Rồi có cấp biến xảy ra với Takechi. Số là phiên chủ xứ Tosa, Youdou vốn ẩn cư ở Edo từ lâu, bỗng trở về nắm quyền hành trong phiên và bắt đầu cho thực thi nhiều chính sách phản động gay gắt. Youdou là người hoàn toàn đối lập với những cải cách trong phiên do Takechi đề ra từ sau vụ ám sát Yoshida Touyou, và quyết định lôi những kẻ chủ mưu trong vụ ám sát này ra ánh sáng, khôi phục lại chính quyền như dưới thời tham chính Yoshida.

Rồi sau đó xảy ra nhiều chính biến ở Kyoto như vụ phiên Aizu đem quân đến đồn trú, nhóm cảnh vệ Shinsengumi ra đời và phiên Choushu rút chân ra khỏi chính giới ở Kinh đô, nên lại dấy lên phong trào phò tá Mạc phủ. Nhóm cảnh vệ Shinsengumi do Kondou Isami cầm đầu, mang danh là giữ gìn trật tự kinh đô nên ngang nhiên đi lại khắp nơi, hễ nghi ngờ ai là lãng sĩ quá khích là chém chết ngay tại chỗ.

Thời thế biến chuyển đến chẳng ngờ, chỉ trong vòng một năm mà thời đại hưng thịnh của phe phò tá Mạc phủ đã đến.

Izou lúc này lưu lạc ở Kyoto. Hắn chẳng còn theo ông chủ Takechi nữa, chẳng bao lâu sau thì nghe tin Takechi bị tống vào ngục. Những ông chủ khác như chí sĩ Choushu, Satsuma, những người đã nuôi sống và thỏa mãn hắn qua những vụ Thiên tru giờ đây cũng không còn ở đất này nữa. Lại nghe thích khách Tanaka Shinbei của Satsuma cũng vì bị tình nghi mà mổ bụng, bây giờ phe phò tá Mạc phủ đã liên minh với phiên Aizu phía bắc, nên chẳng còn đất nào cho những vụ Thiên tru nữa.

Vì vậy mà từ năm Bunkyu thứ hai đến năm thứ ba, Izou đã sống một cuộc đời ảm đạm, không còn ám sát nữa cũng có nghĩa là chẳng còn bạc để tiêu. Mà lúc này hắn lại tỏ ra sợ đụng độ với nhóm cảnh vệ Shinsengumi nên lẩn trốn trong khu ổ chuột ở kinh đô. Cũng thật lạ lùng rằng Izou bây giờ không còn rút nổi kiếm mà tung hoành như ngày xưa nữa.

Trước giờ sở dĩ hắn có thể chém người không nhợn tay là vì phía sau đã có cái “chính nghĩa” làm động lực, đó là Thiên tru, là Cần Vương. Nhưng giờ đây cái “chính nghĩa” đã hoàn toàn biến mất khỏi người Izou, hắn trở thành một thằng Izou tầm thường không hơn không kém.

Bây giờ Izou lẩn trốn cho qua ngày đoạn tháng ở khu chuồng ngựa, sinh hoạt bần cùng đến hết mức, đến ngay cả trang phục cũng đem bán nốt. Hắn cũng bán thanh bảo kiếm Tadayoshi mà thay bằng một thanh kiếm rẻ tiền giá hai lượng. Đến ngay người đàn bà cùng hắn chung sống năm trước cũng bỏ hắn mà đi. “Bây giờ đã khác rồi”, đêm trước khi bỏ đi, thị đã ném vào mặt hắn lạnh lùng.

Thời còn “chính nghĩa” hậu thuẫn, hình ảnh Izou luôn được bọc trong hào quang đầy mị lực, còn bây giờ hắn đã khác xưa rồi. Hình như thị muốn nói như vậy. Izou đợi thị mấy ngày, mãi không thấy về mới biết rằng thị đã bỏ hắn. Rồi hắn đi tìm thị. Hông không một tấc sắt, lẩn thẩn khắp Kyoto. Khi ra đến bờ sông Horikawa thì hắn đụng phải hai gã võ sĩ giang hồ, đôi bên cãi cọ rồi đối phương rút kiếm.

