Lòng bàn tay ấm áp, khớp ngón tay thon dài.

Xúc giác truyền xuống từ đỉnh đầu, chầm chậm thẩm thấu qua từng sợi tóc, thời gian bỗng như kéo dài.

Thoáng qua khoé mắt, Lâm Triều Tịch nhìn thấy cổ tay áo hoodie màu rêu, cô chậm chạp quay đầu, bàn tay của thiếu niên thu về.

Ánh nắng như một cục kẹo bông đang tan chảy, sau đó kéo ra thành hình dạng mềm mại.

Chóp mũi thoáng ngửi mùi bạc hà nhàn nhạt, không rõ là nước rửa tay hay nước giặt, tóm lại là một mùi hương vô cùng tươi mát.

Người bạn trộm mến đã lâu đang ngồi cùng bạn, cùng bạn nhận giải thưởng, cùng bạn vui vẻ cười đùa, bạn khẽ xoa bóng ảnh của cậu ấy, cậu ấy khẽ xoa đầu bạn.

Chẳng khác nào nằm mơ.

Lâm Triều Tịch chớp chớp mắt, cô quay đầu nhìn, tim đập siêu nhanh.

Trong vài giây ngắn ngủi, cô ngồi im chết lịm, cuối cùng giơ tay dụi mũi, lúc này mới thực sự bước khỏi cơn mê.

Phản ứng đầu tiên của cô là: Chết toi, bị tóm lén lút xoa đầu anh Bùi rồi!

Mặt cô lập tức đỏ bừng, haiz, bị tóm đầu ngược lại rồi.

Cô không khỏi thắc mắc, rốt cuộc anh Bùi có ý gì?

Nếu như đây không phải hội trường đại học, mà là lớp học cấp hai yên tĩnh, có lẽ đây sẽ là một cảnh tượng thanh xuân vườn trường đẹp như anime.

Nhưng xung quanh đông đúc giáo viên cùng học sinh, mọi người cười nói ầm ĩ, huých vai bá cổ chúc mừng giải thưởng, một cảnh tượng học sinh cổ vũ lẫn nhau hết sức bình thường.

Lại còn vò rõ mạnh, chẳng chút thân mật hay mờ ám gì cả. 

Nghĩ đến đây, Lâm Triều Tịch nhìn Bùi Chi rồi chỉnh lại mái tóc buộc đuôi ngựa bị vò rối.

Tâm tư thiếu nữ vơi bớt hẳn.

Trên bục phát biểu, cuối cùng giáo sư Lưu cũng lên tiếng làm gián đoạn hoạt động chúc mừng của học sinh phía dưới: “Chúc mừng tất cả những học sinh giành được giải thưởng, hi vọng ban tổ chức giải đấu không trách tôi vượt quá bổn phận…”

Hội trường yên tĩnh dần, mọi người dồn sự chú ý vào vị giáo sư trước màn chiếu.

“Xin mời các thầy cô giáo hoặc các em học sinh từng giành giải trong các cuộc thi Toán quốc gia trở lên giơ tay lên.” Người trung niên đang cầm mic nói.

Trong hội trường, cả thầy lẫn trò đưa mắt nhìn nhau, mọi người nhất thời chưa kịp phản ứng.

“Từng giành giải gì cũng được, mời mọi người giơ tay. Các em học sinh cấp hai phía sau cũng biết kết quả thi rồi, các em cũng có thể giơ tay.” Giáo sư Lưu hơi nhấc tay khích lệ mọi người: “Đừng ngại ngần, đã đoạt giải chứng tỏ các em vô cùng xuất sắc.”

Giữa hội trường rộng lớn, Trần Sở là người đầu tiên giơ tay. Cậu ta bày tư thế ngay thẳng, giáo sư Lưu dành cho cậu cái nhìn tán thưởng.

Lục Chí Hạo là đứa trẻ thật thà, cậu cũng giơ tay theo. Không lâu sau, phía họ rầm rộ đua nhau giơ tay.

Đội tuyển quốc gia càng khỏi phải nói, học sinh cấp ba ai nấy đều giơ cao tay. Hàng ghế chuyên gia và các thầy cô phía trên cũng giơ tay không ít.

Lâm Triều Tịch không hưởng ứng ngay lập tức, cô vô thức nhìn Bùi Chi.

