Cổng Nam ga Sannomiya, thuộc tuyến đường sắt của Bộ Vận tải.

Seita ngồi bệt dưới sàn, hai chân duỗi thẳng, rệu rã tựa lưng vào cây cột trơ cả bê tông do tróc lớp gạch ốp. Dưới cái nắng cháy da, đã gần một tháng không tắm mà đôi má hốc hác của cậu vẫn trắng nhợt, hõm xuống.

Tối đến, cậu nhìn theo bóng gã đàn ông nghênh ngang đốt đuốc, oang oang mắng chửi như phường trộm cướp. Sáng ngày, cậu ngồi phân biệt đám học sinh vẫn tới trường như chưa có chuyện gì xảy ra. Áo màu kaki nhưng mang bọc vải trắng là trường Cấp hai Kobe 1, đeo cặp là trường cấp hai công lập cấp thành phố. Học sinh các trường cao đẳng nữ* như trường công lập cấp tỉnh 1, trường dân lập Shinwa, Shoin và Yamate đều mặc quần thụng, chỉ khác nhau ở cổ áo thủy thủ.

Trong đám đông ùn ùn đi ngang qua, có người ngửi thấy thứ mùi khó chịu nên nhìn xuống, rồi vội vã nhảy ra như tránh tà. Seita đã không còn cả sức để lết đến khu vệ sinh ngay trước mặt nữa.

Ở chân mỗi cây cột vuông rộng tầm 90 phân này đều có những đứa trẻ tương tự, cứ ngồi ì như đang tìm kiếm sự chở che của mẹ. Chúng đổ về nhà ga có lẽ vì đây là nơi duy nhất chúng được vào, vì nhớ những nơi đông người qua lại, vì có nước uống, và vì may ra được ai đấy bố thí cho.

Vừa vào tháng Chín, khu chợ trời dưới gầm đường sắt Sannomiya bắt đầu hoạt động, mở hàng là món nước đường cháy hòa tan đựng trong thùng sắt, một cốc múc đầy giá 50 sen. Chẳng mấy chốc mọc lên nào khoai hấp, bánh dango làm bằng bột khoai, cơm nắm, bánh giầy daifuku, cơm rang, chè zenzai, bánh manju, mì udon, cơm tempura, cơm cà ri... rồi thì bánh ngọt, gạo, lúa mì, đường, tempura, thịt bò, sữa, đồ hộp, cá, rượu shochu, whisky, lê, cam, ủng cao su, săm xe đạp, diêm, thuốc lá, bốt tẽ ngón, tã bỉm, chăn quân đội, giày quân đội, quân phục, bốt cổ lỡ...

Mấy ông chồng rao bán cả hộp nhôm đựng cơm trộn lúa mạch buổi sáng vợ chuẩn bị cho, “10 yên đây, 10 yên đây,” tay kia ngoắc lủng lẳng đôi giày cổ ngắn đã sờn, “20 yên, 20 yên mua không?”

Bị hấp dẫn bởi mùi thức ăn, Seita bất giác đưa chân vào chợ. Cậu bán lớp áo lót dài, đai obi, cổ áo rời, dây cột eo* của người mẹ quá cố cho sạp quần áo cũ bày hàng trên tấm chiếu bằng cỏ bấc đèn, nhờ đó mà xoay xở được khẩu phần nửa tháng.

Toàn bộ đồ đem bán đều ngấm nước trong hầm trú ẩn nên đã phai màu. Bộ đồng phục dệt bằng tơ nhân tạo, rồi giày ghệt của Seita cũng lần lượt tiếp bước, cậu chần chừ có nên bán cả quần không. Chẳng biết tự lúc nào Seita đã quen qua đêm ở nhà ga.

Một thiếu niên ăn mặc chỉn chu đi cùng gia đình có vẻ vừa trở về từ nơi sơ tán, khăn trùm đầu được gấp gọn gàng vắt trên túi vải, ba lô đeo lưng lủng lẳng cặp lồng, ấm đun nước, mũ sắt. Xem chừng họ đã chuẩn bị lương thực khẩn cấp để ăn trên tàu, nhưng giờ đến nơi rồi nên yên tâm quẳng cho Seita chiếc bánh dango làm bằng cám gạo đã nhão nhoét, như thể vứt bớt hành lý đi.

Seita còn nhận được mẩu bánh mì ăn dở, rồi bọc đậu tương rang của một anh lính phục viên thương người, hoặc của bà lão động lòng trắc ẩn vì có đứa cháu trạc tuổi. Họ rón rén đặt xuống ở đằng xa như đem đồ dâng Phật, dù gì cậu cũng rất biết ơn.

