Edit: Hắc Phượng Hoàng
[*thương nữ: con gái của thương nhân]
Tần triều diệt sáu nước, nhất thống thiên hạ, thừa hành chính là tư tưởng Pháp gia, mà Pháp gia trọng nông, trọng binh, ức chế buôn bán phát triển, gồm học giả Nho gia, Tung Hoành gia, người mang kiếm, người đánh xe, dân công thương, năm loại này xưng là năm con mọt, bị chèn ép hết sức nặng nề.
Sau khi Tần quốc diệt vong lại trải qua mấy trăm năm phân tranh, chư hầu quốc đều làm theo Thủy Hoàng, ý đồ biến pháp cường binh, nhất thống thiên hạ, cho nên cũng thừa hành tư tưởng chủ nghĩa quân phiệt trọng nông, trọng binh. Thời gian dần trôi qua, thương nhân vốn địa vị không cao, lại biến thành hèn mạt nhất, có khi, còn không bằng người hầu trong nhà phú quý.
Diệp gia dựa vào đầu cơ trục lợi vật liệu chiến tranh tích lũy tuyệt bút tài phú, liền muốn đi một con đường tắt, nhanh chóng xâm nhập tầng trên xã hội. Khiến cho con cháu lấy con gái thế gia hiển nhiên là không thể được, nhưng để cho con gái hoặc cháu gái gả vào nhà cao cửa rộng lại có chút hi vọng, vì vậy trong tộc phàm là xuất hiện nữ tử dung mạo xinh đẹp, gia chủ Diệp gia sẽ tốn hao nhiều tiền của để bồi dưỡng, trữ hàng đầu cơ, treo giá như Lữ Bất Vi vậy.
Diệp Trăn bằng vào dung mạo xinh đẹp được gia chủ ưu ái, từ nhỏ đã làm chuẩn bị gả vào nhà cao cửa rộng, luận tâm cơ, thủ đoạn, tài hoa, tất nhiên là mọi thứ không thiếu. Nhưng nói chung tầm mắt nhà thương nhân có hạn, chỉ biết truyền thụ cầm kỳ thư họa và thuật mị hoặc, không biết chính thức chủ mẫu thế gia nên học tập chỉ có chưởng quản việc bếp núc mà thôi, có hơn chỉ là làm đẹp, có cũng được mà không có cũng không sao.
Con gái Diệp gia có thể làm thiếp, có thể làm cơ, thậm chí lưu lạc phong trần cũng có thể trôi qua như cá gặp nước, nếu như cho nàng chiếm cứ vị trí chính thê, vậy thì không đủ nhìn. Nhưng mà Triệu Lục Ly lại ưa thích nữ tử như vậy, mà cũng không phát giác bất luận cái gì không ổn, vì vậy cũng dạy bảo con gái trở thành một Diệp Trăn khác.
Quan Tố Y lúc này đang một tay chống má, cười nhẹ nhàng nhìn chằm chằm vào Triệu Thuần Hi chân tay luống cuống. Nàng rất muốn biết, đời này không có chính mình dẫn đường chỉ lối, Triệu Thuần Hi mở được con đường như thế nào? Còn có thể lấy được phong Hương quân, thực ấp 5000 hộ không? Còn có thể gả vào tôn thất, phong quang vô lượng nữa không?
Triệu Thuần Hi cho tới bây giờ chưa từng chạm qua loại bàn tính này, hoàn toàn không biết hạt châu phía trên hạt châu phía dưới đại biểu cái gì, trong lúc nhất thời mồ hôi lạnh ứa ra, vừa thẹn vừa giận. Nhưng nàng không chịu nhận thua, cũng không muốn rụt rè, phải kiên trì sờ chút, nhưng chỉ đẩy đến “Cộng ba” thì rốt cuộc không cách nào tiếp tục được nữa.
Lúc này thiên hạ mới ổn định, mọi người trải qua mấy trăm năm chiến hỏa xâm nhập và sống đầu đường xó chợ, niệm tưởng duy nhất đó là sống mệnh, làm sao sẽ có tâm tư đi đọc sách biết chữ, càng đừng đề cập tới nghiên cứu học tập toán học. Mặc dù là những người hằng năm ở thương trường kia, bổn sự tính sổ cũng giới hạn ở số lượng tiểu ngạch, nhiều hơn một chút, thí dụ như tính toán số lượng mũi tên, ngựa, lương thảo trong quân, vân vân…, phải cần đồng thời gọi tới hơn mười, thậm chí mấy trăm tiên sinh kế toán tinh thông cái này, cả ngày lẫn đêm không ngừng xét duyệt mới có thể xác định.
Từ một cộng đến 99, chẳng những là con số khó có thể tưởng tượng đối với Triệu Thuần Hi, cho dù có kéo gia chủ Diệp gia qua, chỉ sợ một lát cũng coi không rõ. Nàng ta nhiều lần phủi hạt châu tính toán, biểu lộ từ ra vẻ thong dong dần dần biến thành ấm ức thống khổ, hốc mắt đỏ lên, tựa hồ muốn rơi lệ. Quá khó khăn, thật sự quá khó khăn, Quan Tố Y đây là cố ý khiến nàng xấu mặt lần nữa!
