Phần mộ tổ tiên Ngô gia đặt trên sườn núi phía nam của một tòa nham sơn, núi cao khoảng hơn hai trăm thước, cũng không đồ sộ gì lắm, nơi đó không chỉ có phần mộ của Ngô gia, mà ngay trên sườn núi cũng có rất nhiều mộ táng, vị trí bất đồng đại khái là có bốn năm nấm mộ các loại hình dạng. Đều là âm trạch (nhà cho người âm) của mấy hộ nhà giàu đắp lên. Trên núi có một đường đất, vì bình thường ít khi có người qua lại nên cỏ dại mọc lan tràn, cũng may hiện giờ đang là mùa đông, người mặc nhiều đồ mà cây cỏ cũng hiếm, đi không tới mức khó khăn lắm.

Chỗ này là ở trước mặt nham sơn, vốn là một khe nước rất lớn, nói là phong thủy bảo địa (đất tốt), ngày xưa người ta thường có quan niệm tiền thủy hậu sơn (trước sông sau núi) là như vậy, có điều hiện nay trên kia đã có người xây đập thủy điện nhỏ, còn có người đào cát nữa nên khe nước đã sớm khô cạn rồi.

Nghi thức di quan được định vào sáng ngày thứ ba, xem lịch thì hôm đó đẹp ngày, thế cho nên không chỉ tôi là người trong nhà mà có rất nhiều những thôn dân khác cũng đang chuẩn bị, nham sơn bỗng dưng tấp nập, đâu đâu cũng thấy người đứng ngồi lố nhố.

Tôi là cháu đích tôn của trưởng tử trong họ, đã sớm ra quỳ trước mộ, một bên đạo sĩ vẫn còn đang làm công tác chuẩn bị, bốn phía liên tục có tiếng pháo nổ lép bép.

Ban đầu thì tôi rất lấy làm hứng thú, mộ thổ phu tử sẽ có hình dạng gì đây, có điều là nhìn thực tế sẽ bị thất vọng nặng, kia cũng chẳng khác gì với mộ người bình thường. Xi măng đổ lên một nấm mộ hình quạt, phía trước là một tấm bia mộ đầy bùn, nước sơn mặt trong hầu như bị lấp hết. Tất cả đều là cỏ dại, nếu như không có phần xi măng kia, tuyệt đối sẽ không nhìn ra nơi này có chôn một ngôi mộ.

Chú Ba nói cho tôi biết, phần mộ tổ tiên nhà chúng tôi được xem như cổ nhất trong thôn, từ thời nhà Thanh đã có người cho trùng tu qua một lần, bùn đất kia chính là sau thời Dân quốc đổ lên, ông nằm bên trên tầng mộ cũ đã được tu sửa, bên dưới đại khái sâu sáu bảy thước nữa mới là mộ phần của cụ kỵ tổ tông. Mộ có hình dạng gì, chưa ai được thấy qua, có điều là tuyệt đối không có địa cung gì dưới lòng đất, chú nói luôn cho tôi không phải hy vọng. Mạo phạm chuyến này đi chỉ mong là không có sự gì, những chuyện xây dựng rầm rộ như này tốt nhất không nên làm.

Tôi nghe xong tự nhiên hơi buồn, nhưng lại cảm giác nực cười lắm, một đám người quỳ ở đây đại khái hơn nửa đều chuyên đi đào mộ người khác, đợi lát nữa nhấc mộ lên không biết bọn họ có ngứa nghề động thủ luôn không, nghĩ tới cảnh nhóm người này đột nhiên moi được một cái xẻng gãy từ bên dưới kia tôi liền bật cười. Trộm mộ tặc dời phần mộ tổ tiên giống như pháp y kiểm tra chính thi thể người nhà mình, e rằng phần lớn trong số đó chỉ là bất đắc dĩ.

Quỳ tiếp hai giờ nữa, gõ gõ đập đập mà trời lạnh khiến tôi phát run lên, mãi cho tới khoảng mười một giờ, vị đạo sĩ mặc đồ Nike* kia mới trổ hết tài cán cúng bài của mình, lão cha tôi dẫn đầu mấy người thân trong họ nhấc bia mộ lên trước tiên. Sau đó bắt đầu dùng búa đập đá tiến hành khai mộ.

Việc này hoàn toàn không mang tính kỹ thuật, đập liên tiếp hai giờ mới quật xong mộ, đập ra bốn cái lỗ xi măng song song nhau, quan tài đặt bên trong. Hai lỗ kia thì trống không, có thể đã nằm trong dự định của bà nội và cha tôi, mặt khác trong hai lỗ còn lại có hai cỗ quan tài bằng gỗ. Tôi biết một trong hai quan tài kia có ông nội đang nằm, ngoài ra cái còn lại thì không biết của ai nữa.