Thỉnh thoảng, Seita bị nhân viên nhà ga đuổi đi, nhưng hiến binh canh gác ở cửa soát vé lại đánh họ để bảo vệ cậu. Ít nhất trong ga muốn bao nhiêu nước có bấy nhiêu, nên cậu cứ mọc rễ ở đây. Nửa tháng sau thì không đứng lên được nữa.

Seita bị tiêu chảy, liên tục ra ra vào vào khu vệ sinh của nhà ga. Mỗi lần đứng dậy lại loạng choạng, tì cả người vào cánh cửa đã long mất tay cầm để gắng gượng đu mình lên, khi đi thì một tay phải bám vào tường. Cứ thế, cậu như quả bóng xì hơi, cuối cùng chỉ đành ngồi dựa vào cột, không nhấc nổi người lên nữa. Nhưng cơn tiêu chảy vẫn dồn dập tấn công, chẳng mấy chốc quanh mông đã vàng khè. Seita cuống quýt, xấu hổ muốn độn thổ mà không sao động đậy được, đành gắng lấy tay vun chút cát bụi trên sàn phủ lên, hòng giấu đi thứ màu đó. Nhưng tay cậu không với được xa, người ta nhìn có khi lại tưởng đứa trẻ lang thang đói đến mất trí nghịch cả nước phân mình thải ra.

Không còn thấy đói hay khát, Seita nặng nề gục đầu xuống ngực.

“Ôi bẩn quá!”

“Chết rồi à?”

“Quân Mỹ sắp đến mà nhà ga lại có cái của này, xấu hổ quá!”

Chỉ đôi tai cậu là còn hoạt động và nghe được vô vàn thanh âm. Đến tối, bỗng nhiên lặng ngắt như tờ. Không còn tiếng guốc vang vọng trong nhà ga, tiếng tàu chạy lanh canh trên đầu, không còn tiếng giày đột nhiên biến thành bước chạy, tiếng trẻ gọi mẹ, tiếng đàn ông nói chuyện lào khào gần đó, hay tiếng nhân viên nhà ga ném thùng một cách thô bạo.

Hôm nay là ngày bao nhiêu rồi? Ngày bao nhiêu nhỉ, mình ở đây bao lâu rồi? Khi tỉnh lại, Seita thấy sàn bê tông ở ngay trước mắt, nhưng không nhận ra mình đã đổ nằm xuống mà vẫn giữ nguyên tư thế co ro lúc ngồi. Cậu đăm đăm nhìn lớp bụi mờ cuốn lên khỏi sàn theo hơi thở yếu ớt của mình. Không biết là ngày bao nhiêu rồi nhỉ? Seita bám dính lấy băn khoăn ấy mãi, rồi ra đi.

Đó là ngày 21 tháng Chín năm 1945, sau hôm chính phủ thông qua “Đại cương Chính sách bảo vệ trẻ mồ côi do chiến tranh”.

Đến đêm nhân viên nhà ga dè dặt lục soát quần áo đầy chấy rận của Seita và tìm thấy một hộp kẹo giắt trong đai quấn bụng. Anh ta cố mở nắp, nhưng có lẽ hộp bị gỉ nên không mở được.

“Cái gì đây?”

“Kệ nó, kệ nó, vứt đi cho xong. Thằng này nữa, đến lúc rồi, mắt mở trừng trừng thế là sắp đi tong.” Một người khác lên tiếng. Người đó đang nhòm khuôn mặt rũ xuống của một đứa trẻ lang thang nhỏ tuổi hơn ở ngay cạnh xác Seita.

Seita vẫn nằm nguyên tại chỗ, chờ người của ủy ban Hành chính Quận đến dọn, chẳng được ai đắp cho dù chỉ một tấm chiếu manh.

Dường như không biết làm sao, tay nhân viên lắc hộp kẹo khiến nó kêu lọc xọc. Trước nhà ga có chỗ bị thiêu rụi, anh ta lấy đà liệng hộp ra khoảng tối cỏ mọc um tùm chỉ sau một mùa hè ấy.

Hộp kẹo rơi xuống, bật nắp, chất bột màu trắng đổ ra, ba mẩu xương nhỏ lăn lóc, khuấy động những con đom đóm đang trú ngụ trong cỏ. Hai ba chục con đom đóm lập lòe tán loạn bay lên, một lát sau lại trở về yên tĩnh.

Những mẩu xương trắng nọ là của Setsuko em gái Seita, mất ngày 22 tháng Tám dưới hầm trú ẩn ở Manchitani thành phố Nishinomiya. Người ta bảo là tại viêm ruột cấp tính, nhưng thật ra cô bé bốn tuổi đã bất động từ lâu và ra đi trong trạng thái li bì. Cô chết vì kiệt sức do suy dinh dưỡng, giống anh mình.

Mùng 5 tháng Sáu, 350 chiếc máy bay B29 ném bom xuống Kobe, khiến năm thị trấn Fukiai, Ikuta, Nada, Suma và Đông Kobe bị thiêu rụi hoàn toàn.