Triệu Lục Ly đau lòng đến tột đỉnh, đang định mở miệng cầu tình, bà vú Đậu thị đứng ở một bên Triệu Thuần Hi oán giận nói, “Phu nhân, nô tỳ là tới từ Diệp gia, kiến thức cũng không ít, chính là cửa hàng Diệp gia chúng ta khắp thiên hạ, tiền bạc lui tới quá lớn, trong một ngày cũng không cần tính toán số lượng khổng lồ như thế, phía dưới đương nhiên có tiên sinh kế toán ra sức. Tiểu thư chúng ta ngày sau gả chính là nhà cao cửa rộng, nô bộc hầu hạ phía dưới thành bầy, bên ngoài càng có quản sự đắc lực đem ra sử dụng, không cần nhiễm tục vụ này. Ngài không muốn trả lại đồ cưới, nói thẳng là được rồi, cần gì phải tìm cớ làm nhục người.”
Nước mắt Triệu Thuần Hi thoáng một phát chảy ra, dùng ánh mắt không dám tin và tủi thân đến cực điểm nhìn Quan Tố Y, tựa hồ đang im ắng lên án có phải nàng lòng dạ khó lường như bà vú nói hay không.
Triệu Lục Ly nghe nói ngay cả nhạc phụ cũng không cần phải gẩy cái bàn tính chết tiệt này, không khỏi ngầm sinh tức giận đối với Quan Tố Y.
Quan Tố Y lườm liếc Đậu thị, không nhanh không chậm nói, “Diệp gia quả nhiên là nhà thương nhân, tầm mắt thật sự là…” Nàng dừng một chút, thở dài nói, “Không nói cũng vậy. Cầm một kẻ nhà thương nhân đi so sánh với nhà quan lại, khó trách Trấn Bắc Hầu phủ trước đây loạn giống như nhiều lần có mưa ập tám hướng. Có câu trên làm dưới theo, nhưng Hầu phủ các ngươi lại đi lùi, chuyển bắt chước nhà thương, không học di phong học sĩ, phẩm chất quý tộc, ngược lại cúi người chịu thiệt dưới đáy cửu mạt kia. Ta nói làm sao mà Hi Nhi và Vọng Thư tuổi lớn như vậy còn không hiểu mọi việc, thì ra căn do ở chỗ này.”
Triệu Thuần Hi và Đậu thị tối kỵ nhất là người bên ngoài cầm dòng dõi Diệp gia ra nói, không khỏi khó chịu, mà Triệu Lục Ly cực kỳ tôn trọng nhạc gia, lúc này cũng thật sự nổi giận, lạnh lùng nói, “Quan Tố Y, ngươi tích điểm khẩu đức! Trước kia là ai nói chúng ta lẽ ra nên vứt bỏ thành kiến mạch máu và dòng giống, hòa hòa mỹ mỹ mà sống, là ai lặp đi lặp lại nhiều lần coi đây làm nhục nhã Diệp gia? Đó là ngoại gia của Hi Nhi, là mẫu tộc vong thê của ta, không phải thấp nhất cửu lưu(*)trong miệng ngươi.”
“Có phải thấp nhất cửu lưu hay không, ta nói không tính, ngươi nói không tính, thế nhân nói mới tính. Ngươi đại khái có thể ra Hầu phủ, tùy tiện trên đường bắt một dân chúng thấp cổ bé họng hỏi một chút, xem thương nhân có phải là mạt cửu lưu hay không. Nếu họ nói là ta nói sai rồi, ta lập tức đi Diệp phủ xin lỗi.”
Quan Tố Y từ từ quét nước trà nóng hổi, tiếng nói nhẹ nhàng chậm chạp, “Đối với ngươi mà nói, vợ đã chết và mặt mũi Diệp phủ rất trọng yếu, nhưng với ta mà nói, tiền đồ hai hài tử mới là khẩn yếu nhất đấy. Ngươi mọi chuyện theo Diệp phủ, ta lại không thể gật bừa. Diệp phủ cự phú, cửa hàng Diệp phủ khắp thiên hạ, Diệp phủ không thiếu tiên sinh kế toán, cái này ta đều biết, nhưng đó là đồ vật của Diệp phủ, có liên quan gì tới Hi Nhi? Đúng vậy, ngày sau Hi Nhi hoàn toàn chính xác sẽ gả nhà cao cửa rộng, nô bộc hầu hạ và quản sự nhất định không ít, nhưng như vậy có thể vô tư, hưởng hết cả đời phú quý sao? Tông phụ nhà cao cửa rộng, không phải đơn giản như trong tưởng tượng của các ngươi vậy.”
Nàng rủ con mắt xuống thở dài, “Hi Nhi những năm này ngoại trừ cầm kỳ thư họa, chỉ sợ không học được cái gì, nói quá sâu quá lộ, nó cũng không hiểu, mà Hầu gia là đường đường nam tử, không hiểu tục vụ bên trong, ta lấy một ví dụ dễ hiểu nhé. Có chuyện quyền thần tiền triều Quý Tường không phải là bại vào tranh đấu triều đình, mà là tay phụ nhân, nội tình trong đó các ngươi cũng biết?”
“Chỉ lờ mờ nghe qua, không hiểu rõ lắm.” Triệu Lục Ly bị thái độ không nhanh không chậm của nàng khiến cho có hỏa không có chỗ phát, chỉ có thể buồn bực thanh âm đáp lời.
