Hồ Ma Huyền Nguyệt hít sâu một hơi, lại nói:
“Tiên sinh mắt sáng như đuốc. Hiện giờ Đại Việt ta thoạt nhìn thì gió yên biển lặng, kì thực sóng ngầm cuồn cuộn. Tiểu nữ đức bạc tài mỏng, chỉ hi vọng có thể bảo đảm thành Bạch Đế trong loạn thế sắp tới. Không biết tiên sinh có phương pháp nào dạy tiểu nữ, xin được dỏng tai lắng nghe.”
Nguyễn Đông Thanh “a” một cái, không biết phải nói sao mới phải.
Nói cho cùng, thế tộc quá mạnh, thế nên triều đình sợ bọn họ tiếp tục phát triển trở thành nước trong nước, địa phương cướp quyền trung ương.
Lịch sử địa cầu cũng xảy ra những chuyện tương tự, thậm chí gây nên sự thay đổi triều đại, Họ Trần ở thời Lý mạt chính là một ví dụ điển hình.
Thế nhưng, tuy biết vấn đề nằm ở đâu, Bích Mặc tiên sinh của chúng ta cũng chẳng nghĩ ra được cách nào hay để giải quyết cả. Ở địa cầu còn có thể sử dụng hoàng quyền, thần quyền, hoặc là mượn một cái cớ mang quân đội đến đàn áp, Thế nhưng ở Huyền Hoàng giới này, binh quyền không phải lớn nhất, hoàng đế một nước cũng không dám đắc tội Ngũ Lộ Triều Thiên.
Rễ của thế tộc lan cả vào năm nhà Nho Đạo Phật Vu Võ, muốn nhổ bật gốc quả thật nói dễ hơn làm.
Nguyễn Đông Thanh gõ bàn một hồi, nghĩ hết nửa canh giờ. Cuối cùng, gã chỉ đành hắng giọng, nói:
“Thành chủ, nếu chuyện thế tộc quật khởi đã là chuyện ván đóng thành thuyền, chi bằng đổi một cách suy nghĩ khác? Chúng ta không ngăn được bọn hắn, vậy thì đừng phí công sức nghĩ cách ngăn cản nữa. Thay vào đó, nghĩ biện pháp ứng phó với một thế tộc đã quật khởi có phải tốt hơn hay không?"
Bích Mặc tiên sinh vừa tìm cách giải thích, vừa nghĩ một ví dụ dễ hiểu:
“Ví dụ, Đại Sở xâm phạm Đại Hàn, bị quân dân Đại Hàn đánh bại. Sau đó, Đại Tề rục rịch thế chân Đại Sở, trở thành kẻ thống trị mới. Như vậy, thay vì nghĩ cách chặn đứng việc Đại Tề tham chiến, chúng ta nghĩ biện pháp đánh bại quân Tề từ đầu cho rồi.”
Hồ Ma Huyền Nguyệt thấy thằng cha trước mặt mình ấp úng ngắc ngứ mãi không diễn đạt được ý mình, bèn cười:
“Ý của tiên sinh là chúng ta giả sử thế tộc đã quật khởi rồi, sau đó nghĩ biện pháp đánh bại bọn hắn? Ài... nếu có thể nghĩ ra, tiểu nữ đâu cần phải khổ sở đến thế này chứ?”
“Thành chủ, hạ quan nói thật, trong chuyện này động không bằng tĩnh. Căn cơ của thành chủ là thành Bạch Đế, sức mạnh của thành chủ là Bạch Đế quân. Chi bằng tích trữ lương thảo, thực hiện tam dân, huấn luyện tinh binh cường tướng. Chẳng may loạn thế xảy ra thật, thì vẫn còn có khả năng tự vệ.”
Nguyễn Đông Thanh hít sâu một hơi, lại tiếp:
“Đương nhiên, hành động này là lấy mạng ra đánh cược. Chẳng may thành chủ phán đoán sai, tự tiện mở rộng quân đội như vậy chắc chắn sẽ khiến thánh thượng kiêng kị. Chuyện về sau, hạ quan không nói chắc thành chủ cũng biết.”
Hồ Ma Huyền Nguyệt mở to hai mắt, trong con ngươi phản chiếu vẻ kiên định, tựa hồ như đã hạ quyết tâm quyết định chuyện gì đó. Mặt ngoài, y thị vẫn tỏ ra bình thản, lại hỏi:
“Không biết ‘tam dân’ mà tiên sinh nói là gì?”
“Khai dân trí, chấn dân khí, hậu dân sinh. Đây là sách lược của một vị tiền bối họ Phan nghĩ ra, tuy là thất bại, nhưng phần nhiều là do tính cách của cụ cố chấp quá, chỉ biết cải lương suông. Bạch Đế thành có tính tự chủ cao, hẳn là có thể áp dụng được...”
