Ba người phụ nữ kia cho rằng có tiền thuê nhân công , thì họ sẽ kiêm luôn việc bảo vệ. Hiệp Ninh lúc này vẫn cầm hai đồng trên tay, nhẹ lắc đầu mà nói.

- " Mọi người hiểu sai rồi , đều đã nhìn nhận vấn đề một cách sai lầm rồi. Nếu như thuê nhân công để họ khiêng vác vận chuyển hàng hóa cho ta, mà còn bắt họ phải liều mạng chiến đấu để bảo vệ hàng hóa, thì một đồng kia thực sự quá bèo bọt. Nếu chỉ trả công có một đồng cho hai công việc cùng lúc, thì số tiền này quá rẻ mạt với bất cứ một người nào, và sẽ chẳng có ai chịu làm cả đâu."

Đây là đạo lý tự nhiên của cuộc đời rồi. Mọi công sức đều phải được trả một số tiền xứng đáng. Nếu số tiền bỏ ra không xứng đáng với công sức của người làm, họ sẽ đi kiếm nơi khác với một ông chủ khác có thể trả cho họ số tiền xứng đáng, chứ tuyệt đối sẽ không làm việc cho một tên chủ keo kiệt như vậy. Ba người phụ nữ thoáng hiểu ra điều gì đó, họ trầm ngâm suy nghĩ một chút rồi gật gù.

- " Phải rồi, nếu chuyện đi buôn mà kiêm theo việc liều mạng chiến đấu, thì số tiền một đồng có lẽ là hơi ít . Nhưng mà trả lương chiến đấu cho họ thì trả thêm một đồng là được rồi , tại sao lại phải trả tới hai đồng như thế chứ ? Trả gấp đôi tiền công lao động bình thường, như vậy không phải là hơi nhiều hay sao?"

Thúy Nga cho rằng việc trả tiền bảo vệ bằng với việc trả tiền làm công bình thường là hợp lý. Hiệp Ninh lúc này cầm hai đồng tiền công bảo vệ ấy, ông tung lên và chụp lấy, bóp chặt trong lòng bàn tay, ánh mắt nghiêm túc.

- "Trong cuộc sống này, nếu chỉ đi làm công ăn lương bán sức lao động của mình thì không thể giàu có được. Muốn kiếm được nhiều tiền hơn, đương nhiên vẫn phải dùng tới sức lao động , nhưng mà nó phải kèm thêm hai yếu tố. Yếu tố thứ nhất , hoặc là phải dùng trí tuệ của mình thì mới kiếm được nhiều tiền hơn người khác, giống như lão phu đang sử dụng trí tuệ để đi buôn vậy."

Nói đến đây thì liếc nhìn sang đồng tiền công của mình một cái , mà ba người phụ nữ cũng liếc nhìn theo . Trong khoảnh khắc nhỏ, ông ta lại xòe ra hai đồng tiền trong lòng bàn tay về phía trước.

- " Yếu tố thứ hai, để có thể kiếm được nhiều tiền hơn những người làm công bình thường thì phải liều mạng ra mà đánh đổi. Nếu liều mạng ra chiến đấu chống lại hải tặc mà lương chỉ bằng với lương khuân vác cu li bình thường, thì sẽ chẳng có ai làm cả. Bọn họ đem tính mạng ra đánh đổi lấy đồng tiền lương, thì tiền liều mạng của họ gấp đôi tiền khiêng vác , đây vẫn là một con số rẻ mạc"

Nói đang đặt hai đồng tiền xuống bàn một cách dứt khoát, thể hiện rằng hai đồng tiền liều mạng này là hai đồng tiền hoàn toàn xứng đáng. Ba người phụ nữ cũng đã hiểu ra được vấn đề , đều nhẹ gật đầu một cái , học thêm được một kiến thức mới.