Bùi Chi nhìn cô gật đầu, cô không nghĩ nhiều mà lập tức giơ tay, sau đó nhìn phía giáo sư Phùng.

Giáo sư Lưu trên bục phát biểu nói đùa: “Giáo sư Phùng từng giành giải lớn cấp quốc tế, không giơ tay sao được chứ?”

Mọi người được một tràng cười, cuối cùng cánh tay già nua ấy cũng giơ lên.

“Cảm ơn mọi người đã phối hợp.” Giáo sư Lưu nói xong liền thu lại nụ cười, quay về dáng vẻ nghiêm túc: “Rất nhiều gương mặt trong buổi hội thảo hôm nay là những chuyên gia trong lĩnh vực giảng dạy Toán học, cũng có rất nhiều học sinh đạt thành tích nổi trội trong các kì thi giải Toán. Nhưng hôm nay, tôi lại muốn tìm hiểu một chút về những học sinh có tư chất không quá nổi trội, nhưng lại vô cùng biết phấn đấu. Xin được mời các em học sinh đó tiến lên sân khấu phát biểu về hành trình học Toán Olympic của các em.”

Ông vừa dứt dời, các thầy trò nhận ra mình đã trúng kế, thì ra cái trò giơ tay này là để tìm ra người không giơ tay. Nhưng kĩ năng dẫn dắt của giáo sư Lưu cũng rất khéo léo, liên tưởng đến chủ đề báo cáo hôm nay ông trình bày thì dù có giơ tay hay không đều không cảm thấy quá bối rối.

“Ấy, thầy giáo kia đừng hạ tay xuống chứ, tôi nhớ cả rồi đấy.” Giáo sư Lưu cười nói, năm ngón tay khép lại, hướng phía họ làm động tác mời: “Tôi muốn mời em học sinh ngồi dãy thứ sáu từ dưới lên lên đây được không?”

Lâm Triều Tịch giật mình, rất nhiều người xung quanh họ quay đầu đếm “một hai ba bốn năm”.

“Là hàng bọn mình đấy.” Lục Chí Hạo kinh ngạc nói: “Ai nhỉ?”

“Ai vậy thầy?”

“Không phải tớ!”

Tiếng mọi người bỗng nhỏ dần, không giành giải toàn quốc lại còn bị gọi lên bục phát biểu, không tránh khỏi cảm thấy xấu hổ.

Lúc này, Lâm Triều Tịch bỗng nhớ ra, vừa rồi Bùi Chi ra hiệu bảo cô giơ tay, nhưng cô không nhớ cậu ấy có giơ tay hay không…

Cô quay đầu, Bùi Chi chậm rãi đứng dậy. Cậu nhanh nhẹn thu dọn tai nghe trên bàn, sau đó khẽ vỗ bạn học bên phải ý xin nhường đường.

Giáo sư Lưu gật gật đầu tỏ ý không chọn lầm người.

Vậy là giữa những ánh mắt kinh ngạc, Bùi Chi chậm rãi bước lên bục phát biểu.

Cậu đường hoàng đứng đó, Lâm Triều Tịch thấy hơi buồn cười. Có lẽ giáo sư Lưu cũng chẳng ngờ rằng, ông tính toán đào hố dụ một học sinh bình thường lên bục phát biểu, người chủ động nhảy vào lại chính là Bùi Chi…

Hôm nay anh Bùi mặc chiếc áo hoodie xanh rêu, phối hợp với quần thể thao và giày đen, cơ thể phát triển quá nhanh khiến dáng người lộ vẻ thon gầy. Nhưng bất kể là sống lưng thẳng tắp hay thái độ ung dung không vội đều khiến cậu trông sáng sủa như ánh dương, không chút cảm giác yếu đuối gầy guộc.

Không biết hôm nay cậu ấy sẽ nói gì nhỉ?

Tất cả mọi người đều đổ dồn ánh mắt lên người nam sinh trên sân khấu, giáo sư Lưu nhìn Bùi Chi một lượt từ trên xuống dưới, có vẻ cũng rất hài lòng với ngoại hình và khí chất của cậu thanh niên này.

Nhân viên hậu cần đưa mic cho Bùi Chi, cậu giơ tay nhận lấy, mọi người phía dưới bắt đầu rì rầm bàn tán.