Triệu Thuần Hi cực kì muốn bổ nhào qua bịt cái mồm kia của Quan Tố Y, nhưng lại không thể không dốc sức liều mạng kiềm chế. Chỉ cần nàng mới mở miệng, tất cả mưu tính bên ngoài đều không thành công, cái này giống như đã trở thành lệ.
Quan Tố Y khẽ cười một tiếng không rõ ý tứ hàm xúc, nói ra, “Quý Tường vì một nữ nhân mỹ mạo nhà thương nhân, vì vậy bỏ thê tử nguyên phối, lấy thương nữ về nhà. Vợ cả đi rồi, quản sự trung thành và tận tâm với bà ta vì trả thù thương nữ, liền động tay động chân trong các khoản quý phủ. Xưa nay, huân quý thế gia trong nhân tình giao tiếp đều có lệ cũ mà theo, nhà ai thân dày, nhà ai làm bất hòa, ai là quan trên nên nịnh bợ, ai là cấp dưới nên lôi kéo, nhà ai ngày tết lúc nên tiễn đưa hồng bao bao nhiêu, đồ cổ, châu bảo bgọc khí, đều là biết đấy, không thể tùy ý tăng sửa, càng không thể tùy ý cắt giảm. Quản sự kia khi tân phu nhân về nhà chồng vẫn dâng sổ sách theo thường lệ, nhưng lại sửa đổi qua rồi, nên tiễn đưa hậu lễ biến thành lễ mọn, nên tiễn đưa lễ mọn trực tiếp xóa đi, mà thương nữ kia bởi vì ‘Gia đình có tiếng là học giỏi sâu xa’ nên có thói quen thích soi mói tiền bạc, tính toán chi li, lại tự tiện chủ trương giảm ba thành rất nhiều danh mục quà tặng vốn đã mỏng. Vì vậy khi Quý Tường còn chưa biết gì, đồng thời đắc tội thân tộc, quan trên, cấp dưới, thân tộc thầm trách hắn bất hiếu không đễ, quan trên thầm trách hắn không hiểu tôn ti, cấp dưới thầm trách hắn bạc tình phụ nghĩa, kết quả của nó, ta không nói các ngươi cũng biết.”
Quý Tường chính là hàn sĩ, bằng bản thân cố gắng quan bái phó tướng, cuối cùng bị cấp dưới vạch tội ba mươi sáu đầu tội trạng như không làm tròn trách nhiệm, tham ô, mưu phản, vân vân, thân tộc và quan trên của hắn không một người xuất đầu bảo đảm cho hắn, cấp dưới lại mỗi người bỏ đá xuống giếng, thế cho nên Quý Tường tội không đáng chết lại bị phán chém đầu. Hắn quật khởi và vẫn lạc, trở thành chủ đề người đương thời nói chuyện say sưa, mà hắn trước khi chết thao thao bất tuyệt chửi bới kế thất, nói thẳng kiếp sau tuyệt đối không lấy con gái thương hộ, cũng vì bi kịch này tăng thêm vài phần sắc thái truyền kỳ. Vì vậy hậu nhân suy đoán, sở dĩ hắn rơi vào kết cục cái đầu lìa khỏi xác, có lẽ liên quan tới kế thất kia, nhưng chi tiết cụ thể thì không thể biết rõ.
Sau đó, nữ thương hộ kia thiếu người hỏi thăm, bị thụ án, may mà tiền triều diệt vong, chiến loạn bắt đầu, dân chúng chỉ lo trốn chạy để khỏi chết, mới dần dần quên lãng việc này.
Người Quan gia giữ mình trong sạch, không đàm luận sự tình kia, nhưng ngoại tổ mẫu Quan Tố Y Tả Đinh Hương lại là nhà sử học, mà lại càng yêu tha thiết với việc thăm dò truyền kỳ phố phường. Dưới sự dốc lòng dạy bảo và mưa dầm thấm đất của bà, chớ nói chuyện cũ tiền triều, chính là bí sự cung đình mấy mấy ngàn năm, Quan Tố Y cũng biết tường tận.
Nàng vừa nói ra hai chữ “Quý Tường”, Triệu Thuần Hi liền nghĩ đến người nọ chửi mắng thương nữ, sắc mặt vốn cực kỳ khó coi càng phát ra trắng bệch. Triệu Lục Ly lại nhìn thấy rất nhiều huyền cơ trong đó, không khỏi lâm vào trầm tư.
Quan Tố Y dùng đầu ngón tay điểm nhẹ mặt bàn, phát ra thanh âm có quy luật đát đát, nhìn biểu lộ của hai cha con một lát, tiếp tục nói, “Trong hậu trạch, một thủ đoạn không quan trọng, lại đủ để vặn ngã một vị quyền thần, vì vậy mới có di huấn ‘Cưới vợ lấy hiền’ của tổ tiên, cũng có lời dân quê phố phường ‘Vợ hiền phu họa thiếu, tử hiếu phụ tâm rộng’. Xem sổ sách, kiểm toán, tính sổ, nhân tình vãng lai, đều là kỹ năng chủ mẫu tông phụ phải nắm giữ, tất nhiên ngươi có thể điều khiển nô bộc đi làm, nhưng dưới tình huống mình kiến thức nửa vời, thì làm sao có thể bảo chứng không ra sơ suất, không bị lừa gạt? Nếu ngươi cảm thấy ta cho ngươi học tập số học, việc bếp núc, là bẩn thanh cao của ngươi, hao tổn ngông nghênh của ngươi, vậy thì không sao, ta lập tức trả lại đồ cưới cho ngươi, bản thân ngươi quản lí là được.”
