Sau khi tìm hiểu cuốn tự
truyện ngắn của tôi, các độc giả thường xuyên yêu cầu giải thích đầy đủ và trực
tiếp hơn về chủ trương điều trị của tôi. Chính vì thế, tôi đã đưa một phần ngắn
về liệu pháp ý nghĩa vào trong bản gốc của cuốn From Death - Camp to Existentialism
(Từ trại tập trung tử thần cho đến Học thuyết sinh tồn). Nhưng điều
đó vẫn chưa đáp ứng được nhu cầu tìm hiểu của bạn đọc, mọi người lại hỏi tôi về
phương pháp điều trị sâu hơn. Vì vậy, trong ấn phẩm hiện hành, tôi đã viết lại
hoàn toàn và mở rộng câu chuyện của mình khá nhiều.
Nhiệm vụ đó không dễ chút nào. Để chuyển tải đến bạn đọc tất cả
nội dung tài liệu của một bộ sách dày hai mươi tập bằng tiếng Đức trong giới
hạn khuôn khổ của một tập sách nhỏ là một nhiệm vụ bất khả thi. Tôi nhớ lại vị
bác sĩ người Mỹ có lần đã đến văn phòng tôi ở Áo và hỏi: “Này tiến sĩ, anh có
phải là một nhà phân tâm học không?”. Tôi trả lời “Tôi không hẳn là một nhà
phân tâm học, hãy gọi tôi là chuyên gia điều trị tâm lý”. Và rồi ông ấy tiếp
tục hỏi: “Anh theo trường phái nào?”. Tôi trả lời: “Đấy là học thuyết riêng của
tôi; nó được gọi là Liệu pháp ý nghĩa.”.
“Anh có thể giải thích cho tôi một cách ngắn gọn về Liệu pháp ý nghĩa được
không?” ông ấy hỏi. “Ít ra thì đâu là sự khác biệt giữa phân tâm học với liệu
pháp ý nghĩa?”. Tôi trả lời: “Vâng, nhưng trước hết, anh có thể nói cho tôi
nghe một câu xem anh nghĩ bản chất của phân tâm học là gì không?”. Câu trả lời
của anh ấy như sau: “Trong phân tâm học, bệnh nhân phải nằm trên một chiếc ghế
dài, và nói ra những điều mà họ không muốn nói đến”. Ngay lập tức tôi đã đáp
lời anh ấy: “Vậy thì trong liệu pháp ý nghĩa, bệnh nhân vẫn ngồi thẳng lắng
nghe những điều mà đôi khi họ rất không thích nghe”.
Dĩ nhiên, nhận xét trên chỉ mang ý hài hước và không phải là
cách nhìn tổng quan về liệu pháp ý nghĩa. Tuy nhiên, điều quan trọng là liệu
pháp ý nghĩa, khi so sánh với phân tâm học, là một phương pháp ít hồi
tưởng về quá khứ và ít quán xét nội tâm hơn.
Liệu pháp ý nghĩa tập trung hơn vào tương lai, tức là vào những ý nghĩa cuộc
sống sẽ được bệnh nhân xây đắp trong tương lai. (Liệu pháp ý nghĩa thực ra là
một phương pháp phân tâm học nhưng tập trung vào ý nghĩa). Đồng thời, liệu pháp
ý nghĩa không tập trung vào các hình mẫu và cơ chế phản hồi theo vòng luẩn quẩn
- nguyên nhân chính khiến chứng rối loạn thần kinh gia tăng. Theo đó, tính vị
kỷ trung tâm của người bị rối loạn thần kinh sẽ bị phá vỡ thay vì tiếp tục được
nuôi dưỡng và củng cố.
Trên đây chỉ là những tóm tắt cơ bản nhất về liệu pháp ý nghĩa;
nhưng trong liệu pháp này, bệnh nhân thực sự đối mặt và thay đổi thái độ về ý
nghĩa cuộc sống. Liệu pháp ý nghĩa còn giúp bệnh nhân vượt qua căn bệnh rối
loạn thần kinh của mình.