Số tiền đặt lên trên bàn bây giờ đã là 6 đồng , cũng có nghĩa rằng bỏ một đồng tiền vốn ra phải bán được 6 đồng mới có thể có tiền lời, điều này nghe có vẻ khủng khiếp. Ba người phụ nữ ngẩn ngơ nhìn số tiền trên bàn, tâm trí họ được khai mở ra một kiến thức mới mà trước giờ bọn họ không hề ngờ tới. Nhưng mọi chuyện chưa dừng lại ở đó, lúc này Hiệp Ninh lại rút ra một đồng tiền nữa đưa về phía trước . Ba người phụ nữ thấy thế thì ngơ ngác, đồng loạt hỏi.

- " Lại nữa ư ? Rồi tiền gì nữa đây?"

Hiệp Ninh lại vuốt râu , ánh mắt ánh lên tia thú vị.

- " Này nhé, các vị thử nghĩ xem. Muốn chuyên chở hàng hóa thì lão phu cần phải sắm những cỗ xe ngựa, rồi còn phải sắm cả những con tàu để chở hàng. Không chỉ có vậy, đến khi cập bến Đại La thì cũng phải có những cửa hàng để chất chứa những món hàng này, đúng không?"

Những người phụ nữ thoáng nghĩ ra điều gì đó , trong tâm trí chợt nhận ra vẫn còn rất nhiều vấn đề nữa mình chưa nghĩ tới. Hiệp Ninh buôn hàng từ Giao Chỉ lên kinh đô , thì cả ở Giao Chỉ lẫn kinh đô đều phải mở những cửa hàng để thu mua vật phẩm và bày bán những vật phẩm đó, tất cả những thứ này đều phải dùng tới tiền. Hiệp Ninh từ từ đặt đồng tiền ấy xuống trước mặt ba người phụ nữ , dùng hai ngón tay kéo về một bên mà giải thích.

- " Tất cả những công trình như xe ngựa, tàu chuyên chở, và cửa hàng thì mở ra rồi . Số vốn để mở cửa hàng và mua những thứ để sử dụng như xe ngựa và tàu thuyền tạm thời chưa tính, bởi nó vẫn còn đó . Thế nhưng những thứ này đều có độ hao mòn theo thời gian, không có thứ nào là bền vững mãi mãi . Sau mỗi chuyến đi đều cần phải bảo trì , bảo dưỡng. Để chăm sóc cho những công cụ đi buôn ấy, thì số tiền để bảo trì bảo dưỡng gọi là tiền khấu hao, tính thành một đồng để đây"

Tiền khấu hao luôn là một vấn đề nhức nhối đối với bất kỳ ai. Nếu mua một sản phẩm có chất lượng cao, độ hao mòn hư hỏng ít, thì chắc chắn vật phẩm đấy rất là đắt tiền. Mà mua vật phẩm rẻ tiền thì độ khấu hao đó lớn, vật phẩm rất mau hư hỏng , chi phí sửa chữa mỗi lần cũng cao hơn bình thường. Vậy là chi phí lại tăng thêm một đồng nữa. Dẫu biết rằng những đồng tiền này chỉ mang tính tượng trưng, nghĩa là trong thực tế có thể hơn hoặc kém, nhưng rõ ràng là thứ chi phí ấy vẫn cứ tồn tại trong cuộc sống. Số tiền bây giờ đã tăng lên con số 7 đồng, khiến những người phụ nữ càng lúc càng ngỡ ngàng hơn. Cơ mà đó vẫn chưa phải là điều cuối cùng, bởi Hiệp Ninh lúc này lại đưa ra một đồng tiền nữa lên phía trước mà cười mỉm. Ba người phụ nữ nhìn thấy thì khuôn mặt thoáng nhăn nhó, họ cười khổ.

- " Vẫn chưa hết hay sao ? Vẫn phải cần một điều gì đó khác nữa à? Vậy thì đồng tiền này dùng để làm gì?"

Hiệp Ninh lúc này nhẹ nhàng lắc đồng tiền trên tay một cái.