Nói xong, nàng rút đi bàn tính trong tay Triệu Thuần Hi nhanh chóng sờ sờ, trong phòng chỉ còn lại tiếng vang thanh thúy của hạt châu va chạm vào nhau, chỉ qua một lát, đã nghe nàng nói ra, “Từ một cộng đến 99, đáp số là bốn ngàn linh chín lăm, rất khó sao? Huống hồ còn có phương pháp đơn giản, hai hai số lượng cộng lại, được 99 cái đo đếm lại giảm phân nửa…” Ghi lại từng quá trình suy diễn trên giấy, nàng dùng bút lông vòng ra đáp án, thở dài nói thấm thía, “Cầm kỳ thư họa chỉ có thể dùng nung đúc tình cảm sâu đậm, chính thức chưởng nhà, còn phải học chút ít bổn sự vượt qua thử thách. Chủ mẫu tông phụ phải trong có thể dạy con cái, phụng dưỡng cha mẹ chồng, quản lý tục vụ; bên ngoài có thể phụ phu quân, tham dự giao tiếp, mà chuyện sủng nịnh ton hót, chỉ có cơ thiếp đê tiện mới đi làm. Những người kia, người nào trong đó mà không tinh thông cầm kỳ thư họa? Đi so sánh với bọn họ chẳng phải là tự hạ thấp thân phận?”
Lập tức Triệu Lục Ly xấu hổ không thôi, Triệu Thuần Hi xấu hổ và giận dữ muốn chết, Quan Tố Y mới xuống lời kết thúc, “Ta khắp nơi cân nhắc cho hai đứa bé, nhưng không ngờ trong mắt Hầu gia lại trở thành loại người lòng dạ khó lường. Ta không có ý xem thường Diệp gia, nhưng gia giáo Diệp gia, đừng mang vào Hầu phủ cho thỏa đáng. Người tới, đè Đậu thị xuống trượng trách 50, dạy bà ta cái gì gọi là tôn ti. Chủ mẫu nói chuyện, bà ta là một nô tỳ lại chỉ chỉ trỏ trỏ, lăng không vu oan, nếu đại tiểu thư mang theo đi nhà chồng, sẽ làm thành như thế nào đây? Ta là người Triệu gia, còn có thể dễ dàng tha thứ một hai, người bên ngoài há có thể khoan thứ? Đến lúc đó người ta ngoài miệng không nói, trong lòng lại âm thầm nhớ đại tiểu thư một khoản đấy, dần dà chắc chắn hư mất tình cảm vợ chồng, tình cảm mẹ chồng nàng dâu, tình cảm con cái, vậy còn gì tốt đẹp để mà nói.”
Ngoài phòng bà tử thô sử lập tức chạy vào, ấn Đậu thị quá sợ hãi xuống.
Triệu Thuần Hi còn đắm chìm trong Quan Tố Y nhìn như ân cần dạy bảo, kì thực hết sức hạ thấp lời nói, đợi lúc phục hồi tinh thần lại, đã nghe phụ thân nghiêm nghị quát, “Thiếu chút nữa hủy cả đời Hi Nhi, 50 sao đủ, lại thêm 30! Nghe xong phu nhân nói, ta thật sự là giác ngộ giội vào đầu, nếu như ngươi không nói, thực sự không biết Hi Nhi ngày sau gả đi ra ngoài sẽ có tao ngộ gì. Ta không hiểu bên trong tục vụ, mẫu thân tuổi già sức yếu, tinh lực có hạn, ngày sau còn cần phu nhân hao tâm tổn trí nhiều hơn, trước đó là ta nói lỡ, phu nhân chớ trách, có thể lấy được phu nhân, thật sự là ta tam sinh hữu hạnh, phúc duyên thâm hậu của Hi Nhi và Vọng Thư…”
Những lời tạ lỗi chân thành về sau, Triệu Thuần Hi càng không nghe được nữa, bởi vì cảm thấy thẹn, phẫn nộ, vô lực, nghĩ mà sợ, không cam lòng vân vân, đang kịch liệt bốc lên trong lòng nàng. Mặc dù hận thấu Quan Tố Y miệng lưỡi sắc bén, nàng không thừa nhận cũng không được, đối phương nói rất có lý. Nàng thiếu một ít, chỉ là chênh lệch một chút như vậy, đã bị phụ thân dạy bảo phí thời gian cả đời. Nhưng, nàng cũng không thể gật bừa tất cả quan điểm của Quan Tố Y, ai nói nịnh nọt ton hót chỉ có cơ thiếp đê tiện mới đi làm? Mẫu thân không phải là dựa vào những bổn sự kia bò lên địa vị Tiệp dư sao? Ngày sau ai quý ai tiện, ai thua ai thắng, hiện tại còn chưa biết được.
Quan Tố Y chỉ lườm liếc Triệu Thuần Hi có thể đoán được nàng ta đang suy nghĩ gì, nói chung lại cầm những chuyện hư thối của Diệp Trăn ra an ủi. Đúng vậy, Diệp Trăn xác thực lăn lộn xuất đầu rồi, nhưng thì tính sao? Tiệp dư nói cho cùng cũng chỉ là thiếp thôi. Triệu Lục Ly một lòng si tình với nàng ta như thế, nàng ta không làm Hầu phu nhân, lại chạy tới cùng mấy trăm nữ nhân tranh đoạt một người nam nhân, thật sự là đầu óc nước vào.
