Chào mọi người, sáng nay mình vẫn quay cuồng trong men vắc-xin thì được bạn mình gửi cho một chiếc drama, mà như thể bản thân mình là "nằm vùng" ở đó, thôi nếu mang tiếng là tự nhột thì mình xin phép được lấy câu cắt nghĩa, ahihi.

Bài viết sau đây tương đối nặng nề và đánh đồng, trên thực tế vẫn có rất nhiều bạn editor rất đáng yêu, rất giỏi, rất có tâm, cho mình gửi lời xin lỗi chân thành tới các bạn ấy trước.

...

Tôi có một số bài đăng phát biểu những ý kiến cá nhân về vấn đề tiếng Việt, truyện qt và edit. Kiến thức tôi đưa ra thì tôi có thể lấy danh dự ra đảm bảo là chính xác, còn quan điểm cá nhân, tôi chưa từng xúc phạm tới bất kì cá nhân hay tổ chức nào, đó còn là lời khuyên thật lòng của tôi, chắc có lẽ chối tai quá nên người ta không thích.

Trên những page cộng đồng, mọi người khen rằng qt hay hơn bản edit, rồi lại có người nói edit mượt hơn qt, nhưng cả hai bên đều chê truyện dịch, vậy rốt cuộc, những dịch giả như tôi (thật ra mình học chuyên phiên dịch hơn là biên dịch, hihi), nằm ở vị trí nào? Các bạn đọc được bao nhiêu quyển truyện Bách hợp dịch?

Câu văn edit mượt mà hay hơn là một câu văn dịch sát nghĩa không hay, đó mới là những thứ độc giả cần? Bất chấp cả ngôn ngữ gốc?

Trong đây có bạn editor nào có thể xác nhận cho tôi, khi các bạn edit các bạn không xào lại lời tác giả, có những câu văn không hiểu phải tự bịa ra không? Nếu các bạn có thể hiểu được hoàn chỉnh một tác phẩm, bằng bất kì công cụ nào đi chăng nữa, vậy tôi xin bỏ nghề dịch dạo, và từ nay tôi sẽ ngậm mồm lại và biến mất một cách triệt để.

Nếu một văn bản chuyển ngữ không thể diễn tả được hết những gì tác giả muốn truyền tải (dù hay hay dở) thì việc edit hay hơn, mượt hơn có tác dụng gì? Điều đó chỉ làm biến chất tác phẩm, chứ không phải làm nó hay hơn. Một câu chuyện hoàn chỉnh, chưa bao giờ là một câu chuyện chắp vá, đại khái là, bao nhiêu phần trăm là.

Liệu các bạn editor có đang ngộ nhận rằng bản thân rất giỏi giang để nghĩ mình kém một bậc, hoặc thậm chí là ngang hàng với dịch giả không? Các bạn chưa từng đảm nhận được phần dịch, mà là phần mềm dịch đã dịch, việc của các bạn là xử lí một văn bản đã chuyển ngữ sang tiếng Việt nhưng chưa hoàn chỉnh, các bạn đã thực hiện hành vi dịch ở chỗ nào để khi có người khen dịch hay các bạn lại nhận? Không phải cứ tra từ điển, tự điển rồi ghép lại với nhau là được, một cây làm chẳng nên non. Có nhiều bạn sẽ nghĩ bản edit được đến thế đã là giỏi lắm rồi, làm sao mà yêu cầu như bản dịch được? Vậy thì hãy làm ơn sắp xếp câu chữ trong bản edit cho thành hồn tiếng Việt trước đã, nó đã hoàn chỉnh về mặt ngữ nghĩa tiếng Việt chưa? Nó được coi là một văn bản hoàn chỉnh chưa?

Một câu hỏi lớn được đặt ra, edit và editor có vai trò gì? Việc xuất hiện nhiều editor đồng nghĩa với việc cộng đồng trên đà phát triển, mọi người có nhu cầu hơn, nhưng xét từ một khía cạnh khác, thì cộng đồng này ít được chú ý, khiến chúng ta phải tự thân vận động. Edit mang tới cho chúng ta cách giải quyết nhanh hơn, nhưng không phải tuyệt đối, cũng giống như bản qt vậy. Các bạn có thể dựa vào phần mềm nhưng còn thứ bản chất đằng sau?

Tôi chưa bao giờ phủ nhận rằng, editor đóng góp quan trọng cho việc lan tỏa những câu chuyện tình yêu Bách hợp tới các bạn đọc Việt Nam, nhưng cũng chính vì thế, có nhiều bạn editor dùng việc edit như một cách để định hướng người đọc Bách hợp, định hướng các bạn đọc còn trẻ đang trong độ tuổi teen, rằng phải thế này mới hay, thế này mới chất, thế này mới đúng chuẩn. Trường lớp nào dám dạy các bạn sử dụng ngôn ngữ tiếng Việt hiện đại theo kiểu "di di, a di, tỷ tỷ, lão sư, nữ hài, ân, ngô, hảo hảo...", như thế được định nghĩa là làm cho câu văn hay hơn, toát lên sắc thái hơn? Hay đơn giản như dấu câu, các bạn đã biết so sánh đối chiếu để chuyển đổi nó hay chưa?

Và việc tôi nói "Bách hợp không thể nào thuần Việt", các bạn có phân biệt được "Bách hợp" là gì, "thuần việt" là gì hay không? Đây là kiến thức, không phải quan điểm cá nhân của tôi, để các bạn nói rằng truyện tôi viết tôi thích để thế nào chẳng được, các bạn hiểu được bao nhiêu về ngôn ngữ, về văn chương, mà sử dụng nó một cách tùy tiện và sai lầm như thế? Còn về việc "nói được hay thế không đi viết truyện đi", các bạn thật là, hai việc này có liên quan tới nhau à? Đừng so sánh thiếu trí tuệ như thế.