Lúc này, Izou như lấy lại được sự nhanh nhẹn của con mãnh thú năm xưa, hắn lòn qua người đối phương rồi đoạt lấy kiếm toan chém chết. Nhưng lưỡi kiếm quá cùn, vừa chạm vào xương vai đã bật ra mà không chém đứt lìa được, Izou trở tay quét ngang bụng đối phương. Có máu phọt ra nhưng đối phương không ngã mà vội bỏ chạy. Hắn vừa toan đuổi theo thì đã bị một cây gậy ngáng chân đổ ra đất.

Thì ra là bọn cảnh vệ bắt người. Đương thời tình hình chính trị, xã hội rất hỗn loạn nên nhóm cảnh vệ giữ trật tự đường phố ra đời, cũng từ đó thường xuyên xảy ra các vụ bắt bớ ở kinh đô. Nếu là Izou của những năm trước thì bọn này chẳng thể nào bắt được hắn. Nhưng chẳng hiểu vì sao mà Izou chỉ cuộn người nằm trên đất, tay ôm đầu. Bọn cảnh vệ tha hồ dùng gậy gộc đánh đập, Izou chỉ nằm yên chịu trận. Đánh một chập rồi chúng dùng dây thừng trói gô hắn lại.

Người chỉ huy nhóm cảnh vệ này là một viên cảnh sát (doushin), mà chỉ cần nhìn thấy bóng dáng cảnh sát là Izou lại trở thành thằng Izou năm xưa, khi bị Inoue Saichirou dọa nạt trên cầu Harimaya. Hắn sợ vỡ mật, hắn run lẩy bẩy, toàn thân co rúm lại.

Đến khi hoàn hồn thì Izou thấy mình đã ở trong lao của Sở ty đại rồi. Hắn bị giam chung buồng với bọn đánh bạc và mấy đứa trộm vặt. Như vậy có nghĩa là cả Sở ty đại cũng không biết rằng, chỉ mới năm trước đây thôi hắn còn là “chí sĩ”, được biết đến với cái tên “Hitokiri Izou” vang dội khắp kinh đô mà ai nghe qua cũng phải sởn gai óc.

Đến khi tra khảo thì hắn đáp “Ta là Okada Izou người phiên Tosa” nhưng chẳng ai tin. Bọn cảnh vệ nghĩ rằng chỉ là một kẻ giả danh nào đó, nhưng chúng cũng cẩn thận cho người đến dinh thự phiên Tosa ở Kawara để đối chiếu. Rồi mấy viên giám sát đến sở ty đại để xác nhận. Bọn họ toàn là những người mới do Youdou đưa vào từ sau khi tổ chức lại bộ máy hành chính của phiên.

Thoạt đầu khi nghe tên Izou, cả bọn mừng húm. Vì tuy Youdou đã tống Takechi và các đồng chí vào ngục nhưng người nào cũng cứng miệng nên không moi được manh mối gì. Tra khảo, đánh đập, nhục hình thôi thì đủ cả nhưng vẫn không có kết quả. Thực ra chẳng cần đến chứng cớ vụ ám sát tham chính Yoshida hay Inoue Saichirou ở Kyoto, mà chỉ cần một người trong số Takechi khai ra chỉ một vụ Thiên tru thôi cũng đủ định tội rồi. Vì vậy mà khi hay tin bắt được Izou, đại diện phía Tosa mừng lắm, cho là đã nắm được nhân chứng sống quan trọng rồi.

Mấy viên giám sát Tosa đến sở ty đại, nấp sau song cửa quan sát Izou. Quả nhiên là tên lính trơn Okada Izou rồi. Nhưng bọn họ lại lắc đầu:

- Chúng tôi không biết kẻ này. Trong phiên không có ai là Okada Izou cả. Hoặc giả đây chỉ là một tên vô lại đầu đường xó chợ mượn danh Tosa mà thôi.

Izou đã nghe thấy hết. Hắn vừa nắm song cửa vừa gào thét: "Là Izou đây, là Izou đây! Các vị đã quên tôi rồi sao?" Nhưng mặc cho hắn gào thét, cả bọn lẳng lặng bỏ đi. Rồi không còn sức gào thét nữa, hắn gục ngay bên song cửa. Lệ ứa ra trên khuôn mặt hốc hác của hắn.

