Từ ngày chị Chiếp đến thăm, tôi bắt đầu đếm ngược thời gian, chuẩn bị tâm lý ở tù hơn ba năm nữa.
Khi đã điều chỉnh được tâm trạng, tôi quyết tâm thích nghi với hoàn cảnh
hiện tại. Tôi đã dần điều chỉnh bản thân theo được nhịp hoạt động của
từng ngày. Bắt đầu từ khi mở mắt thức dậy lúc năm rưỡi sáng theo tiếng
còi của giám thị, chúng tôi nhanh chóng ra khỏi phòng ngủ, cửa ra chỉ có một mà tù nhân có tới hàng trăm nên phải tranh nhau chen lấn để có thể
thoát khỏi cánh cửa đó một cách nhanh nhất. Sau đó đi xuống tầng đánh
răng, rửa mặt, tắm rửa, làm vệ sinh cá nhan. Khoảng bảy giờ sẽ có tiếng
còi báo hiện đi ăn sáng. Bữa sáng là đồ ăn nhạt như canh đậu hũ hay giá
xào, mà quanh năm cũng chỉ có một trong hai loại đó mà thôi.
Bảy
rưỡi lại có còi lần nữa, chúng tôi phải ăn cơm cho xong rồi giải lao
trước khi vào xếp hàng. Trong khoảng thời gian giải lao này, nhiều người tranh thủ trải chiếu ngồi nói chuyện với nhau đợi đến tám giờ xếp hàng
đi chào cờ.
Trong tù, chúng tôi luôn luôn phải tỉnh táo và vội vã từ ăn uống, ngủ, tắm và nhiều chuyện khác nữa.
Tám giờ, tiếng còi vang lên, mọi người xếp hàng chào cờ và đọc kinh Phật
buổi sáng, sau đó nghỉ một chút rồi chia nhau đi làm trong nhà xưởng.
Những người nghiện thuốc như tôi thường chạy ra phía sau tòa nhà để hút
thuốc trước khi đi làm việc. Thường thì chỉ có một điếu thuốc và có tới
cả chục người xin hút ké. Thuốc lá trong tù vừa khó kiếm, vừa đắt nên
thường không có ai chịu cho kẻ khác hút chung, chỉ có những người thân
nhau mới chịu chia sẻ thôi.
Một điếu thuốc lá chuyền qua nhiều
người như thế, đến được tay những người cuối cùng cũng gần như không còn cầm được nên phải có kỹ thuật một chút. Chúng tôi phải lấy giấy xé trộm từ sách tiểu thuyết, truyện tranh, truyện cười được phát cho tù nhân
đọc. Tôi cũng dùng giấy xé trộm cuộn vào điếu thuốc sao cho cầm được để
cùng hút cho đến hơi cuối cùng. Mỗi lần chỉ được hút một hơi nhưng cũng
còn hơn là không được hút. Cuối cùng tôi đã nghiện “cá sấu” mà lúc mới
vào tù tôi không biết hút.
Sau khi kết thúc hoạt động vui vẻ nho
nhỏ đó, chúng tôi cùng vào làm trong nhà xưởng, mỗi người một nhiệm vụ
hoặc ai muốn học nghề gì thì tự chọn. Có rất nhiều nghề cho các tù nhân
lựa chọn như may, thêu, làm hoa hoặc cắt tóc, trang điểm... Các nhà
xưởng bên ngoài có đơn hàng gấp thường thuê tù nhân làm bởi giá rẻ hơn
so với thuê bên ngoài.
Tôi vẫn còn nhớ hồi đó giám thị dẫn tôi
tới nhà xưởng và hỏi tôi thích làm nghề gì. Lười biếng hoặc chậm hiểu
một chút sẽ làm những việc như nhồi ruột bút chì Apollo, ngồi quai dép
tông... những công việc không phải suy nghĩ nhiều. Nhà xưởng trong tù
được chia thành nhiều phòng theo ngành nghề. Bộ phận đầu tiên mà tôi vào làm việc là bộ phận may công nghiệp. Nhưng ngày đầu tiên tôi đã làm
hỏng máy may nên bị chuyển đi chỗ khác. Tôi bị chuyển liên tục, làm qua
nhiều nghề từ làm hoa giả, ngồi ruột bút chì, nhồi quai dép tông, thắt
dây chun buộc hàng hóa và cuối cùng là chuyển đến bộ phận đan len. Mặc
dù từ trước tới nay tôi chưa từng đan len nhưng tôi lại thấy mình thích
hợp với công việc này. Chỉ có một lần tình cờ nhìn thấy người ta đan
len, tôi muốn thử nên xin được chuyển đến bộ phận đan len. Lúc đầu không biết đan phải hỏi người khác cho đến khi biết đan rồi tôi thấy những
mẫu đan mà người ta đưa tới rất cứng nhắc, từ hoa văn Thái đến những hoa văn hoa lá bình thường. Tôi bắt đầu nghĩ ra những hoa văn mới rồi tự ý
làm mà không cho giám thị biết, đan được khoảng một nửa thì bị giám thị
phát hiện, lập tức họ quát: “Này, cô làm cái gì thế? Tại sao cô làm như
vậy? Tôi bảo làm như thế này mà, họ thuê làm áo kiểu này...”. Tôi trả
lời: “Thưa giám thị, tôi muốn thử sáng tạo cái gì mới xem sao, xin cô
cho tôi thử làm, tôi đã làm được một nửa rồi...”. Mặc cho tôi nói thế
nào thì giám thị vẫn rất tức giận.