Hãy để tôi giải thích tại sao tôi đã lấy thuận ngữ “Liệu pháp ý
nghĩa” (logotherapy) để đặt tên cho học thuyết của mình. Logos là
một từ trong tiếng Hy Lạp có nghĩa là “ý nghĩa”. Liệu pháp ý nghĩa, hay còn
được một số tác giả gọi là “Trường phái thứ ba của Áo về tâm lý liệu pháp”, tập
trung vào ý nghĩa của sự hiện hữu của con người cũng như ý nghĩa của việc con
người đi tìm lẽ sống của đời mình. Theo liệu pháp ý nghĩa, nỗ lực tìm kiếm ý
nghĩa trong cuộc sống chính là động lực thúc đẩy con người. Đó là lý do tại sao
tôi đã nói khát khao lẽ sống trái ngược với
nguyên tắc hạnh phúc (hay còn gọi là khát khao được thoả mãn)
mà phân tâm học của Freud thường dùng, và nó cũng trái ngược với khát
khao quyền lực - hay cụm từ “phấn đấu trở thành người xuất
chúng” mà tâm lý gia Adler đã sử dụng.
Khát
khao lẽ sống
Việc tìm kiếm ý nghĩa cuộc sống ở con người là một động lực cơ
bản chứ không phải là một động lực “duy lý thứ cấp” theo bản năng. Ý nghĩa này
mang tính duy nhất và mang dấu ấn đặc thù của cá nhân; và chỉ như vậy nó mới
đáp ứng những tiêu chuẩn về ý nghĩa cuộc sống theo quan niệm của cá nhân đó. Có
một vài tác giả cho rằng ý nghĩa và giá trị của cuộc sống “chẳng là gì khác
ngoài cơ chế phòng thủ, các hình thái phản ứng và sự thăng hoa”. Nhưng đối với
tôi, tôi sẽ không sống đơn thuần chỉ vì “các cơ chế phòng thủ” và cũng không
muốn chết chỉ vì “các hình thái phản ứng” của mình. Tuy nhiên, con người có thể
sống và thậm chí hy sinh vì lý tưởng và các giá trị của mình!
Một cuộc khảo sát ý kiến của công chúng đã được thực hiện nhiều
năm trước ở Pháp. Kết quả cho thấy có 89% người thừa nhận rằng con người cần
“một điều gì đó” để sống. Ngoài ra, 61% người cho rằng có một điều gì đó, một
người nào đó trong cuộc đời mà họ sẵn sàng chết cho điều ấy/người ấy. Tôi lặp
lại khảo sát này trong phòng khám ở Vienna với các bệnh nhân và nhân viên trong
viện, và kết quả thực tế cũng giống như kết quả mà hàng ngàn người ở Pháp đã
được khảo sát; chỉ có 2% khác biệt.
Một cuộc khảo sát khác được tiến hành với 7.948 sinh viên ở 48
trường đại học đã được các nhà khoa học xã hội của đại học Johns Hopkins thực
hiện. Báo cáo sơ bộ của họ là một phần trong nghiên cứu kéo dài 2 năm được viện
sức khoẻ Tâm thần Quốc gia tài trợ. Khi được hỏi điều gì là “quan trọng nhất” ở
hiện tại, có 16% sinh viên đã đánh dấu vào ô “kiếm được nhiều tiền”; 78% cho
rằng mục tiêu đầu tiên của họ là “tìm được mục đích và ý nghĩa của cuộc sống”.
......(Còn tiếp ...)
Vui lòng đăng nhập để đọc tiếp.
Trải nghiệm nghe tryện audio, tải truyện đọc offline, đặc biệt hoàn toàn miễn phí trên ứng dụng truyện TYT (iOS, Android).
Trải nghiệm đọc truyện tuyệt vời trên ứng dụng TYT