- "Phu nhân quên rồi sao ? Từ lúc chở mọi người từ phủ Độc Cô đến bây giờ, phu nhân có nhớ ra là ta đã phải đút lót cho biết bao nhiêu ải quan lại, đã phải cúng tiền cho bao nhiêu quan chức để họ cho ta được thông hàng đi qua chưa? "

Thúy Nga cùng hai con ngớ người , sực nhớ ra những chuyện đã qua. Phải rồi nhỉ , ông ấy đã liên tục đút lót qua các trạm quan lại kiểm soát, để có thể được đi ngang qua ải đó. Mặc dù ông ấy buôn bán đường hoàng chân chính, về lý thuyết không cần phải đút lót bất cứ chuyện gì. Nhưng mà nếu không đút lót, thì các quan chức ở đó sẽ làm khó đủ điều. Bọn tham quan ấy sẽ giở đủ mưu hèn kế bẩn, tìm cách giam hàng ông để nhằm moi tiền đút lót của ông. Hiệp Ninh lúc này lại đặt đồng tiền đấy xuống bàn mà thở dài một tiếng.

- "Quan lại nhũng nhiễu dân chúng, tìm các moi tiền dân cho đầy túi tham. Người dân muốn làm ăn buôn bán phải đút lót cho bọn chúng một khoản tiền cố định mà chúng đã quy định ra, cho nên số tiền này vẫn phải tính vào trong hàng hóa."

Nói xong thì rút tay lại, trầm ngâm thoáng chốc. Tham quan thì bất cứ triều đại nào cũng có, nhưng vấn đề là nhiều hay ít mà thôi. Giữa thời đại Minh Quân cai trị , thì tệ nạn tham nhũng sẽ nhỏ và ít. Còn thời đại hôn quân cai trị, bọn tham quan sẽ nhũng nhiễu triều chính, tham nhũng tràn lan khắp nơi. Ba người phụ nữ kia nhìn lên bàn , đếm số tiền trên bàn đã là 8 đồng rồi. Vậy có nghĩa bỏ một đồng ra mua hàng , và phải bán lại 8 đồng mới có thể lời được một đồng ư? Sao mà sự chênh lệch nó lại lớn đến như vậy? Thực ra thì tùy vào điều kiện của nền kinh tế, hay tùy vào điều kiện hoàn cảnh mà số tiền trên bàn có thể là khác nhau. Không nhất thiết phải là một đồng cho một khoản chi, mà có thể ít hơn hoặc nhiều hơn. Ba người phụ nữ nghĩ rằng đã hết rồi , thì mua một bán 8 vẫn là một con số khủng khiếp, nhưng lúc này Hiệp Ninh lại rút ra hai đồng đưa tới mà nói.

- " mọi người tưởng là hết rồi ư? Không phải đâu, vẫn còn một khoản nữa phải chi. Bây giờ làm cú chốt nhé."

Thúy Nga cùng hai con hự lên một tiếng, người ngơ ngác , cả ba người đều cười gượng một cái.

- "Vẫn còn nữa à ? Vẫn chưa hết à ? Sao mà lắm khoản để chi tiêu vậy? Rồi rốt cuộc cái cuối cùng này là tiền gì đây ? Xin lão huynh nói rõ."

Hiệp Ninh nhìn hai đồng tiền trên tay mà ngán ngẫm, ông ta đặt xuống dưới bàn với khuôn mặt nhăn nhó.

- "Hai đồng này là tiền thuế, là một loại tiền nộp vào ngân sách nhà nước. Đây tuy là loại tiền bắt buộc phải có , cũng là loại tiền dùng để chi tiêu cho việc công ích, là loại tiền cần thiết để xây dựng một quốc gia. Nhưng mà thu thì cũng nên có giới hạn của nó, chứ thuế ở Đông Ngô cao ngất ngưởng , khiến cho những người làm ăn buôn bán vô cùng khổ sở."

Sau khi đặt hai đồng tiền thuế xuống bàn, lúc này mới đưa tay vuốt qua một lượt những đồng tiền trên bàn ấy.

- " Đây chính là toàn bộ quá trình làm việc buôn bán của một người thương buôn. Các vị nhìn xem , có phức tạp và tốn kém không? "