Chú Hai kiểm lại tên trên bia mộ, vừa tra lại vừa so sánh với gia phả, bên trong phải có chín cỗ quan tài, chú Ba nói có một phần là mộ chôn quần áo và di vật. Ví như cụ nội ông và cụ nội bà, hai người này vai vế quá cao, tôi cũng không biết phải gọi ra sao nữa, cũng chẳng biết được tình hình những quan tài cổ của hai cụ, nếu như chẳng may rơi vãi lung tung ra thì hẳn sẽ phiền toái lắm.

Hai quan tài được nâng ra, tiếp theo lão cha lại đem chỗ mộ phần vừa quật lên san phẳng ra, bắt đầu đào sâu xuống bên dưới lớp bùn. Đó chính là điểm mạnh của chú Ba, thời gian bằng hút một điếu thuốc liền thấy đào được tương đối sâu xuống dưới, rất nhanh sau đó đã chạm tới tầng gạch xanh, đó chính là đỉnh mộ phần cụ tổ.

Quá trình tiếp theo tôi không đủ tư cách để nhìn, bị lão cha kêu đi ra ngoài đứng, sau thì bọn họ nhảy xuống, bắt đầu phá phần đỉnh mộ ra, đạo sĩ bên trên cũng tiến hành niệm kinh tung tiền vàng.

Tôi không biết tình hình trong mộ cụ tổ thế nào, có điều nhìn niên đại thì hẳn là lâu lẩu lầu lâu rồi, mọi người có chuẩn bị chưa tốt nên mãi cho tới khi mặt trời xuống núi, mới có quan tài thứ nhất được nâng lên. Nó đã bị mục rữa tới mức không thành hình dạng gì nữa. Vừa thấy chỉ biết không phải là của thời kỳ hiện đại, đặt xuống đất liền tản mát ra một mùi khiến người ta không lấy gì làm thoải mái. Kia hẳn là thứ hương vị đặc hữu của bùn đất địa hạ.

Tiếp theo lại thêm một cỗ rồi một cỗ nữa, có cái vẫn còn nguyên nước bùn, rất nhanh sau đó chín cỗ quan tài đã được mang hết ra ngoài, xếp thành một hàng đặt ở chỗ sườn núi bằng phẳng. Bốn phía có người dùng nước phun vào đầu quan tài, chỗ có khắc tên chủ quan. Sau đó có người bắt đầu ghi chép lại.

Tôi gần như đã lạnh cứng, tuy rằng lần đầu nhìn tới trường hợp này nhưng tôi lại chẳng có hứng thú gì cho lắm. Đây là trên núi nên rất lạnh, nhìn tới cỗ quan tài cuối cùng được nâng lên, trong lòng tôi cũng yên tâm, thầm nói con mẹ nó vậy là xong rồi, chóa má gì chứ cái thứ đại công trình này, so với hạ đấu còn thoải mái hơn.

Tiếp theo, chính là phải rửa qua quan tài một chút, muốn nâng tới trong từ đường thì phải đợi một lúc nữa, vì là cụ kỵ đi trước cho nên phải đưa quan tài già nhất nâng lên đầu tiên, sau đó mới lần lượt đi theo, vì vậy mà chúng tôi còn phải chờ ghi lại tên để tìm cụ kỵ đã.

Ngay khi tất cả mọi người đang nhẹ nhàng thở ra thì bỗng nghe thấy lão cha tôi thét to một tiếng, chúng tôi quay đầu nhìn về phía bọn họ, liền nhìn tới trong mộ phần vừa quật kia có người đang không ngừng lôi kéo cái gì đó.

Mặt trời xuống núi rất nhanh, sắc trời càng lúc càng tối, ông bác họ nói khẩu âm Trường Sa, lớn tiếng hét lên, hỏi có chuyện gì xảy ra?

“Còn một cỗ nữa!”. Lão cha tôi hét lớn.

“A?”. Trong đám người có chút xôn xao, mọi người đều nhìn sang bên kia, tiếp theo chúng tôi ai nấy cùng trông thấy một cỗ quan tài nữa được đưa lên.

“Sao có thể chứ?” ông bác họ hết nhìn bia mộ, lại nhìn sang quan tài đặt bên này, kinh ngạc nói: “kỳ quái, sao có thể hơn một cỗ được?”