Seita mới học lớp Chín đã bị tổng động viên đi lao động ở nhà máy thép Kobe.

Hôm đó là ngày tiết kiệm điện. Cậu đang ngồi chờ trong nhà ở thị trấn Mikage gần bờ biển thì nghe báo động, liền hấp tấp vùi lò than Seto* xuống cái hố đã đào sẵn ngoài vườn, giữa những luống cà chua, cà tím, dưa chuột, rau mầm. Lại gom toàn bộ gạo, trứng, đậu tương, cá ngừ bào khô, bơ, cá trích khô, mơ muối, đường saccharin, trứng muối vào đấy rồi phủ đất lên trên.

Mẹ đang ốm, Seita phải thay mẹ cõng em. Bố là đại úy hải quân, nhưng đã bặt tin từ ngày theo tàu tuần dương ra trận. Cậu tháo ảnh chụp bố mặc quân phục mùa đông ra khỏi khung, nhét vào ngực áo.

Sau hai trận không kích ngày 17 tháng Ba và 11 tháng Năm, Seita hiểu ra, đèo bòng phụ nữ trẻ con không thể dập tắt bom cháy*, mà căn hầm đào dưới sàn nhà cũng không an toàn nữa, cậu đành đưa mẹ đến trú trước ở hầm bê tông do ủy ban xã bố trí đằng sau trạm cứu hỏa.

Đang mở tủ vơ vội quần áo ngày thường của bố vào ba lô, Seita nghe thấy tiếng kẻng leng keng ở vọng gác máy bay, bèn chạy ào ra cửa, và lập tức chìm trong tiếng bom rơi vang trời.

Sau đợt đánh bom kinh hoàng đầu tiên, cậu có ảo giác là mọi thứ bất chợt tĩnh lặng, nhưng rồi tiếng gầm gào nặng nề của những chiếc B29 lại ầm ĩ không thôi.

Seita ngước mắt nhìn lên.

Trước giờ cậu mới chỉ thấy vệt mây mập mờ phết ra từ mấy cái chấm nhỏ xíu bay về hướng Đông*. Hay như năm ngày trước trong trận ném bom ở Osaka, từ hầm trú ẩn của nhà máy, cậu nhìn đội máy bay mà tưởng đâu đàn cá đang luồn lách giữa những đám mây trên bầu trời vịnh Osaka.

Còn hôm nay, cậu thậm chí nhìn rõ đường kẻ đậm vẽ ra từ thân dưới máy bay. Nó đang bay từ biển về núi ở độ cao chỉ hơn tầm với, rồi đột nhiên chao cánh biến mất ở phía Tây.

Lại một tiếng bom rơi. Bầu không khí trở nên ngột ngạt, Seita đứng chôn chân tại chỗ, người như bị ai trói chặt.

Bỗng cậu nghe tiếng lạch cạch. Một quả bom cháy màu xanh đường kính 5 phân, dài 60 phân từ mái nhà lăn xuống, nảy đom đom như một con sâu đo, phun đầy dầu ra đất. Seita vội chạy vào nhà, nhưng từ trong nhà, một luồng khói đen cũng đang chầm chậm lan rộng, cậu lại lao ra cửa.

Cả dãy nhà vắng tanh, yên ắng như chẳng có chuyện gì. Căn nhà đối diện đã dựng sẵn chổi dập lửa và thang cạnh tường.

Dù thế nào cũng phải đến hầm tránh bom của mẹ đã, Seita tự nhủ. Trên lưng cậu, em gái bật khóc nức nở. Cậu vừa dợm bước thì một cột khói đen phun lên từ cửa sổ tầng hai căn nhà trong góc đường.

Cứ như được sắp đặt sẵn, bom cháy âm ỉ ở gác xép trước đó cũng đồng loạt bùng lên thành lửa, đốt cây cối trong vườn nổ lép bép. Lửa chạy dọc mái hiên, thiêu cửa chớp đến long ra, rơi đánh thình.

Seita thấy trước mắt tối sầm. Không khí lập tức nóng rực. Cậu bật chạy như bị ai xô mạnh. Kế hoạch ban đầu là sơ tán ở bờ đê sông Ishiya nên cậu chạy dọc theo đường tàu Hanshin trên cao về phía Đông, nhưng nơi này sớm đã nhung nhúc dân đi lánh nạn. Kẻ kéo xe bò. Ông nọ cõng bọc chăn đệm, bà kia the thé gọi người.

Sốt ruột, cậu chạy ra biển, lúc này tàn lửa vẫn bay tán loạn, bom rơi ầm ầm xung quanh. Thùng rượu cỡ 5400 lít được tận dụng làm bể chữa cháy bị vỡ, nước tràn ra lênh láng. Có người đang loay hoay chuyển bệnh nhân bằng cáng. Vừa qua một khoảnh đất hầu như không có ai, thì lại đến một quãng ồn ào bát nháo như tổng vệ sinh nhà cửa (kiểu kĩ càng tới mức lật tung cả chiếu trải sàn lên ấy).