Lục Chí Hạo căng thẳng: “Sao anh Bùi của tôi lại lên đấy?”

“Tớ biết sao được?”

“Tốt nhất là anh Bùi đừng… đừng…”

Lâm Triều Tịch rất muốn khuyên đồng chí Lão Lục cứ yên tâm, nhưng nhìn Bùi Chi phía xa xa, ngược lại cô bắt đầu cảm thấy hơi nóng lòng.

Báo cáo luận văn và mấy phen ám hiệu của giáo sư Lưu đã báo hiệu hôm nay ông sẽ tìm những học sinh với thành tích không quá nổi trội lên bục phát biểu. Nhưng giây phút trước khi giáo sư Lưu hô giơ tay mới nhận ra mục đích thực sự của ông, quả là khó chơi, Bùi Chi lại quá nhạy bén.

Nhưng vì sao Bùi Chi lại muốn lên nhỉ?

Nhớ lại ánh mắt lúc cậu ra hiệu bảo cô giơ tay, Lâm Triều Tịch yên lặng suy nghĩ một hồi.

Tưởng tượng nếu cô là một học sinh chưa từng giành giải trong các cuộc thi Toán toàn quốc, đứng trên đó hứng chịu ánh mắt của bao nhiêu học bá ngồi dưới, dù lời nói của giáo sư Lưu có khéo léo cỡ nào, cô cũng sẽ thấy xấu hổ và lúng túng.

Giáo sư Lưu định giỏi gì, gần như chẳng cần nói cũng biết.

——Tâm trạng của em thế nào?

——Trong quá trình học Toán Olympic em thường gặp phải những khó khăn gì?

——Em có định tiếp tục theo đuổi con đường này không?

Các câu hỏi tương tự vậy sẽ từng bước dẫn dắt học sinh nói ra những điều ông muốn nghe.

——Em thấy việc cố gắng học Toán Olympic rất mệt mỏi.

——Tư chất rất quan trọng.

——Dù em có cố gắng đến mấy cũng không đạt được kết quả mà người khác nhẹ nhàng với tới. Thật ra Toán Olympic hay Toán học nói chung đều là trò chơi của một bộ phận ít người trong số chúng ta.

Đương nhiên quá trình vấn đáp thông thường sẽ không đơn giản thẳng thắn đến vậy. Nhưng mục đích mời những học sinh này lên bục phát biểu lại rất rõ ràng. 

Cuối cùng ông sẽ chứng minh rằng: Hơn 95% học sinh không quá cần thiết phải học Toán Olympic, để dành trò chơi này cho bộ phận nhỏ những người tư chất vượt trội là được rồi.

Lâm Triều Tịch ngồi dưới, nhìn cậu nam sinh không chỉ thuộc top năm đứng đầu giữa hàng trăm, mà có lẽ là top năm người đứng đầu trong số cả triệu người, cô rất muốn nghe xem liệu cậu sẽ nói gì.

——

“Cảm ơn bạn học sinh này đã lên đây.” Giáo sư Lưu khách sáo nói.

Bùi Chi cầm micro, cậu gật đầu. 

Hội trường vẫn nói chuyện rì rầm, đa số tập trung ở khu vực đội huấn luyện tỉnh họ phía này.

“Mong những học sinh như bạn đây đừng hiểu lầm, mời em lên đây không phải để trách phạt hay tỏ ý khinh thường, tôi chỉ muốn thẳng thắn tâm sự quá trình học Toán Olympic của em đã diễn ra thế nào thôi. Tôi nghĩ, so với đám người cao cao tại thượng, những đứa trẻ biết phấn đấu như em càng có khả năng phản ảnh suy nghĩ thực sự của đa số học giả.”

Bùi Chi cầm micro, cậu trầm tư một hồi chứ không đáp lại ngay.

“Đừng căng thẳng, em muốn nói gì cũng được.” Giáo sư Lưu dẫn dắt: “Em lọt được vào đội tuyển tỉnh chứng tỏ thực lực của em không tầm thường chút nào, vậy thầy muốn hỏi, trong quá trình học tập, giải thưởng cao nhất em từng đoạt được là gì?” 

Sau lưng hai người trên sân khấu vẫn là danh sách kết quả thi Toán toán quốc. Giữa những kết quả lít nha lít nhít, tên của Bùi Chi dường như bắt mắt hơn hẳn.