Thành ra mọi sự đối xử cũng khác. Hắn bị đối xử như thằng ma cà bông vô gia cư ở Sở ty đại. Trong xã hội cũ thì đó là hạng người chẳng phải người, còn dưới cả bách tính và đám thị dân. Hắn cũng bị đổi tên thành “Tetsuzou vô gia cư”, bị đóng dấu vào mặt rồi đuổi khỏi kinh.

Hắn bị đuổi ra bằng cửa bất tịnh[1] của Sở ty đại, trên bờ đê sông Kamiya. Izou lẩn thẩn như kẻ mất hồn, đi chẳng được bao xa thì có tiếng gọi lại. Dưới gốc liễu trên bờ đê là một nhóm người đợi hắn tự bao giờ. Chính là bọn nha lại phiên Tosa.

[1] Cửa dùng để đưa rác rưởi, chất thải sinh hoạt trong một công trình ngày xưa.

- Okada Izou, theo lệnh phiên chúng ta đến bắt ngươi về đây.

Rồi cả bọn trói gô hắn lại, đẩy vào cũi tù nhân đã chuẩn bị sẵn. Thật trớ trêu, hắn đã bị chính mảnh đất của mình ruồng bỏ, đã bị biến thành thằng không nhà cửa, chẳng còn cách ngóc đầu lên. Ấy thế mà giờ đây, hắn lại được chính những người đồng hương của mình đưa về với tên họ vốn có của hắn. Hắn có còn là con người nữa không?

Hắn gào thét trong cũi. Người ta chỉ nhớ đến hắn những lúc cần lợi dụng, cả Takechi cũng thế, mà cả phiên Tosa cũng thế. "Ta là thằng Tetsuzou không nhà cửa", Izou ngồi trong cũi hết cười như thằng điên rồi lại nổi đóa, nguôi cơn hắn lại khóc kể. "Ta không phải người Tosa, bằng chứng chẳng phải là phiên đã phủ nhận tên Izou rồi đó sao?"

Hắn bị giam trong ngục ở phố Yamada dưới thành Tosa, khi tra khảo thì người ta đưa hắn đến pháp đình phía Nam. Takechi cũng bị giam tại đây. Vì là Thượng sĩ nên ngục cũng khác với bọn Hào sĩ, cũng không phải chịu nhục hình, còn khi tra khảo thì có chiếu trải cho ngồi. Trong khi đó thì những người đồng chí Hào sĩ của Takechi đều bị treo lên trần mà quất roi tới tấp.

Sự tàn khốc của cực hình chẳng có ngôn ngữ nào tả xiết, nhưng chẳng ai hé nửa lời. Nếu lộ ra sơ hở gì là toàn bộ tên tuổi những người đồng chí của Takechi đều bại lộ. Bản thân Takechi cũng đã chuẩn bị cho cái chết của mình và các đồng chí, nhưng cũng vẫn muốn dù chỉ một người, có ai đó sống sót để duy trì lý tưởng của mình, rồi một ngày nào đó sẽ làm cho nó đâm bông kết trái.

Đến ngay Higaki Kiyoharu là quyền sư phụ võ đường Takechi ở phố Tabuchi ngày xưa, khi chịu cực hình cũng ngất đi. Hằng đêm tiếng rên trong lúc vô thức vang vọng cả vào trong, ở ngục Takechi cũng nghe thấy. Trong đó cũng có người em ruột Takechi là Tauchi Keikichi. Tauchi từ nhỏ thể chất yếu đuối nên quyết chẳng thể nào chịu được cực hình.

Trong số cai ngục có kẻ mến mộ Takechi, nên vẫn thường bí mật truyền tin giữa Takechi và các đồng chí. Rồi Takechi thông qua tên cai ngục giục Tauchi tự quyết bằng Thiên Tường Hoàn. Thiên Tường Hoàn là một loại thuốc độc trộn nhiều a phiến mà Takechi đã nhờ Kusunose Harudou, vốn là một chí sĩ tinh thông tây y điều chế, rồi phân tán cho các đồng chí trước khi vào ngục đề phòng khi vạn nhất.

Tauchi nghe rồi để lại mấy câu từ thế, uống thuốc rồi chết.