Nhưng mỗi người đều có chí riêng, Quan Tố Y đời này sẽ không đi quan tâm Triệu Thuần Hi đi sai bước nhầm không, hạnh phúc hay không, nàng ta thích giày vò thì mặc kệ nàng ta đi, dù sao thanh danh hiền lành nên nói thì nói, nên làm thì làm đã có, cái này là đã đủ rồi.
[*Cửu Lưu: là để phân chia tầng lớp các ngành nghề trong xã hội phong kiến, chia ra thành ba loại thượng, trung và hạ.
Thượng cửu lưu: nhất lưu Phật tổ (Thích Ca Mâu Ni) nhị lưu tiên (Nguyên Thủy Thiên Tôn, Thái Thượng Lão Quân, Bát tiên vân vân) tam lưu hoàng đế (chân long thiên tử, phong kiến đế vương) tứ lưu quan (quan lại lớn nhỏ) ngũ lưu lò nấu rượu (xưởng rượu, từng là nhà xưởng lớn nhất thời đại phong kiến) lục lưu đương (hiệu cầm đồ) thất lưu thương (thương nhân) bát lưu khách (trang viên chủ) cửu lưu điền trang (nông dân).
Trung cửu lưu: nhất lưu cử tử (cử nhân) nhị lưu y (thầy thuốc, lang trung, đại phu, hiệu thuốc tiên sinh) tam lưu phong thuỷ (thầy địa lý, âm dương tiên sinh) tứ lưu phê (đoán bát tự, thầy bói) ngũ lưu đan thanh (thi họa) lục lưu tướng (tướng sĩ, người xem tướng) thất lưu tăng (hòa thượng) bát lưu đạo (đạo sĩ) cửu lưu cầm kì (đàn cổ và cờ vây, đặc điểm của văn nhân)
Hạ Cửu Lưu: nhất lưu vu (phù thủy/bà đồng miền Nam vẽ bùa, niệm chú, chiêu thần, đuổi quỷ) nhị lưu kỹ nữ (thanh kỹ, gái điếm, ca kỹ) tam lưu đại thần (thầy cúng) tứ lưu bang (phu canh, người gõ mõ nửa đêm nhắc nhở củi lửa) ngũ lưu thế đầu đích (thợ cắt tóc) lục lưu xuy thủ (nhạc công, thợ làm kèn) thất lưu con hát (các loại diễn viên) bát lưu khiếu nhai (ăn mày) cửu lưu bán kẹo (người làm làm tò he).
Đương nhiên, theo mặt chữ, thượng trung hạ ba “Cửu lưu” cộng lại tổng cộng là có hai mươi bảy nghề, nhưng thật ra không phải vậy, tất cả các ngành nghề là bao gồm bên trong đó, bởi vì một lưu chính là tên gọi chung của ngành sản xuất rất nhiều nghề nghiệp cùng loại, tỷ như trong Hạ Cửu Lưu ngũ lưu “Thế đầu đích”, làm móng, chạy đường, kéo xe, cùng với mát xa, nhân viên phục vụ, vũ nữ, bồi bút những nghề nghiệp cùng thuộc một loại tính chất như vậy đều được tính vào.
Nguồn:https://jeongkimchi.wordpress.com/ ]
P/S: Trong truyện, tác giả có viết coi thường thương nhân, đây là chuyện bình thường thôi, trong văn cổ đại thường vậy, rất nhiều tác giả tác phẩm viết vậy. Thực tế ở thời phong kiến địa vị người thương nhân rất thấp, sĩ nông công thương, thương đứng cuối cùng, con cháu thương nhân ko được thi cử nhập sĩ, gả vào gia đình huân quý….
Nhưng đấy là cổ đại thôi, chứ giờ thương HOT lắm, phi thương bất phú mà.
[*thương nữ: con gái của thương nhân]
Tần triều diệt sáu nước, nhất thống thiên hạ, thừa hành chính là tư tưởng Pháp gia, mà Pháp gia trọng nông, trọng binh, ức chế buôn bán phát triển, gồm học giả Nho gia, Tung Hoành gia, người mang kiếm, người đánh xe, dân công thương, năm loại này xưng là năm con mọt, bị chèn ép hết sức nặng nề.
Sau khi Tần quốc diệt vong lại trải qua mấy trăm năm phân tranh, chư hầu quốc đều làm theo Thủy Hoàng, ý đồ biến pháp cường binh, nhất thống thiên hạ, cho nên cũng thừa hành tư tưởng chủ nghĩa quân phiệt trọng nông, trọng binh. Thời gian dần trôi qua, thương nhân vốn địa vị không cao, lại biến thành hèn mạt nhất, có khi, còn không bằng người hầu trong nhà phú quý.
Diệp gia dựa vào đầu cơ trục lợi vật liệu chiến tranh tích lũy tuyệt bút tài phú, liền muốn đi một con đường tắt, nhanh chóng xâm nhập tầng trên xã hội. Khiến cho con cháu lấy con gái thế gia hiển nhiên là không thể được, nhưng để cho con gái hoặc cháu gái gả vào nhà cao cửa rộng lại có chút hi vọng, vì vậy trong tộc phàm là xuất hiện nữ tử dung mạo xinh đẹp, gia chủ Diệp gia sẽ tốn hao nhiều tiền của để bồi dưỡng, trữ hàng đầu cơ, treo giá như Lữ Bất Vi vậy.