Lâm Triều Tịch hơi sốt ruột, cô không ngờ vấn đề này lại tới nhanh đến vậy.

Cô vừa không muốn Bùi Chi nói dối, lại sợ cậu phát biểu sẽ gây ra tình huống bối rối.

“Giải nhất toàn quốc ạ.”

Bùi Chi trả lời rất nhanh, không một chút do dự, giọng nói hiền hòa truyền vào mic rồi lại phát qua loa, vang vọng khắp khán phòng. 

Giáo sư Lưu chợt sửng sốt, sắc mặt khó đỡ. Nhưng học sinh đó do chính ông mời lên, thực sự không thể trách gì Bùi Chi. 

“Bạn học sinh này khá nghịch ngợm.” Giáo sư Lưu chỉ biết nói vậy: “Nhưng hãy lượng thứ cho thầy, hội nghị lần này thời gian hữu hạn, thầy chỉ đành mời em về chỗ trước.” Vừa nói, ông vừa nhìn phía thính phòng: “Có em nào khác muốn lên đây phát biểu không?”

Lúc này, giọng Bùi Chi một lần nữa vang lên: “Vì sao em không được phát biểu suy nghĩ của mình ạ?”

Giọng nói hết sức bình thản của thiếu niên khiến người nghe vô cùng hảo cảm. Kể cả lúc này, giáo sư Lưu tuy biết Bùi Chi cố tình làm vậy cũng không thể đuổi người ta xuống dưới.

Cuối cùng ông chỉ biết nói: “Có vẻ bạn học sinh này ấp ủ rất nhiều điều muốn nói, thời gian có hạn, mong em phát biểu ngắn gọn hết sức có thể, một đến hai phút là được, cũng mong em tôn trọng những bạn học khác trong quá trình nói.”

“Cảm ơn thầy.”

Bùi Chi khom người cảm ơn, cậu không quá bận tâm ý tứ của giáo sư Lưu: Đừng đắc ý vì đạt được kết quả cao.

Cậu cầm mic, phát biểu với ngữ điệu tự nhiên: “Hôm nay trước khi đến hội trường, chúng em không ai biết mình sẽ được đưa đến đây.”

Thính phòng tĩnh lặng, đa số mọi người đều bất ngờ nhìn phía ban tổ chức.

“Sau khi nghe bài luận văn vừa rồi của giáo sư Lưu em mới hiểu ra, chủ đề của hội thảo ngày hôm nay là “Toán Olympic có nên được tiếp tục đưa vào giảng dạy hay không”. Giáo sư Lưu hiển nhiên đứng phía mặt trái quan điểm, cho rằng do tính đặc thù của Toán Olympic nên nó chỉ phù hợp với bộ phận nhỏ học sinh, bởi vậy không nên tiếp tục đưa vào phổ cập giáo dục học sinh.” 

Bùi Chi trình bày ngắn gọn, chặt chẽ cẩn thận tổng kết lại nội dung phía trước buổi hội nghị, còn thẳng thắn chỉ ra mục đích trong báo cáo của giáo sư Lưu.

Cách cậu nói chuyện mang sắc thái bình tĩnh không hợp tuổi, cũng mang tinh thần hăng hái của người thiếu niên.

Giáo sư Lưu vừa rồi đồng ý để mình Bùi Chi phát biểu, nhưng nghe đến đây, ông không nhịn được hỏi: “Vậy bạn học này, em nhìn nhận vấn đề này thế nào?”

“Em cho rằng, dù là Toán Olympic hay Toán học nói chung đều chẳng phải là trò chơi của tiểu bộ phận người nào cả.” Giọng Bùi Chi dõng dạc, quan điểm rõ ràng.

Giáo sư Lưu bật cười: “Hiển nhiên là Toán Olympic không thể đặt ngang hàng với Toán thông thường, giáo dục Toán học là vô cùng cần thiết, nhưng Toán Olympic thì không. Nó được chuẩn bị cho những học sinh “học lực dư dả”. Vì sao em lại cho rằng, bên cạnh việc phải đối mặt với việc học nặng nề, các học sinh còn phải cật lực nhồi nhét Toán Olympic, hiện tượng xã hội này không có vấn đề gì sao?”

Bùi Chi nắm micro, cậu trầm ngâm.