Seita rời khỏi đường quốc lộ cũ, chạy mải miết trên con ngõ hẹp, đi qua khu phố vắng hoe, có lẽ dân chúng đã sơ tán cả rồi. Cậu trông thấy hầm rượu Nadagogo đen thui quen thuộc. Mùa hè mà ra đây sẽ ngửi thấy mùi biển phảng phất. Mỗi bể chứa rượu cách nhau tầm mét rưỡi, qua đó người ta có thể thấy bờ cát lấp lánh dưới nắng hè, mặt biển xanh ngắt trải rộng đến tận chân trời.

Bây giờ không phải lúc nghĩ ngợi vẩn vơ.

Bờ biển chẳng có hầm, nhưng mọi người đều nghĩ muốn tránh lửa thì cần nước, cho nên trên bờ cát chỉ rộng 50 mét mà tập trung bao nhiêu người, chẳng ai bảo ai cùng nép mình trong thuyền đánh cá hay dưới bóng tời kéo lưới.

Seita đi về phía Tây. Từ sau trận lụt năm 1938, người ta đắp lòng sông Ishiya thành hai tầng, cậu náu mình vào một trong mấy cái hố ở tầng trên, dù không có gì che phủ nhưng nấp được vào hố là tạm thời yên tâm.

Seita ngồi xuống, trống ngực đập dồn, cổ khát khô. Lúc nãy cậu hầu như không có thời gian để mắt đến Setsuko, giờ mới cởi dây địu, định ôm cô bé đặt xuống mà đầu gối cứ kêu răng rắc như muốn long ra.

Setsuko không khóc. Cô bé đội khăn trùm đầu chống đạn điểm họa tiết ô vuông, áo trắng, quần thụng cùng họa tiết với khăn, chân đi bao tất* màu đỏ, đôi guốc đen vẫn luôn giữ gìn giờ chỉ còn một chiếc đã lem luốc, tay ôm chặt con búp bê và chiếc ví đựng xu to đùng cũ kĩ của mẹ.

Mùi khét và thanh âm đám cháy theo gió bay đến như đang ở ngay chỗ cậu, nhưng tiếng bom rơi tựa tiếng mưa rào ầm ầm đã xa dần về phía Tây, thi thoảng hai anh em lại sợ hãi nép sát vào nhau.

Seita chợt nhớ tới hộp cơm trong túi vải mang theo khi chạy sơ tán, mở ra thì thấy trên bề mặt hộp cơm nửa trắng nửa nâu đã láng một lớp hơi nước mỏng. Phần trắng là cơm thừa tối qua, mẹ quyết định nấu toàn bộ số gạo trắng trong nhà vì chừa lại một ít chẳng để làm gì, còn phần nâu là cơm gạo lứt trộn đậu tương nấu sáng nay. Cậu lấy phần cơm trắng cho Setsuko ăn. Nhìn lên bầu trời nhuốm màu cam, cậu nhớ mẹ từng nói sáng hôm xảy ra trận động đất lớn ở vùng Kanto, mây đã chuyển màu vàng.

“Mẹ đâu?”

“Dưới hầm tránh bom, hầm đằng sau trạm cứu hỏa ấy, có thể chịu được 250 cân bom giội trực diện, đừng lo.” Seita như nói cho cả chính mình nghe. Thỉnh thoảng cậu lại nhìn xuyên qua hàng cây thông trên đê, bờ biển bên kia tuyến Hanshin vẫn đang bập bùng một màu đỏ. “Hẳn là mẹ đã tới chỗ hai cây thông trên sông Ishiya rồi, chúng ta nghỉ một chút thì đi.” Chắc mẹ phải ra khỏi đám cháy rồi, Seita ép mình nghĩ theo hướng khác. “Em có sao không Setsuko?”

“Mất một chiếc guốc.”

“Anh sẽ mua cho em cái đẹp hơn.”

“Em cũng có tiền đây.” Cô bé chìa ví, “Anh mở cái này đi.”

Nút cài rất chặt, Seita mở ra, thấy có ba hay bốn đồng một sen, năm sen, ngoài ra còn có túi đậu* họa tiết đốm hươu nai và những viên bi màu xanh, đỏ, vàng. Một năm trước, Setsuko đã nuốt phải một viên bi như vậy, và bị bắt đi tiêu vào những tờ giấy báo trải trên sân, đến tối hôm sau mới ra được viên bi.

“Nhà mình cháy rụi rồi à?”

“Có lẽ vậy.”

“Thế phải làm sao đây?”

