bản thảo của mình, tôi đã tìm thấy trong túi chiếc áo khoác ấy một trang
được xẽ ra từ kinh Do Thái, chứa những lời cầu nguyện quan trọng nhất của người
Do Thái – Shema Yisrael. Tôi nên giải thích sự
“trùng hợp” này như thế nào đây ngoài việc cho đó là một thử thách, yêu cầu tôi sống với
các ý tưởng của mình thay vì viết chúng lên giấy?
Tôi nhớ lại, một lúc sau, tôi có cảm giác dường như không bao
lâu nữa mình sẽ chết. Thế nhưng trong hoàn cảnh khó khăn này, mối bận tâm của
tôi lại khác với hầu hết những tù nhân khác. Câu hỏi của họ là: “Liệu chúng ta
có sống sót nổi trong trại không? Nếu không, thì tất cả những đau khổ này là vô
nghĩa”. Còn câu hỏi chiếm lĩnh tâm trí tôi khi ấy là: “Liệu tất cả những đau
khổ này, sự chết chóc bao quanh chúng tôi này, có một ý nghĩa nào chăng?”. Vì
nếu không thì rốt cuộc chẳng còn ý nghĩa gì để sinh tồn cả; bởi vì nếu ý nghĩa
cuộc sống bị phụ thuộc vào những tình huống ngẫu nhiên, ngoài tầm kiểm soát của
bản thân thì cuối cùng – dù có tìm được lối thoát hay không – mọi nỗ lực của ta
đều là vô nghĩa.
Những
vấn đề về điều trị
Ngày càng có nhiều bệnh nhân tìm đến bác sĩ tâm lý để tư vấn về
các vấn đề tình cảm hơn là về các bệnh thần kinh. Nếu ngày nay một số người gọi
cho bác sĩ tâm lý, thì ngày xưa họ sẽ tìm đến các linh mục, thầy tu hay giáo
sĩ. Ngày nay, những đối tượng này thường từ chối gặp các thầy tu và tìm gặp bác
sĩ với những câu hỏi đại loại như “Tôi sống có ý nghĩa gì?”.
Ý
nghĩa trong bi kịch
Tôi xin kể với các bạn câu chuyện sau: Có lần, một phụ nữ được
đưa vào khoa của tôi sau khi tự tử hụt. Chị có đứa con trai đã chết năm cháu
được 11 tuổi. Bác sĩ Kurt Kocourek đã mời chị tham dự một cuộc trị liệu nhóm,
và ngẫu nhiên tôi bước vào phòng nơi ông đang tiến hành việc điều trị khi chị
kể lại câu chuyện của mình. Sau khi cậu con trai nhỏ của chị qua đời, chị sống
với đứa con lớn bị bại liệt. Đứa trẻ tội nghiệp phải di chuyển quanh nhà trên
chiếc xe lăn. Tuy nhiên, mẹ của cậu bé không chấp nhận số phận ấy và chị muốn
tự tử. Nhưng khi chị cố làm điều đó cùng với đứa con tật nguyền thì chính cậu
đã ngăn mẹ lại: cậu bé muốn sống! Đối với cậu, cuộc sống vẫn còn nhiều ý nghĩa.
Tại sao mẹ cậu lại không thấy như vậy? Cuộc sống của bà vẫn có ý nghĩa ra sao?
Làm thế nào chúng tôi có thể giúp bà nhận ra điều đó?
Tình cờ tôi tham gia vào cuộc thảo luận và đặt câu hỏi cho một
người phụ nữ khác trong nhóm. Tôi hỏi cô ấy bao nhiêu tuổi và cô trả lời: “Ba
mươi”. Tôi đáp: “Không, cô không phải là một phụ nữ 30 mà là một bà cụ 80 và
đang hấp hối trên giường bệnh. Và lúc ấy, cô mới nhìn lại cuộc sống của mình -
một cuộc sống không có tuổi thơ nhưng dư giả về tài chính và có địa vị trong xã
hội”. Và rồi tôi hỏi cô ấy: “Cô nghĩ như thế nào nếu cô lâm vào tình huống như
trên? Cô sẽ nói gì với chính mình?”. Cho phép tôi trích dẫn những gì cô ấy đã
nói trong cuộn băng ghi âm buổi hôm đó: “Tôi đã cưới một triệu phú và có cuộc
sống giàu sang dễ dàng, tôi đã bị cuốn vào vòng xoáy đó! Tôi tán tỉnh đàn ông;
tôi giễu cợt họ! Nhưng giờ tôi đã 80 tuổi; tôi không có con. Nhìn lại khi về
già, tôi không thấy tất cả những điều đó có ý nghĩa gì; thật ra tôi phải nói
cuộc đời của tôi là một thất bại”.
......(Còn tiếp ...)
Vui lòng đăng nhập để đọc tiếp.
Trải nghiệm nghe tryện audio, tải truyện đọc offline, đặc biệt hoàn toàn miễn phí trên ứng dụng truyện TYT (iOS, Android).
Trải nghiệm đọc truyện tuyệt vời trên ứng dụng TYT