Vâng, dịch giả chúng tôi là những người học được đôi ba chữ nghĩa, rồi hất mặt lên trời, khinh thường những người khác. Dịch giả chuyên nghiệp (không phải mấy bạn tự xưng nhé), họ còn không biết tới thứ gọi là edit chứ đừng nói là khinh thường. Sự thật đấy. Và hơn thế, tại sao các bạn không đi học đôi ba chữ nghĩa để hất mặt đi? Đôi ba chữ nghĩa của các bạn, là ít nhất bốn năm học cử nhân, nghiên cứu đủ các thể loại đất nước văn hóa lịch sử, bắt đầu không phải từ tiếng nước bạn, mà là tiếng mẹ đẻ, học tốt tiếng mẹ đẻ thì mới có nền tảng để học những ngôn ngữ khác. Chúng tôi không được quyền tự hào về kiến thức và ngành nghề của bản thân hay sao?

Tôi tự tin rằng tôi đã mang đứa con tinh thần của tác giả truyền đạt một cách gần như nguyên vẹn tới các bạn (vui lòng không đề cập tới truyện bản quyền, vì cả cái giới này chẳng ai có bản quyền cả), tôi chưa từng nhận một đồng donate nào từ phía các bạn, tôi cũng không sống bằng mấy lượt like hay theo dõi của các bạn, tôi không thiếu tiền (bốc phét thế chứ thiếu lắm mấy đứa ơi, toàn mặc quần rách), tôi luôn dịch truyện với tinh thần cầu tiến nhất, có sai thì sửa, không hay thì sửa. Đã là đam mê thì không bao giờ vụ lợi.

Các bạn nghĩ tôi được lợi lộc gì khi đưa ra những kiến thức và quan điểm trên?

Các bạn lại hỏi tôi dịch truyện không cần fame, không cần tiền thì dịch vì cái gì đúng không? Là vì chị hàng xóm của tôi thích đọc nhé, chị ấy mà phẩy tay một cái thì truyện có hay bằng trời tôi cũng không dịch, chị ấy bảo không thích từ gì, tôi phải tra từ điển ba ngày để tìm nghĩa thay thế nhé, quan trọng chị hàng xóm thích là được. Tôi đăng lên đây chẳng qua vì chị ấy bảo tôi đăng lên để chia sẻ cho những bông hoa nhỏ xinh khác trên đây đọc chung, cùng nhau vui vẻ, vậy thôi.

Còn nếu thắc mắc tôi hay quan tâm tới những chuyện bên lề, thì, ừm, tôi vui vẻ trả lời rằng, thứ tôi quan tâm là ngôn ngữ, dịch truyện Bách hợp là một phần để tôi tiếp tục luyện tập khả năng ngôn ngữ của bản thân và thỉnh thoảng có thể giao lưu với mọi người, và tôi hi vọng Bách hợp có thể phát triển theo một cách lành mạnh nhất, nhưng tôi nghĩ, mình tôi thì không đủ khả năng, vì tôi không giỏi tranh luận với những người không nhận thức được hành vi.

Bài viết dù hơi loằng ngoằng, dài dòng vì nghĩ gì viết đó không theo trình tự logic, tôi viết để gửi tới các bạn editor đang tự ảo tưởng về sức mạnh của bản thân, ngay cả bản thân tôi chưa từng nghĩ mình dịch hay, dịch giỏi, để tự phụ lấy mấy kiến thức nhỏ bé của mình đi lòe các bạn, chẳng lẽ cả giới này có mình tôi biết tiếng, tôi cũng chỉ là một hạt cát giữa sa mạc mà thôi. Hãy nhìn lại xem, truyện các bạn edit ra đã hay chưa, đã đáng để các bạn mang ra làm dẫn chứng tranh luận chưa, hãy dùng tác phẩm edit của bạn để chứng minh, đó cũng là một sự tôn trọng dành cho tác giả. Đồng thời tôi cũng gửi tới các bạn đọc đang theo dõi truyện tôi dịch, hãy làm một người đọc có ý thức, đừng thấy người ta dùng thế nào thì mình cũng dùng theo mà không hiểu được bản chất của vấn đề.

Tôi hay bạn, dịch hay edit, đều cần tự rèn giũa, đừng tự thỏa mãn với bản thân. Không ai chê bai, bôi nhọ các bạn, ngược lại mọi người đều luôn cảm ơn vì công sức các bạn bỏ ra, đóng góp rất nhiều cho thế giới nhỏ bé của chúng ta, cùng với sự đi lên của số lượng, thì đừng để chất lượng đi xuống, tại sao chúng ta không thể chung tay làm nó tốt đẹp hơn, hay suy nghĩ của tôi là quá viển vông?

Các bạn nhiều fame lắm quyền lực, có thể dùng "quyền năng" của mình để kêu gọi tẩy chay tôi, ghét bỏ tôi, xoi mói tôi hay chửi bới tôi thượng đẳng thích thể hiện, gì cũng được, nhưng tôi không thấy thẹn. Thời đại internet, ai cầm chuột lên là thành editor, edit hay như vậy rồi, vậy nên những người dịch truyện như tôi cần biến mất, sát nghĩa quá làm sao mà hay được, ừm, vậy đấy.

Sự dễ dãi của các bạn, chỉ đang đạp đổ nền văn học và làm bào mòn sự trong sáng của tiếng mẹ đẻ.