Khi cô bày khoai ra bàn, bóc vỏ cho Vạn Khiêm ăn thì có người khẽ gõ cửa.

Trường Thanh dằn giọng:- Ai?- Là anh…Tiếng Trường Quang ngập ngừng.

Đến rồi.Trường Thanh đứng lên mở cửa.Trường Quang và Lan Hạ đứng bên ngoài.Cô nhìn về phía phòng cha mẹ thấy tối đen, hất đầu ra hiệu cho hai người vào trong.Trường Quang dắt Lan Hạ vào trong thấy Vạn Khiêm đang ngồi ăn khoai lang nướng thì ngớ người.

Hừ, lão anh ngốc.

Chỉ có anh không biết lươn lẹo một chút mà lén mua đồ ăn cho vợ, ngoan ngoãn ki cóp cho cọp nó xơi.Thấy Trường Thanh cười khẩy, Trường Quang liền biết cô nghĩ gì, đỏ mặt cúi đầu.Chỉ có ba cái ghế, hai người kia ngồi, Trường Thanh hết chỗ, đi tới giường lò lấy khoai ra, bỏ thêm mấy củ vào:- Anh chị có chuyện gì vậy?- Những lời cô nói có thật không?Trường Quang hỏi luôn.

Người nông dân thật thà không biết nói quanh co.

Cô mang khoai ra bàn:- Có gì không thật? Không tin anh lên thị trấn mà hỏi thăm.- Chú tư (Trường Tuấn) nói với mẹ rằng phải mời thầy và bạn hữu đi ăn, cũng là chia tiền thôi, không phải mình trả hết.Trường Thanh gật gù:- Ban đầu em cũng tin vậy.

Nhưng đi qua đi lại vài lần mới biết không phải.

Muốn mời thầy sẽ mời ở Hà Nhật Lâu, Uyển Lâu.

Đại Túy Lâu là chốn trăng hoa, thầy nào sẽ tới đó?Lan Hạ há hốc miệng, Trường Quang đứng hình.Vạn Khiêm vừa hóng chuyện vừa bóc khoai lang đưa cho Lan Hạ rồi đứng lên nhường ghế, đi tới giường ngồi.

Chắc ăn no rồi.- Còn chuyện Trường Căn thi chót bảng, học trò đọc sách ai chả biết.

Nó ở trường phê phán bạn hữu, tự cho mình là giỏi, mắt hếch lên trời chẳng ai ưa nổi.

Nhân cách như vậy làm quan ngâm thơ chống lụt chống hạn? Ngâm thơ cho thổ phỉ nghe mà hoàn lương? Hay ngâm thơ để mưa tiền rơi xuống cứu đói nạn dân?Lan Hạ cầm khoai đã bóc nhưng không ăn, cứ tròn mắt ngồi nghe.Anh cả nửa đời không ra khỏi lũy tre làng, chẳng đi đến đâu, lấy đâu ra khôn khéo.

Lan Hạ kia cũng vậy.

Trời sinh một cặp chịu khổ.

Trường Thanh không nỡ đả kích thêm, ra hiệu bảo cả hai ăn khoai.Vạn Khiêm thấy cô ăn mấy miếng nuốt nhọc nhằn, chạy ra rót nước đưa tới.

Trường Thanh uống nửa bát.

Trường Quang trầm mặt hồi lâu rồi hỏi:- Vậy bây giờ làm thế nào?- Ngày mùa tới rồi, còn làm thế nào nữa.

Anh chị cũng không đi lên thị trấn làm công được, lấy đâu ra tiền mà nộp lại.

Chỗ vải thêu kia mẹ lấy 1 lần là xong.

Cứ để mẹ lấy cho yên chuyện.

Gặt xong tính tiếp.

Trường Tuấn về thổi gió bên tai, kiểu gì mẹ cũng nghe theo, lại mang tiền cho nó.

Mà giờ không cho sao được? Đầu mùa xuân năm sau thi Khởi rồi.

Bây giờ nó về đòi tiền ôn tập, tiền bồi dưỡng thầy, tiền đề khảo thí… Mẹ cứ xác định dốc hết ống là vừa.

Sang năm còn tiền lộ phí nữa.Lan Hạ rụt rè:- Cô hai… anh cả cô có bao nhiêu đưa bấy nhiêu rồi, còn đồng nào nữa đâu…- Phải.

Mẹ biết mà.

Nên nếu có bắt anh chị đi vay, sống chết phải cự tuyệt.

Không được vay hộ.

Nếu bí quá, bọn nó đòi bán ruộng là toi.Người nông dân bám vào ruộng mà sống, nếu không phải cháy nhà chết người, chẳng ai nguyện bán ruộng.

Nhắc tới đó, tất cả đều trầm mặt, cúi đầu.

Bán ruộng tức là cùng đường rồi.Trường Quang thở dài:- Tiền đề khảo thí là gì?- Là bỏ tiền ra mua trước đề thi Khởi ấy.- Này… - Trường Quang tái mặt, hạ giọng.

– Này là phạm pháp đó… Ai bán mà mua chứ? Ngồi tù như chơi.Trường Thanh cười nhạt:- Hầu hết sẽ mua phải đề giả thôi.

Anh cứ chờ mấy hôm nó về mà xem, nó sẽ nịnh mẹ cho tiền mua đề, biến tướng thành mua đề ôn tập.

Cha mẹ mù chữ, không hiểu đâu, rồi lại nghe lời hoa lá, cho tiền thôi.

Lần nào chẳng thế.Nguyên chủ chứng kiến nhiều lần, cô nhìn lại ký ức, thừa biết.

Nguyên chủ không biết chuyện mua đề, cô là người hiện đại, còn thiếu tệ nạn gì chưa nghe qua?- Cứ để như vậy?Lan Hạ nghe đến việc vung tiền mua đề giả, ruột gan đều xoắn đến đen rồi.Trường Thanh gật đầu:- Không thì có thể làm thế nào? Cha mẹ còn phải chống chọi đến khi nó thi Khởi xong.

Trượt thì tiền bạc đổ sông đổ bể, đỗ thì thuế ruộng được miễn.

Trượt còn tốt, nếu đỗ, lại nuôi một ông thánh ăn học thêm 2 năm chờ thi Trung.

Thi Trung đỗ rồi lại học 2 năm thi Thượng.

Chỉ 50 người đỗ đầu thi Thượng mới được ra làm quan.

Năm nay Trường Thanh đã 18 tuổi rồi.

Anh cả, hai người mới cưới, chưa có con cái nhưng anh không thể cứ thế này được.

Anh tự suy nghĩ đi.Đàn ông con trai sức dài vai rộng, gánh nửa cái nhà, nuôi nửa nhân khẩu lại không có một xu để cưới vợ đàng hoàng.

Lấy vợ cũng là mẹ thí ra hai lượng bạc để vội vã lo hỗ mệnh cho nguyên chủ.

Cũng may Lan Hạ thật thà chăm chỉ, không phải loại siêng ăn biếng làm điêu toa.Trường Quang bị em nói cho đỏ cả mặt lẫn tai, ủ rũ ngồi một lát rồi chào về.

Trường Thanh đưa nửa số quả dại và mấy củ khoai cho Lan Hạ mang về phòng ăn.Cô đóng cửa, dập lửa trong lò.

Vạn Khiêm vội xũ chăn ra, ánh mắt nhìn Trường Thanh lấp lánh khác thường.Cô không nói chuyện, sống lưng lành lạnh.

Không thể để người khác phát hiện điểm kỳ quái.

Ngày mai có nên lại đi đánh bạc cho giống nguyên chủ không đây?.