Diệp Trăn bằng vào dung mạo xinh đẹp được gia chủ ưu ái, từ nhỏ đã làm chuẩn bị gả vào nhà cao cửa rộng, luận tâm cơ, thủ đoạn, tài hoa, tất nhiên là mọi thứ không thiếu. Nhưng nói chung tầm mắt nhà thương nhân có hạn, chỉ biết truyền thụ cầm kỳ thư họa và thuật mị hoặc, không biết chính thức chủ mẫu thế gia nên học tập chỉ có chưởng quản việc bếp núc mà thôi, có hơn chỉ là làm đẹp, có cũng được mà không có cũng không sao.
Con gái Diệp gia có thể làm thiếp, có thể làm cơ, thậm chí lưu lạc phong trần cũng có thể trôi qua như cá gặp nước, nếu như cho nàng chiếm cứ vị trí chính thê, vậy thì không đủ nhìn. Nhưng mà Triệu Lục Ly lại ưa thích nữ tử như vậy, mà cũng không phát giác bất luận cái gì không ổn, vì vậy cũng dạy bảo con gái trở thành một Diệp Trăn khác.
Quan Tố Y lúc này đang một tay chống má, cười nhẹ nhàng nhìn chằm chằm vào Triệu Thuần Hi chân tay luống cuống. Nàng rất muốn biết, đời này không có chính mình dẫn đường chỉ lối, Triệu Thuần Hi mở được con đường như thế nào? Còn có thể lấy được phong Hương quân, thực ấp 5000 hộ không? Còn có thể gả vào tôn thất, phong quang vô lượng nữa không?
Triệu Thuần Hi cho tới bây giờ chưa từng chạm qua loại bàn tính này, hoàn toàn không biết hạt châu phía trên hạt châu phía dưới đại biểu cái gì, trong lúc nhất thời mồ hôi lạnh ứa ra, vừa thẹn vừa giận. Nhưng nàng không chịu nhận thua, cũng không muốn rụt rè, phải kiên trì sờ chút, nhưng chỉ đẩy đến “Cộng ba” thì rốt cuộc không cách nào tiếp tục được nữa.
Lúc này thiên hạ mới ổn định, mọi người trải qua mấy trăm năm chiến hỏa xâm nhập và sống đầu đường xó chợ, niệm tưởng duy nhất đó là sống mệnh, làm sao sẽ có tâm tư đi đọc sách biết chữ, càng đừng đề cập tới nghiên cứu học tập toán học. Mặc dù là những người hằng năm ở thương trường kia, bổn sự tính sổ cũng giới hạn ở số lượng tiểu ngạch, nhiều hơn một chút, thí dụ như tính toán số lượng mũi tên, ngựa, lương thảo trong quân, vân vân…, phải cần đồng thời gọi tới hơn mười, thậm chí mấy trăm tiên sinh kế toán tinh thông cái này, cả ngày lẫn đêm không ngừng xét duyệt mới có thể xác định.
Từ một cộng đến 99, chẳng những là con số khó có thể tưởng tượng đối với Triệu Thuần Hi, cho dù có kéo gia chủ Diệp gia qua, chỉ sợ một lát cũng coi không rõ. Nàng ta nhiều lần phủi hạt châu tính toán, biểu lộ từ ra vẻ thong dong dần dần biến thành ấm ức thống khổ, hốc mắt đỏ lên, tựa hồ muốn rơi lệ. Quá khó khăn, thật sự quá khó khăn, Quan Tố Y đây là cố ý khiến nàng xấu mặt lần nữa!
Triệu Lục Ly đau lòng đến tột đỉnh, đang định mở miệng cầu tình, bà vú Đậu thị đứng ở một bên Triệu Thuần Hi oán giận nói, “Phu nhân, nô tỳ là tới từ Diệp gia, kiến thức cũng không ít, chính là cửa hàng Diệp gia chúng ta khắp thiên hạ, tiền bạc lui tới quá lớn, trong một ngày cũng không cần tính toán số lượng khổng lồ như thế, phía dưới đương nhiên có tiên sinh kế toán ra sức. Tiểu thư chúng ta ngày sau gả chính là nhà cao cửa rộng, nô bộc hầu hạ phía dưới thành bầy, bên ngoài càng có quản sự đắc lực đem ra sử dụng, không cần nhiễm tục vụ này. Ngài không muốn trả lại đồ cưới, nói thẳng là được rồi, cần gì phải tìm cớ làm nhục người.”
Nước mắt Triệu Thuần Hi thoáng một phát chảy ra, dùng ánh mắt không dám tin và tủi thân đến cực điểm nhìn Quan Tố Y, tựa hồ đang im ắng lên án có phải nàng lòng dạ khó lường như bà vú nói hay không.
Triệu Lục Ly nghe nói ngay cả nhạc phụ cũng không cần phải gẩy cái bàn tính chết tiệt này, không khỏi ngầm sinh tức giận đối với Quan Tố Y.