Vừa nói, Nguyễn Đông Thanh vừa nghĩ bụng:
“Vái cụ Phan Chu Trinh, lạy cụ Phan Chu Trinh. Cụ đừng trách con đạo văn, xâm phạm bản quyền. Đường lối ngày xưa của cụ quả thật áp dụng ở thành Bạch Đế này thích hợp hơn.”
Hồ Ma Huyền Nguyệt không biết vị tiên sinh nhà mình còn đang lăn tăn chuyện đạo nhái bản quyền của ông Phan Chu Trinh. Y thị nghe chín chữ “khai dân trí, chấn dân khí, hậu dân sinh” mà lòng rung động không thôi, cảm thấy đây quả thật là một phương lược tốt, có thể khiến tài lực, vật lực, nhân lực của thành Bạch Đế tăng lên nhanh chóng.
Chỉ là ba chữ đầu không phù hợp lắm...
Đương nhiên, Hồ Ma Huyền Nguyệt cũng biết vị tiên sinh này vô cùng để ý đến phàm phu tục tử, dân đen dân đỏ. Bây giờ y lại ngồi ở chức Chưởng Ấn, nắm quyền quyết định chuyện nội bộ của thành Bạch Đế. Dân sinh đương nhiên cũng nằm trong đó.
Thành thử, Hồ Ma thành chủ không trực tiếp phản bác, chỉ sợ sẽ khiến Nguyễn Đông Thanh mích lòng. Y thị chỉ nhíu mày, hỏi:
“Vẫn nói ngu dân dễ trị, tiên sinh lại đi làm ngược lại lời của thánh hiền như vậy, phải chăng có chút không thỏa đáng?”
“Thành chủ nói vậy, hạ quan cho là sai lầm. Vừa tự cao tự đại, vừa bỏ lớn lấy nhỏ.”
“Sao gọi là tự cao tự đại?”
“Thứ nhất, tự cho là thông minh, thì mới nghĩ cách khiến dân: lòng rỗng, bụng no, chí hèn, xương cứng, không để dân ham. Thế nhưng, thành chủ dám chắc trong số dân đen không có kẻ không thầy tự thành tài, nghĩ ra ‘ngu quân đối sách’ sao? Chuyện hai bên cùng kéo nhau, ngu cùng nhau, chẳng khác nào hai con cua trong giỏ. Con này muốn leo ra, thì đã bị con kia kéo xuống.
“Càng huống hồ... dân ngu có dễ trị hay không, chuyện ấy hạ quan không dám chắc. Nhưng hạ quan dám khẳng định, dân ngu sẽ dễ bị kích động, bị người khác lấy ra làm binh khí. Thành chủ chẳng nhẽ quên chuyện xử án ngày đó?”
Nguyễn Đông Thanh nói đến đây, thì Hồ Ma Huyền Nguyệt đã cảm thấy cứng họng, không biết nên đáp vào đâu.
Thế nhưng trước đó, Hồ Ma thành chủ chỉ nghĩ đấy là chuyện nực cười, tiếu lâm hài hước chứ không liên hệ sâu xa hơn. Nay Nguyễn Đông Thanh nói đến bốn chữ “đối sách ngu quân”, y thị mới vỡ nhẽ.
Cuối cùng, Hồ Ma Huyền Nguyệt hít sâu một hơi, nói:
“Vậy thế nào là lấy nhỏ bỏ lớn?”
“Giải thích ra dài dòng, thành chủ thử nói xem hiện giờ cái gì là khó kiếm nhất? Vì sao lại như vậy?”
“Tiên sinh, cần gì phải nói chuyện ấp úng một nửa như thế. Có gì chỉ bảo, xin cứ nói thẳng. Tiểu nữ nguyện dỏng tai lắng nghe lời dạy.”
“Bạch Đế thành gần như nửa tự chủ, quân đội riêng, quan chế riêng. Về lương thực, có hai vùng ruộng lúa bạt ngàn. Về quặng sắt, núi Tuyên có một nhóm lớn gần Thanh Trúc tự, trong phạm vi trăm dặm quanh thành cũng có bốn nơi nữa. Về nhân khẩu, Bạch Đế thành xưng là thiên hạ đệ nhất thành, nay thống kê cả nô bộc nô tì của các đại tộc, thế gia, cộng lại cũng có hơn một ngàn vạn. Có thể thấy, thứ thành Bạch Đế thiếu không phải dân số, không phải lương thực, cũng không phải quặng mỏ. Thứ chúng ta thiếu là nhân tài...”