“Bố sẽ trả thù cho chúng ta.” Câu trả lời không ăn nhập với câu hỏi, nhưng bản thân Seita cũng không biết tiếp theo phải làm gì. Cuối cùng tiếng nổ xa dần, chỉ năm phút sau, trời đổ mưa rào. Cậu nhìn những đốm đen đó, tự nhủ, “À, thì ra đây chính là cơn mưa sau khi bom nổ mà người ta vẫn bảo.”

Nỗi sợ hãi cuối cùng cũng vơi bớt, cậu đứng lên nhìn ra biển, mới đó mà mặt biển đã dập dềnh cơ man nào là đồ vật bẩn thỉu, đen ngòm.

Núi vẫn sừng sững, có vẻ núi ở mạn trái thị trấn Ichinosan bị cháy, luồng khói màu tím đang nhàn nhã bay lên.

“Nào, cõng.” Đặt Setsuko ngồi trên đê, Seita quay lưng lại cho em trèo lên. Con bé khá nặng, trong lúc mải chạy trốn cậu đã quên mất điều này, đành bám vào rễ cỏ để bò lên đê.

Trèo lên đến nơi, cậu thấy trường Quốc dân Mikage 1,2 và Hội trường Lớn Mikage ở rất gần như thể chúng tự đi đến đây. Hầm rượu, doanh trại quân đội ngày thường, thậm chí cả trạm cứu hỏa, rừng thông, tất cả đều biến mất, lộ ra dải đường sắt Hanshin ở ngay kia, ba đoàn tàu nối nhau bất động trên đường quốc lộ. Có vẻ dấu tích của trận cháy theo con dốc lên tận chân núi Rokko, phía cuối dốc mù mịt khói. Mười lăm mười sáu nơi, khói vẫn đang phun cuồn cuộn.

Một tiếng ình vang lên, Seita còn đang suy đoán là bom chưa nổ* bỗng phát nổ hay bom hẹn giờ* thì nghe tiếng rít như gió bấc, một cơn gió lốc cuốn bay tấm tôn lên không trung. Cậu nhận thấy Setsuko đang gắng sức bấu chặt vào lưng mình.

“Rộng mà sạch sẽ ghê nhỉ, trông quang đãng hơn hẳn, nhìn kìa, kia là Hội trường Lớn anh em mình từng đến ăn cháo đấy,” Seita bắt chuyện với Setsuko nhưng không thấy tiếng trả lời. Cậu bảo em đợi một chút, đi lại giày ghệt rồi dấn bước trên đê.

Bên phải còn ba căn nhà chưa cháy rụi, mái nhà ga Ishiyagawa tuyến Hanshin chỉ còn trơ trọi khung, ngôi đền trước ga cũng bị san phẳng, sót lại độc cái vại ở nơi rửa tay dành cho khách đến viếng.

Dần dà càng lúc càng nhiều người lục tục kéo đến, dẫn theo gia đình ngồi bệt xuống lề đường, miệng trò chuyện không ngớt. Họ treo ấm lên trạc cây, đun nước và nướng khoai bằng cục than đang cháy âm ỉ.

Để tới chỗ hai cây thông phải đi tiếp đường quốc lộ về phía bên phải dẫn ra núi. Cuối cùng Seita cũng lần được đến nơi nhưng không thấy bóng dáng mẹ đâu. Mọi người đang ngó xuống lòng sông, Seita ngó theo thì thấy năm cái xác chết vì ngạt thở trên bãi cát đã cạn nước, chân tay dang ra, đầu gục xuống. Seita chợt muốn đến xem trong đó có mẹ không.

Sau khi sinh Setsuko, đêm đến mẹ hay lên cơn co thắt ngực. Mẹ thường sai Seita chườm ngực giúp bằng nước lạnh, khó khăn ngồi dậy tựa người vào chồng đệm sau lưng. Dù cách một lớp áo ngủ, cậu vẫn có thể thấy ngực trái của mẹ rung lên theo nhịp tim. Mẹ chủ yếu dùng thuốc Đông y, uống thứ bột màu đỏ hai lần, sáng và chiều, cổ tay mẹ gầy guộc đến độ tay Seita có thế nắm được hai vòng.

Seita vẫn luôn tự trách mình. Mẹ không chạy được nên cậu đã đưa mẹ vào hầm tránh bom từ trước. Cậu hiểu một khi hầm bị lửa bao vây, đó có lẽ sẽ là nơi ra đi của mẹ, vậy mà khi con đường tắt đến hầm tránh bom bị lửa chia cắt, cậu không màng đến an nguy của mẹ, bỏ chạy thục mạng. Nhưng giả dụ có đến được hầm thì sao nào?

“Cùng Setsuko trốn đi, mình mẹ vẫn xoay xở được. Hai đứa các con không sống bình an là mẹ có lỗi với bố, hiểu không?” Mẹ từng nói như đùa.