Quan Tố Y lườm liếc Đậu thị, không nhanh không chậm nói, “Diệp gia quả nhiên là nhà thương nhân, tầm mắt thật sự là…” Nàng dừng một chút, thở dài nói, “Không nói cũng vậy. Cầm một kẻ nhà thương nhân đi so sánh với nhà quan lại, khó trách Trấn Bắc Hầu phủ trước đây loạn giống như nhiều lần có mưa ập tám hướng. Có câu trên làm dưới theo, nhưng Hầu phủ các ngươi lại đi lùi, chuyển bắt chước nhà thương, không học di phong học sĩ, phẩm chất quý tộc, ngược lại cúi người chịu thiệt dưới đáy cửu mạt kia. Ta nói làm sao mà Hi Nhi và Vọng Thư tuổi lớn như vậy còn không hiểu mọi việc, thì ra căn do ở chỗ này.”
Triệu Thuần Hi và Đậu thị tối kỵ nhất là người bên ngoài cầm dòng dõi Diệp gia ra nói, không khỏi khó chịu, mà Triệu Lục Ly cực kỳ tôn trọng nhạc gia, lúc này cũng thật sự nổi giận, lạnh lùng nói, “Quan Tố Y, ngươi tích điểm khẩu đức! Trước kia là ai nói chúng ta lẽ ra nên vứt bỏ thành kiến mạch máu và dòng giống, hòa hòa mỹ mỹ mà sống, là ai lặp đi lặp lại nhiều lần coi đây làm nhục nhã Diệp gia? Đó là ngoại gia của Hi Nhi, là mẫu tộc vong thê của ta, không phải thấp nhất cửu lưu(*)trong miệng ngươi.”
“Có phải thấp nhất cửu lưu hay không, ta nói không tính, ngươi nói không tính, thế nhân nói mới tính. Ngươi đại khái có thể ra Hầu phủ, tùy tiện trên đường bắt một dân chúng thấp cổ bé họng hỏi một chút, xem thương nhân có phải là mạt cửu lưu hay không. Nếu họ nói là ta nói sai rồi, ta lập tức đi Diệp phủ xin lỗi.”
Quan Tố Y từ từ quét nước trà nóng hổi, tiếng nói nhẹ nhàng chậm chạp, “Đối với ngươi mà nói, vợ đã chết và mặt mũi Diệp phủ rất trọng yếu, nhưng với ta mà nói, tiền đồ hai hài tử mới là khẩn yếu nhất đấy. Ngươi mọi chuyện theo Diệp phủ, ta lại không thể gật bừa. Diệp phủ cự phú, cửa hàng Diệp phủ khắp thiên hạ, Diệp phủ không thiếu tiên sinh kế toán, cái này ta đều biết, nhưng đó là đồ vật của Diệp phủ, có liên quan gì tới Hi Nhi? Đúng vậy, ngày sau Hi Nhi hoàn toàn chính xác sẽ gả nhà cao cửa rộng, nô bộc hầu hạ và quản sự nhất định không ít, nhưng như vậy có thể vô tư, hưởng hết cả đời phú quý sao? Tông phụ nhà cao cửa rộng, không phải đơn giản như trong tưởng tượng của các ngươi vậy.”
Nàng rủ con mắt xuống thở dài, “Hi Nhi những năm này ngoại trừ cầm kỳ thư họa, chỉ sợ không học được cái gì, nói quá sâu quá lộ, nó cũng không hiểu, mà Hầu gia là đường đường nam tử, không hiểu tục vụ bên trong, ta lấy một ví dụ dễ hiểu nhé. Có chuyện quyền thần tiền triều Quý Tường không phải là bại vào tranh đấu triều đình, mà là tay phụ nhân, nội tình trong đó các ngươi cũng biết?”
“Chỉ lờ mờ nghe qua, không hiểu rõ lắm.” Triệu Lục Ly bị thái độ không nhanh không chậm của nàng khiến cho có hỏa không có chỗ phát, chỉ có thể buồn bực thanh âm đáp lời.
Triệu Thuần Hi cực kì muốn bổ nhào qua bịt cái mồm kia của Quan Tố Y, nhưng lại không thể không dốc sức liều mạng kiềm chế. Chỉ cần nàng mới mở miệng, tất cả mưu tính bên ngoài đều không thành công, cái này giống như đã trở thành lệ.
Quan Tố Y khẽ cười một tiếng không rõ ý tứ hàm xúc, nói ra, “Quý Tường vì một nữ nhân mỹ mạo nhà thương nhân, vì vậy bỏ thê tử nguyên phối, lấy thương nữ về nhà. Vợ cả đi rồi, quản sự trung thành và tận tâm với bà ta vì trả thù thương nữ, liền động tay động chân trong các khoản quý phủ. Xưa nay, huân quý thế gia trong nhân tình giao tiếp đều có lệ cũ mà theo, nhà ai thân dày, nhà ai làm bất hòa, ai là quan trên nên nịnh bợ, ai là cấp dưới nên lôi kéo, nhà ai ngày tết lúc nên tiễn đưa hồng bao bao nhiêu, đồ cổ, châu bảo bgọc khí, đều là biết đấy, không thể tùy ý tăng sửa, càng không thể tùy ý cắt giảm. Quản sự kia khi tân phu nhân về nhà chồng vẫn dâng sổ sách theo thường lệ, nhưng lại sửa đổi qua rồi, nên tiễn đưa hậu lễ biến thành lễ mọn, nên tiễn đưa lễ mọn trực tiếp xóa đi, mà thương nữ kia bởi vì ‘Gia đình có tiếng là học giỏi sâu xa’ nên có thói quen thích soi mói tiền bạc, tính toán chi li, lại tự tiện chủ trương giảm ba thành rất nhiều danh mục quà tặng vốn đã mỏng. Vì vậy khi Quý Tường còn chưa biết gì, đồng thời đắc tội thân tộc, quan trên, cấp dưới, thân tộc thầm trách hắn bất hiếu không đễ, quan trên thầm trách hắn không hiểu tôn ti, cấp dưới thầm trách hắn bạc tình phụ nghĩa, kết quả của nó, ta không nói các ngươi cũng biết.”