Lâm Triều Tịch nghĩ, có lẽ cậu đang muốn nói thầy mới là người thầm thay đổi quan niệm xã hội, nhưng cậu nhịn được.

Giáo sư Lưu nói tiếp: “Có lẽ do em quá đỗi thông minh, chặng đường học Toán của em luôn dễ dàng thuận lợi, có lẽ em đang “chơi” với Toán Olympic. Nhưng em có từng nghĩ rằng, đa số học sinh bình thường luôn rất đau đầu với Toán Olympic, luôn cảm thấy nó thật khó khăn và nhạt nhẽo, vậy mà họ vẫn phải đi học dưới sự thúc ép của phụ huynh.”

“Vì sao các phụ huynh lại thúc ép con mình học Toán Olympic?” Bùi Chi hỏi.

Giáo sư Lưu hồ hởi giải thích: “Vấn đề này liên quan đến cơ chế xét tuyển học sinh lên lớp thời nay, thành tích Toán Olympic và thành tích học tập móc nối với nhau, chỉ cần em có thành tích học Toán Olympic tốt, xét tuyển lên lớp của em sẽ được cộng điểm, thậm chí có rất nhiều trường học còn phỏng vấn xét tuyển trực tiếp các học sinh giành giải Toán Olympic.”

“Vì sao trường học lại coi trọng giải Toán Olympic đến vậy ạ?”

“Trường học coi trọng tỉ lệ xét tuyển và trúng tuyển vào các trường THPT trọng điểm, đại học trọng điểm. Học sinh giỏi Toán Olympic chắc chắn thành tích học tập cũng cao, đầu óc nhanh nhẹn, họ muốn chọn ra 5% những người như vậy.” Giáo sư Lưu nói đến đây tự ông cũng thấy có vấn đề, liền bổ sung: “Nhưng thiên tài Toán học nào có bao nhiêu, toàn là học sinh bị cha mẹ thúc ép học hành để thi đỗ trường tốt. Con trẻ và phụ huynh đều phải trả giá đắt cho việc này, bao gồm cả thể xác lẫn tinh thần.”

“Nhưng vì sao phụ huynh lại một mực muốn cho con mình theo học những trường tốt ạ?” Bùi Chi vẫn truy hỏi vấn đề ban nãy đến cùng như một đứa nhóc ngốc nghếch lì lợm, nhưng Lâm Triều Tịch biết, vấn đề cậu đưa ra rất có mục đích.

“Xã hội thời nay cạnh tranh khốc liệt…” Có lẽ giáo sư Lưu cũng đã phát giác ra vấn đề, ông trả lời chóng vánh.

“Vậy thì theo thầy, thời nay cần phải thực hiện phương thức gì ạ?”

Người thiếu niên quá đỗi ung dung, khiến giáo sư Lưu tưởng như không muốn trả lời thêm bất kì câu hỏi nào mà vẫn phải nói tiếp, không thì rất giống chột dạ.

“Trước hết cần làm rõ ý nghĩa của từ “Toán Olympic”, nó không phù hợp với đa số học sinh; tiếp theo, phải từng bước hủy bỏ các loại hình thi đua Toán Olympic rắc rối phức tạp. Cuối cùng, phải rạch ròi nghiêm cấm móc nối giữa thành tích Toán Olympic và vấn đề xét tuyển lên lớp, chặt đứt căn nguyên.” Cuối cùng giáo sư Lưu cũng nói ra quan điểm khắc cốt ghi tâm của lão.

“Như vậy thì cạnh tranh đâu thể tồn tại ạ?” Bùi Chi vẫn hỏi.

“Bạn học, em có thể bảo vệ quan điểm của em, nhưng việc em đứng đây bới móc vụn vặt chẳng phải rất vô nghĩa ư?”

“Thực sự em chỉ không hiểu, đối với các vị phụ huynh, sau khi họ áp dụng phương pháp “chặt đứt móc nối Toán Olympic và xét tuyển lên lớp” mà thầy nói, vậy họ phải làm thế nào để con mình được vào học một ngôi trường chất lượng ạ?” Câu hỏi cuối cùng của Bùi Chi thốt ra.

Sau khi câu hỏi đó được đặt ra, toàn hội trường rơi vào yên tĩnh. 