Hai chiếc xe tải của hải quân chạy trên đường quốc lộ về phía Tây. Một anh lính dân phòng đi xe đạp đang hét gì đó qua loa phóng thanh.

“Hai phát bắn trực diện, tưởng đã che giấu kĩ rồi, vậy mà dầu lại loang ra...” Một thiếu niên trạc tuổi cậu đang nói với bạn.

“Những ai ở Kaminishi, Kaminaka, Ichirizuka hãy tập trung ở trường Quốc dân Mikage!” Tên thị trấn Seita sống được xướng lên, ngay lập tức cậu nghĩ có khi mẹ đang lánh nạn ở ngôi trường đó.

Xuống khỏi đê, cậu lại nghe thấy tiếng nổ, lửa trong đống tàn tích vẫn chưa tắt, con đường không đủ rộng sẽ không đi qua được vì bị hun trong hơi nóng. “Chúng ta ở đây thêm chút nữa nhé,” cậu nói với Setsuko.

Như thể đang đợi anh nói chuyện với mình, cô bé lập tức lên tiếng, “Anh ơi, tè.”

“Được rồi.” Seita chuyển em xuống, đỡ hai chân Setsuko hướng vào bụi cây, một dòng nước tiểu bắn ra mạnh bất ngờ, cậu lấy khăn lau cho em. “Bỏ khăn choàng đầu ra được rồi đấy,” cậu thấy mặt con bé lấm lem. “Nước này sạch.” Cậu lấy nước trong bình nhấp ướt một đầu khăn rửa cho em.

“Đau mắt quá,” mắt cô bé đỏ ngầu, chắc do cay khói.

“Đến trường rồi họ sẽ rửa cho.”

“Mẹ sao rồi?”

“Mẹ đang ở trường.”

“Thế mình đến trường thôi.”

“Anh cũng muốn đi nhưng vẫn nóng quá không đi được.”

“Đến trường cơ!” Setsuko òa khóc, em khóc không phải vì muốn làm nũng hay vì quá đau, giọng nói có điểm chín chắn đến kì lạ.

Đến sân trường, Seita nhờ lính cứu thương rửa mắt cho Setsuko, rửa lần đầu mắt vẫn đau nên hai anh em quay lại xếp ở cuối hàng để đợi được rửa lại.

“Seita, em gặp mẹ chưa?” Chị gái lỡ thì nhà đối diện bắt chuyện với cậu.

“Chưa.”

“Nhanh lên, mẹ em bị thương đấy!” Cậu chưa kịp nhờ trông Setsuko thì chị gái đã nói trước, “Để chị trông cho, sợ lắm phải không bé Setsu, có khóc không?”

Ngày thường cậu không thân với chị gái này mấy, tự nhiên người ta lại tốt như vậy, có phải vì biết tình trạng của mẹ tồi tệ lắm chăng.

Seita rời khỏi hàng, chạy đến phòng y tế quen thuộc của ngôi trường từng học sáu năm. Ở đó, cậu thấy la liệt nào chậu rửa mặt nhuốm máu, những cuộn băng dùng dở, áo blu trắng của các cô y tá cũng đều lấm lem máu. Một người đàn ông mặc trang phục Quốc dân* nằm sấp bất động, một phụ nữ mặc quần thụng bị cắt một bên ống để băng bó chân.

Seita đang đứng ngây ra không biết phải hỏi thăm thế nào thì ông xã trưởng Obayashi tới vỗ vai, “À Seita, chúng tôi đang tìm cháu, cháu không sao chứ? Đi đằng này.” Ông dẫn cậu ra ngoài hành lang. Khi trở lại từ phòng y tế, ông lấy từ trong miếng gạc trên khay y tế ra một chiếc nhẫn màu ngọc bích bị xước, “Cái này của mẹ cháu phải không?” Đúng là cậu thấy chiếc nhẫn quen quen.

Ai bị thương nặng sẽ được đưa đến Phòng Thủ công cách đó một tầng, thập tử nhất sinh thì nằm ở phòng giáo viên phía trong.

Thân dưới của mẹ bị băng kín, hai tay quấn băng như cây gậy bóng chày, mặt cũng quấn vòng vòng đầy băng, chỉ có phần mắt, mũi và miệng để hở ra những khe đen xì, chóp mũi trông giống hệt vỏ món tempura. Đến cái quần thụng quen thuộc cũng cháy sém lỗ chỗ, lộ cả quần bó dài màu da lạc đà bên dưới.

“Mẹ cháu mãi mới ngủ được, nếu có bệnh viện nào tiếp nhận thì nên đưa vào, tôi đã hỏi rồi, bệnh viện Kaisei ở Nishinomiya không bị cháy.”

Nói cho đúng là mẹ đang hôn mê, hơi thở rối loạn.