Nguyễn Đông Thanh dừng một lát, lại tiếp:
“Chuyện đơn giản như cai ngục, nhưng muốn tìm người cơ hồ là không có bao nhiêu dân chúng, tìm đến rặt một bọn quần là áo lượt, trói gà không chặt. Nguyên nhân do đâu? Thực sự vì dân chúng không có ai khỏe mạnh hơn đám cô chiêu cậu ấm kia, hay là vì không kiếm được bao nhiêu người biết chữ? Vậy rốt cuộc, dân là bẩm sinh ngu dốt, hay có một nhóm người không muốn cho bọn họ một cơ hội? Hạ quan thiết tưởng thành chủ đã tự có câu trả lời...”
Gã lại đưa sổ sách phủ Khai Phong ra, để Hồ Ma Huyền Nguyệt đọc qua. Gần đây, bọn hắn đã có những dự án gì, đạt được những đột phá ra sao, hết thảy đều ghi lại rõ mồn một. Y thị đọc không dời mắt, trong đầu không ngừng hồi tưởng lại những lời Bích Mặc tiên sinh vừa nói.
Chờ một hồi, thấy có vẻ thành chủ đã đọc xong, Nguyễn Đông Thanh mới tiếp:
“Thành chủ hẳn là đã thấy, cái gọi là ba anh thợ da gộp lại bằng một ông Gia Cát Lượng. Hạ quan cho dù có đọc sách đến bạc đầu, cũng chẳng thể nào đạt được những thành tựu chép trong sổ sách. Bởi vậy, hạ quan cho rằng trí tuệ của một người chỉ là cái khôn nhỏ, vĩnh viễn không thể tìm thấy sự thật. Cái trí tuệ lớn mà hạ quan nói, ấy là cả thiên hạ cùng động não, phản biện lẫn nhau theo kiểu đãi cát tìm vàng, xấu bỏ tốt giữ, thì thứ cuối cùng chúng ta có sẽ là chân lý, là phát triển, là thịnh thế. Nói theo cách này, có phải ngu dân chính là lấy cái lợi nhỏ mà bỏ cái lợi lớn, chẳng khác nào mổ gà lấy trứng không?”
Hồ Ma Huyền Nguyệt nghe xong, lại hỏi:
“Tiên sinh nói đi tìm chân lý, như vậy thì lại có liên quan gì đến phát triển và thịnh thế? Tự dưng gộp cả hai lại, có chút không thỏa đáng.”
Nguyễn Đông Thanh cười, giải thích:
“Có một điều mà thánh nhân nói đúng. Có trí tuệ, thì mới có lòng tham. Nhưng hạ quan cho rằng tham cũng chia tốt xấu. Lấy ví dụ như một người nông dân, nhà có ba người, nuôi hai con gà mái. Gã muốn cho người nhà mỗi người đều có thể ăn trứng mỗi ngày, ngặt nỗi hai con gà mái chỉ đẻ được hai quả mỗi ngày. Nếu gã bắt tay tìm tòi, nghiên cứu sao cho gà mái mắn đẻ hơn, thì ấy là cái tham tốt. Nhược bằng gã sang nhà hàng xóm bắt trộm gà, thì ấy là cái tham xấu.
“Tham tốt hao tốn tâm lực và thời gian, tham xấu có thể hái trái ngọt ngay trước mắt, thành thử dân đen ít học sẽ chỉ chọn cái sau. Thiết nghĩ, triều đình nào có thể khắc chế được cái tham xấu, khuyến khích được cái tham tốt, thì đó là triều đình tốt.”
“Còn ‘thánh hiền’ sẽ trách mắng gã nông dân, đến khi gã cảm thấy mỗi ngày gà đẻ được hai quả đã là cái ơn lớn lao của quan phụ mẫu, đức thánh thượng rồi. Tiểu nữ hiểu rồi. Cùng tiên sinh nói chuyện một buổi, quả thật thắng đọc sách mười năm.”
oOo
Trong giai đoạn gần đây và sắp tới, truyện sẽ đi vào một giai đoạn gọi là đại tranh chi thế (hint từ arc Kiếm Vực), nên nvp xuất hiện rất nhiều, cũng có ảnh hưởng lớn đến cốt truyện chính. Nếu phải so sánh thì đây là giai đoạn “trước đại chiến Xích Bích”, “trước Cơ Xương rời Triều Ca” của truyện. Nên anh em nếu còn theo dõi thì cứ sử dụng phần "nhân vật" của yy để tra cứu cho tiện.
Anh em ai đọc thấy hay thì like, comment, và đề cử ủng hộ nhóm tác giả ạ! Nếu truyện được ủng hộ nhiều likes mà tồn cảo đủ, nhóm tác sẽ cố gắng đăng nhiều chương hơn mỗi tuần!
Trải nghiệm đọc truyện tuyệt vời trên ứng dụng TYT