Các giáo viên mù mờ với đáp án, các học sinh lại như sắp chạm tới trung tâm vấn đề.

Đối với học sinh tiểu học và cấp hai, muốn vào học một ngôi trường tốt đồng nghĩa phụ huynh buộc phải có một căn nhà đắt đỏ trong khu vực trường học, hoặc là phải có mối quan hệ xã hội rộng rãi. Còn với học sinh cấp ba, các suất nhập học trường cấp ba trọng điểm sớm đã được chiếm lĩnh bởi tên tuổi của các học sinh đến từ các trường cấp hai trọng điểm. Số học sinh học trường cấp hai bình thường đỗ lọt trường cấp ba trọng điểm hiếm như lông phượng sừng lân.

Chặn đường tắt lên lớp của học sinh cũng tức là đẩy rất nhiều gia đình vào ngõ cụt.

Không biết vì sao, Lâm Triều Tịch nghĩ đến bản thân mình.

Ở thế giới phô mai, cô từng là một cô nhi, học trường Tiểu học Sao Đỏ, về sau nhờ giành giải cúp Tấn Giang mà tranh được một suất vào trường Trung học Thực nghiệm An Ninh.

Nếu không có cơ hội đó thì sao?

Lâm Triều Tịch nhỡ có lẽ đã đang học ở trường THCS Sao Đỏ, chặng đường tương lai gần như cũng có thể thấy rõ ràng.

Cô không hiểu, lúc Bùi Chi nói những điều đó phải chăng cậu đang nghĩ đến cô, nhưng có lẽ không chỉ riêng cô mà cả rất nhiều bạn bè quanh cậu, bọn họ đều phải trải qua chặng đường như vậy. 

Thiếu niên trên sân khấu cầm micro, ống tay áo hoodie kéo lên một chút, lộ chiếc áo len xám và sơ mi kẻ ô bên trong, cao hơn chút nữa là chiếc cổ tay mịn màng, cậu nói chậm rãi: “Trường học chỉ muốn chọn ra 5% học sinh thông minh, lại vô tình dẫn đến làn sóng học Toán Olympic trên toàn xã hội. Bất kể là hiện tượng xã hội được nói đến trong luận văn của thầy hay những câu trả lời hồi nãy đều đang chứng minh rằng, có 95% học sinh và phụ huynh khác đang không ngừng cố gắng để trở thành 5% hi vọng nhỏ nhoi kia. Có lẽ bọn họ bị thúc ép, cũng có thể là chủ động, tất cả đều không quan trọng, thầy cho rằng đây là một gánh nặng, em nhận thấy bản chất việc này lại vô cùng phi thường.”

Bùi Chi hơi khom người, gần như từ đầu đến cuối cậu đều đặt câu hỏi, sau cùng chỉ phát biểu một đoạn vỏn vẹn như vậy.

Từ góc nhìn của một chuyên gia diễn thuyết, đoạn phát biểu đó quả thực khẳng khái dõng dạc, dù là thái độ hay giọng điệu của Bùi Chi, tất thảy đều thong thả tự nhiên.

Thậm chí toàn hội trường cũng nhờ sức ảnh hưởng của cậu mà trở nên bình lặng.

Không ai lên tiếng.

Bùi Chi nhìn vị giáo sư bên cạnh, cuối cùng nói: “Thầy của em từng nói, khi đối mặt với đề toán khó thực thụ, ai cũng là đứa trẻ mặc tã cả. Có lẽ Toán Olympic chỉ phù hợp cho 5% người theo học, hoặc cũng có thể là 10% đi nữa, nó có thể thú vị, cũng có lẽ khô khan, nhưng bất kể là học sinh có năng khiếu, hay những học sinh sẵn sàng cố gắng học hỏi đều xứng đáng được nhận nhiều cơ hội hơn. Đây là điều công bằng nhất, cũng là điểm bất đồng lớn nhất giữa chúng ta.” 

Nói xong câu đó, cậu trả micro cho nhân viên hậu cần rồi thản nhiên bước xuống.

Tựa như đang đi giữa trời xanh cỏ ngát, gió khe khẽ thổi, tựa cây tùng giữa núi, mang khí chất chính trực và hăng hái của người thiếu niên.

Đây mới là Bùi Chi.

Từ nhỏ tới lớn, trước sau như một.