“Bác ơi, tim mẹ cháu không tốt, cháu có thể xin thuốc không?”

“Để tôi hỏi thử xem,” ông Obayashi gật đầu, nhưng ngay cả Seita cũng hiểu rằng việc này rất khó.

Cạnh mẹ có một người đàn ông đang nằm, hễ thở lỗ mũi lại sùi bọt máu, một nữ sinh mặc đồng phục thủy thủ hoang mang nhìn quanh quất như thể khó chịu điều gì hay muốn bỏ chạy, chốc chốc lại lấy khăn lau đi.

Đối diện là một phụ nữ trung niên để trần thân dưới, chỉ có một miếng gạc đắp lên vùng kín, chân trái từ đầu gối trở xuống đã không còn.

“Mẹ ơi,” Seita hạ giọng gọi thử nhưng vẫn không tin được sự thật này.

Cậu thấy lo cho Setsuko nên trở lại sân trường, con bé đang ở bãi cát chỗ có cây xà sắt cùng chị hàng xóm.

“Gặp chưa?”

“Rồi ạ.”

“Thật khổ quá, có gì chị giúp được thì cứ bảo nhé. Phải rồi, đã nhận bánh quy chưa?”

Seita lắc đầu.

“Vậy để chị lấy cho,” nói rồi chị rời đi.

Setsuko đang chơi đồ hàng với chiếc thìa múc kem nhặt được ở bãi cát.

“Cất cái nhẫn này vào ví đi, không được làm mất đâu đấy.”

Cô bé thả nhẫn vào trong ví.

“Mẹ hơi ốm, nhưng sẽ sớm khỏe lại thôi.”

“Mẹ đâu ạ?”

“Ở bệnh viện Nishinomiya, phải rồi, hôm nay em sẽ ở lại trường cùng anh. Ngày mai, em biết cô ở Nishinomiya không? Chỗ gần cái ao ấy, mai mình sẽ đến đó.”

Setsuko không nói gì, cô bé đang vun cát thành từng đống.

“Gia đình chị ở phòng học trên tầng hai, mọi người đều ở đó, các em có lên cùng không?” Chị hàng xóm trở lại, mang theo hai túi bánh quy màu nâu.

“Bọn em sẽ lên sau ạ.” Seita lo Setsuko tủi thân khi thấy nhà người ta đầy đủ bố mẹ, và hơn hết là cậu sợ bản thân sẽ khóc. “Ăn không?”

“Em muốn đến chỗ mẹ.”

“Để mai đi, bây giờ muộn rồi.” Seita ngồi xổm xuống mép bãi cát, “Nhìn này, xem anh giỏi không?” Cậu bật lên bám vào thanh xà đơn, người treo lơ lửng, bắt đầu quay vòng vòng không dứt.

Sáng mùng 8 tháng Mười hai năm Seita đang học lớp Ba trường Quốc dân, chiến tranh nổ ra. Cũng với thanh xà này, cậu đã lập kỉ lục quay xà 46 lần.

Hôm sau, bảo đưa mẹ vào viện nhưng Seita không sao cõng được, đành đi nhờ xe kéo ở gần nhà ga Rokkomichi, ga còn sót lại sau trận cháy.

“Lên đi chú đưa đến trường.”

Họ chạy trên con đường lồi lõm cháy nổ. Từ khi chào đời đến giờ, đây là lần đầu Seita ngồi xe kéo.

Khi xe đến nơi, mẹ đã trong tình trạng cận kề cái chết, không di chuyển được nữa.

Phu xe phất tay quay đi, không lấy tiền.

Tối hôm đó, mẹ suy nhược vì bị bỏng nên trút hơi thở cuối cùng.

“Có thể tháo băng cho cháu nhìn mặt mẹ được không?”

Trước lời đề nghị của Seita, bác sĩ cởi bỏ áo blu trắng, để lộ trang phục quân y bên trong, “Không nên nhìn đâu, để như vậy tốt hơn.”

Mẹ nằm bất động, người cuốn đầy băng lấm lem vết máu, ruồi bâu từng đàn.

Người đàn ông sùi bọt máu và người phụ nữ cụt chân trái đều đã chết.

Một cảnh sát đến nói đôi câu thăm hỏi với thân nhân người đã khuất, vừa ghi chép gì đó vừa lẩm bẩm một mình, “Từ nay chắc cũng chẳng có xe tài đến chở đi, đành đào hố thiêu ngoài sân nhà hỏa táng Rokko vậy, thời tiết còn thế này chứ.” Ông ta cúi chào và đi ra ngoài.

Đám tang không hương khói, không hoa, không bánh cúng, không đọc kinh, thậm chí không có tiếng khóc. Một thân nhân của người đã khuất nhắm mắt để bà lão nọ chải tóc cho, một người khác đang mở ngực áo cho con bú, một thiếu niên cầm trên tay tờ báo phụ bản đã nhàu nát nói đầy cảm thán, “Kinh thật, bắn rơi được tận 60% của 350 máy bay ném bom!”