Mục đích của chuyện này là cốt nhằm vào Izou. Từ Takechi đến các đồng chí, mọi người đều thấu rõ con người hắn. Với chuyện ám sát thì hắn hớn hở tham gia, nhưng bị cực hình thì liệu hắn có chịu nổi không, hay không khéo lại làm hỏng mất đại sự. Hơn nữa hắn chỉ là một thằng lính trơn. Trong suy nghĩ của mọi người đã có sự miệt thị. Nhưng cũng chính vì vậy mà họ thấy sợ hắn. Lần đầu tiên hình ảnh Izou lại trở nên quan trọng đối với họ như vậy.

Đối với bọn cai ngục, giám sát thì Izou đúng là một báu vật sống cần được bảo vệ. Tra khảo, cực hình, làm thì có làm nhưng chỉ làm cho có lệ. Mọi người đều nghĩ rằng hắn sẽ dễ dàng la thét mà thôi. Mà thế thật, hắn gào thét dễ sợ. Nhưng chẳng phải là khai báo thú tội gì, mà chỉ là la hét.

- Đau quá, đau quá!

- Thế thì khai ra mau!

Bọn cai ngục giục, nhưng hắn chỉ đáp “Ta là thằng Tetsuzou không nhà cửa” rồi chẳng lộ gì thêm. Chính sự oán hận đối với Tosa đã giúp hắn giữ vững người đàn ông bên trong hắn. Trong ngục, Takechi và các đồng chí vừa cảm thấy bất an, vừa có chỗ suy nghĩ lại về Izou.

Nhưng đêm đêm, tiếng gào thét thảm thiết lại vọng vào khiến Takechi không chịu được, cuối cùng quyết định dùng đến Thiên Tường Hoàn. Takechi nhờ tên cai ngục liên lạc với đồng chí bên ngoài đưa cơm vào cho Izou, bên trong rắc nhiều Thiên Tường Hoàn đã tán nhỏ.

Izou là con quỷ đói, ăn ngấu nghiến. Nhưng thể chất của con người này vốn chẳng bình thường. Đã mấy ngày trôi qua mà vẫn thấy hắn khỏe mạnh vô sự.

Takechi càng đâm lo. Những người đồng chí của Izou bắt đầu bị hắn chi phối. Bao tử của hắn, từng khúc ruột của hắn, quả tim của hắn đang chi phối không biết bao sinh mạng trong ngục.

Takechi lại lần nữa đưa Thiên Tường Hoàn vào. Nhưng lần này để nguyên hình mà không tán nhỏ. Izou, không, Tetsuzou vô gia cư đọc lá thư của Takechi rồi nhìn độc dược. Hắn xé thư, dùng chân dẫm nát thuốc. Izou nhìn về phía ngục của Takechi. Mọi hướng khác đều tăm tối, duy chỉ có buồng Thượng sĩ ánh lên ngọn đèn leo lét như một sự đãi ngộ.

Izou đang nghĩ gì, không ai rõ.

Nhưng có một điều mà Takechi hiểu rất rõ. Đó là vào sáng hôm sau, khi vừa chuẩn bị tra tấn thì hắn thét:

- Ta khai!

Izou khai mọi chuyện.

Đến lúc cuối cùng hắn muốn thét lên với ông chủ rằng:

- Cho đến lúc cuối cùng mà ngài vẫn muốn lợi dụng, chi phối thằng Izou này nữa hay sao?

Izou lần lượt khai ra hết từ đầu lãnh cho đến cấp dưới, mọi thành viên trong đảng Cần Vương. Bọn họ lần lượt bị định tội, riêng đầu lãnh Takechi thì buộc mổ bụng tự sát. Ngày mười một tháng năm năm Keiou thứ nhất[2], tại pháp đình phía Nam, Takechi đã rạch ba nhát vào bụng trước sự chứng kiến của ban giám sát.

[2] Keiou: niên hiệu kéo dài từ năm 1865-1868.

Còn kẻ gây ra chuyện này là Izou thì hoàn toàn không hay biết gì. Vì khi Takechi rạch bụng thì "Tetsuzou không nhà cửa" chỉ còn lại mỗi cái đầu lâu treo trên đài hành hình ở bờ sông Gangiri, trơ với gió sương.