Chiếc áo mà tôi tự làm là kiểu áo cổ tròn màu trắng có dòng chữ Chanel màu đen ở trước ngực. Không
phải tôi khoe nhưng thật sự chiếc áo đầu tiên tôi đan rất đẹp nên có
giám thị đến xin mua nhưng tôi vẫn chưa bán. Họ mang áo của tôi cùng
nhiều sản phẩm của các tù nhân khác đến trưng bày tại triển lãm hàng hóa trong tù. Sau đó có một giám thị đến nói với tôi: “Usumi, áo của cô
được khách nước ngoài mua đấy!”. Từ đó, tôi nghĩ thêm mẫu hoa văn mới
như hoa văn Fidodido đang thịnh hành nên lại bán được tiếp. Tiếc rằng
những kiểu áo này khi đan tôi không ghi lại cách thức nên chỉ đan được
mỗi lần đúng một chiếc duy nhất mà thôi. Việc nhỏ thôi nhưng qua đó tôi
cũng có thể tự hào vì mình cũng làm được công việc chi tiết, tỉ mỉ giống như bao người khác.
Chúng tôi được trả tiền khi làm việc. Quy
định là ba tháng thanh toán một lần, nhưng thực ra cũng không được
nhiều, mỗi người cũng chỉ được khoảng bốn trăm đến năm trăm bạt, nhiều
lần thì cũng hơn một nghìn bạt thôi.Khoản thu nhập này chúng tôi cất đi
để dành mua cơm và những đồ dùng thiết yếu, nó rất có giá trị đối với
chúng tôi khi không có người thân đến thăm.
Thường không tù nhân
nào chú tâm làm việc, phần lớn vừa làm vừa nói chuyện cho đến gần giờ
nghỉ trưa là dừng, đợi đến giờ ăn cơm. Ăn cơm trưa xong, chúng tôi được
nghỉ một tiếng nên một số tù nhân gồm cả tôi bắt đầu lượn lờ xem chỗ nào có người hút thuốc để xin hút chung, còn một số người không làm gì thì
ngồi buôn chuyện.
Nghỉ trưa xong tù nhân lại tiếp túc vào làm
việc tại nhà xưởng. Làm việc đến ba rưỡi chiều thì lại nghỉ. Sau đó chạy nhanh ra để tranh lấy một chỗ đứng trong khu bể nước để tắm giặt. Mấy
trăm con người tranh nhau sao cho xong hết mọi việc lúc bốn rưỡi chiều.
Lần đầu tiên đi tắm trong tù, tôi không biết phải làm sao cả, hai, ba ngày
đầu phải để ý xem những người khác họ làm như thế nào. Việc tắm trong tù được tiến hành với tốc độ rất nhanh, đứng kỳ cọ véo von là điều không
thể bởi còn có rất nhiều tù nhân khác đang đợi đến lượt. Mọi người phải
chia thành từng nhóm cùng vào tắm trong khoảng thời gian quy định, khi
tiếng còi vang lên hết thời gian là sẽ có nhóm khác vào tắm tiếp. Tiếng
còi đầu tiên múc nước dội người trong vòng mười giây rồi xoa xà bông
tắm, dầu gội đầu, tiếng còi thứ hai là thời gian tráng người thêm mười
giây. Người thổi còi ở đây không ai khác chính là tù nhân lâu năm nhất
trong số các tù nhân ở đây.