Seita tự nhiên nhẩm tính, 60% của 350 là 210 chiếc. Một việc chẳng liên quan đến cái chết của mẹ mình.

Trước hết cậu gửi Setsuko cho người họ hàng xa ở Nishinomiya. Nhà này và nhà cậu có giao hẹn, nhà ai bị cháy sẽ sang trú nhà người Ida. Gia đình họ gồm một góa phụ, cậu con trai đang học trường Thương mại Hàng hải, cô con gái, và một người ở trọ đang làm cho Hải quan Kobe.

Trưa mùng 7 tháng Sáu, thi thể mẹ được hỏa táng ở khu phố thương mại thị trấn Ichinosan. Vải băng cổ tay được tháo ra, thay vào đó là một tấm thẻ nhận diện buộc bằng dây đồng.

Cuối cùng Seita cũng trông thấy làn da của mẹ. Đã thành màu đen, không sao nhận ra là da người. Mẹ vừa được đặt lên cáng thì những con dòi rơi xuống.

Nhìn kĩ mới thấy hàng trăm, hàng nghìn con dòi đang bò lổm ngổm trong Phòng Thủ công, người ta giẫm lên như chẳng hề để tâm, khiêng ra ngoài những thi thể trông như mấy khúc gỗ cháy sém bọc chiếu, chất lên xe tải.

Trên chiếc xe buýt đã dỡ hết ghế ngồi, thi thể chết vì ngạt khói hoặc vì vết thương chí mạng xếp thành hàng để chở đi.

Tại bãi đất trống ở khu phố thương mại thị trấn Ichinosan, có một cái hố đường kính 10 mét ngổn ngang những xà nhà, cột nhà, vách ngăn và cửa kéo từ mấy căn nhà bị tháo dỡ*. Người ta đặt các thi thể lên trên đó.

Dân phòng tạt mạnh can dầu mazut xuống hố như đang tập huấn phòng cháy chữa cháy, lấy giẻ châm lửa rồi ném vào, lập tức khói đen tỏa ra, lửa bùng cháy.

Những thi thể ngún lửa lăn ra ngoài được họ lấy que cời hất ngược trở vào đám lửa. Trên chiếc bàn phủ vải trắng đặt bên cạnh hố, vài trăm hộp gỗ thô sơ được chuẩn bị sẵn để đựng tro cốt.

Seita bị đuổi đi vì họ bảo sự hiện diện của gia quyến sẽ gây cản trở. Khi lễ hỏa thiêu thiếu thốn đến cả sư cầu siêu này kết thúc thì trời đã tối. Người ta đưa cho Seita hộp gỗ đựng tro cốt có ghi tên bằng than chẳng khác gì phân phối lương thực. Không biết chiếc thẻ nhận dạng giúp ích được đến đâu, mà khói đen kịt như vậy lại cho ra một mẩu xương ngón tay trắng toát.

Mãi đến khuya, Seitai mới về đến ngôi nhà ở Nishinomiya.

“Mẹ vẫn chưa khỏe à?” Setsuko hỏi.

“Ừ, mẹ bị thương trong trận ném bom.”

“Mẹ không đeo nhẫn nữa, có phải mẹ cho Setsuko rồi không?”

Seita giấu hộp tro cốt trong hộc cửa kéo phía trên kệ lệch*, cố gắng xua đi hình ảnh mẩu xương trắng đeo nhẫn hiện lên trong tâm trí.

“Cái nhẫn ấy rất quan trọng, cứ cất đi đã,” cậu nhẹ nhàng ngồi xuống đệm, nói với Setsuko đang nghịch mấy viên bi và chiếc nhẫn.

Cậu không ngờ mẹ đã chuyển quần áo và chăn màn đệm đến chỗ họ hàng ở Nishinomiya này.

“Làm lính hải quân lợi ghê, đồ đạc có xe tải chở hộ.” Bà cô góa nói, chẳng rõ cố ý châm chọc hay không, tay trỏ đống hành lý phủ mảnh vải có họa tiết uốn lượn ở góc hành lang.

Seita tìm mở chiếc giỏ mây, thấy ở trong có mọi thứ từ đồ lót của Setsuko và cậu đến quần áo hằng ngày của mẹ. Hòm quần áo đựng những chiếc kimono tay dài trang trọng, mùi băng phiến lâu không gặp xộc lên.

Hai anh em được dành cho căn phòng rộng 5m2 cạnh cửa ra vào. Ai có chứng nhận là nạn nhân chiến tranh đều được ưu tiên cấp cho gạo, cá hồi, thịt bò và đồ hầm đóng hộp.