Chúng tôi tắm tập thể ở sân cạnh bể
nước. Do vậy, ai đi qua sân cũng nhìn thấy hết, một số người ngại ngùng
thì quấn xà rông, ai mặt dày một chút không ngại gì kiểu “tôi rất tự
tin” thì chỉ mặc áo ngực và quần lót mà tắm luôn, chưa có ai dám cởi hết quần áo để tắm cả. Ngày đầu tiên tắm tôi quấn xà rông tận ngực, khi
tiếng còi đầu tiên vang lên vội múc nước dội nhanh nhất có thể rồi xoa
xà phòng thơm, đánh răng sao cho xong trước khi tiếng còi thứ hai vang
lên vội múc nước dội nhanh trước khi tiếng còi thứ hai vang lên. Khi
tiếng còi báo hiệu hết thời gian vang lên tôi vẫn chưa tráng sạch xà
phòng nên tôi thầm nghĩ tắm kiểu này thì chẳng khác nào không tắm, vừa
mất thời gian vừa không sạch. Tôi liền nghĩ cách, ngày tiếp theo khi tắm tôi không quấn xà rông nữa, cởi hết đến cả áo ngực chỉ mặc mỗi quần
trong. Sau đó múc nước tắm một cách thoải mái không quan tâm ánh mắt của các tù nhân khác đang nhìn mình. Từ đó trở đi tôi cứ tắm như thế.
Tắm giặt xong chúng tôi cùng đi ăn cơm tối, chỉ có nửa tiếng để ăn tối.
Đúng năm giờ không cần biết là no hay chưa no, mọi người không được ăn
cơm nữa. Sau đó chúng tôi có một tiếng để được tự do nghỉ ngơi, đúng sáu giờ tất cả phải về phòng ngủ. Vì vậy, chúng tôi chưa từng thấy trăng,
thấy sao ban đêm như khi ở ngoài, chỉ thấy mặt trời ban ngày mà thôi.
Phòng ngủ là thế giới riêng, vương quốc riêng của chúng tôi. Chúng tôi
ngồi nói chuyện đợi đến bảy giờ đọc kinh Jinapanjara Gatha, kết thúc
bằng việc học thuộc lòng luật trại giam.
Sau nghi lễ đó là thời
gian thật sự của chúng tôi, được cùng nhau ngồi nói chuyện phiếm. Nhiều
người ngồi nói chuyện trên trời dưới biển hoặc đọc tiểu thuyết, truyện
tranh, mãi cho đến lúc ngủ cũng đã mười, mười một giờ đêm rồi. Và phải
kể đến lúc trước khi đi ngủ, mỗi người phải nhanh chân chiếm lấy một chỗ cho mình, nếu đã chiếm chỗ rồi thì đứng có đứng lên nếu không sẽ bị mất chỗ ngay. Chỗ ngủ của chúng tôi chật chội, bí bách giống như là cá hộp
vậy, khi ngủ nằm ngửa rồi thì không nên nằm nghiêng nữa nếu không chỗ
trống đó sẽ mất ngay, muốn quay lại nằm ngửa cũng không còn chỗ. Còn nếu ai đau bụng phải đi vệ sinh thì coi như xong luông vì khi quay lại chỗ
cũ đã không còn nữa, phải ngồi đợi xem ai ngủ nghiêng để nhảy vào chiếm
lấy chỗ trống đó.
Không lâu sau khi tôi trải qua nhiều chuyện
trong tù, cuối cùng sự việc làm tôi sợ nhất cũng đến, đó là bị người
thân bỏ quên. Tôi phải đợi ít nhất hai, ba tháng chị gái mới đến thăm
một lần, đến mức nhiều khi tôi quên mất rằng mình cũng có người thân như bao người khác vậy.
Mỗi khi đến tháng không có tiền mua băng vệ
sinh, tôi hỏi vay băng vệ sinh nhưng không ai cho vay vì họ biết rằng
tôi không có ai đến thăm nuôi cả. Từ đó tôi bắt đầu làm thuê cho các
“ông chủ” trong tù. Bọn họ thuê tôi may thêu quần áo hoặc thêu tên trên
áo khi họ mua áo mới. Bọn họ có nhiều tiền nên không phải làm gì, kể cả
đến ghét bẩn trên người khi tắm cũng thuê người kỳ cọ, thuê người đấm
bóp, thuê người giặt quần áo và thuê cả người chuyên đi mua cơm nữa, họ
có tiền thuê người mà.
Tôi nhận thêu áo thuê cho bọn họ mỗi cái
mười bạt hoặc buổi tối khi đã vào phòng ngủ có một số người thuê tôi
viết thư trả lời thư của tù nhân nam, thư của gia đình hoặc thư kết bạn
bốn phương, những thư viết thuê này tôi cũng lấy mỗi cái mười bạt.
Trải nghiệm đọc truyện tuyệt vời trên ứng dụng TYT