Quý Tường chính là hàn sĩ, bằng bản thân cố gắng quan bái phó tướng, cuối cùng bị cấp dưới vạch tội ba mươi sáu đầu tội trạng như không làm tròn trách nhiệm, tham ô, mưu phản, vân vân, thân tộc và quan trên của hắn không một người xuất đầu bảo đảm cho hắn, cấp dưới lại mỗi người bỏ đá xuống giếng, thế cho nên Quý Tường tội không đáng chết lại bị phán chém đầu. Hắn quật khởi và vẫn lạc, trở thành chủ đề người đương thời nói chuyện say sưa, mà hắn trước khi chết thao thao bất tuyệt chửi bới kế thất, nói thẳng kiếp sau tuyệt đối không lấy con gái thương hộ, cũng vì bi kịch này tăng thêm vài phần sắc thái truyền kỳ. Vì vậy hậu nhân suy đoán, sở dĩ hắn rơi vào kết cục cái đầu lìa khỏi xác, có lẽ liên quan tới kế thất kia, nhưng chi tiết cụ thể thì không thể biết rõ.
Sau đó, nữ thương hộ kia thiếu người hỏi thăm, bị thụ án, may mà tiền triều diệt vong, chiến loạn bắt đầu, dân chúng chỉ lo trốn chạy để khỏi chết, mới dần dần quên lãng việc này.
Người Quan gia giữ mình trong sạch, không đàm luận sự tình kia, nhưng ngoại tổ mẫu Quan Tố Y Tả Đinh Hương lại là nhà sử học, mà lại càng yêu tha thiết với việc thăm dò truyền kỳ phố phường. Dưới sự dốc lòng dạy bảo và mưa dầm thấm đất của bà, chớ nói chuyện cũ tiền triều, chính là bí sự cung đình mấy mấy ngàn năm, Quan Tố Y cũng biết tường tận.
Nàng vừa nói ra hai chữ “Quý Tường”, Triệu Thuần Hi liền nghĩ đến người nọ chửi mắng thương nữ, sắc mặt vốn cực kỳ khó coi càng phát ra trắng bệch. Triệu Lục Ly lại nhìn thấy rất nhiều huyền cơ trong đó, không khỏi lâm vào trầm tư.
Quan Tố Y dùng đầu ngón tay điểm nhẹ mặt bàn, phát ra thanh âm có quy luật đát đát, nhìn biểu lộ của hai cha con một lát, tiếp tục nói, “Trong hậu trạch, một thủ đoạn không quan trọng, lại đủ để vặn ngã một vị quyền thần, vì vậy mới có di huấn ‘Cưới vợ lấy hiền’ của tổ tiên, cũng có lời dân quê phố phường ‘Vợ hiền phu họa thiếu, tử hiếu phụ tâm rộng’. Xem sổ sách, kiểm toán, tính sổ, nhân tình vãng lai, đều là kỹ năng chủ mẫu tông phụ phải nắm giữ, tất nhiên ngươi có thể điều khiển nô bộc đi làm, nhưng dưới tình huống mình kiến thức nửa vời, thì làm sao có thể bảo chứng không ra sơ suất, không bị lừa gạt? Nếu ngươi cảm thấy ta cho ngươi học tập số học, việc bếp núc, là bẩn thanh cao của ngươi, hao tổn ngông nghênh của ngươi, vậy thì không sao, ta lập tức trả lại đồ cưới cho ngươi, bản thân ngươi quản lí là được.”
Nói xong, nàng rút đi bàn tính trong tay Triệu Thuần Hi nhanh chóng sờ sờ, trong phòng chỉ còn lại tiếng vang thanh thúy của hạt châu va chạm vào nhau, chỉ qua một lát, đã nghe nàng nói ra, “Từ một cộng đến 99, đáp số là bốn ngàn linh chín lăm, rất khó sao? Huống hồ còn có phương pháp đơn giản, hai hai số lượng cộng lại, được 99 cái đo đếm lại giảm phân nửa…” Ghi lại từng quá trình suy diễn trên giấy, nàng dùng bút lông vòng ra đáp án, thở dài nói thấm thía, “Cầm kỳ thư họa chỉ có thể dùng nung đúc tình cảm sâu đậm, chính thức chưởng nhà, còn phải học chút ít bổn sự vượt qua thử thách. Chủ mẫu tông phụ phải trong có thể dạy con cái, phụng dưỡng cha mẹ chồng, quản lý tục vụ; bên ngoài có thể phụ phu quân, tham dự giao tiếp, mà chuyện sủng nịnh ton hót, chỉ có cơ thiếp đê tiện mới đi làm. Những người kia, người nào trong đó mà không tinh thông cầm kỳ thư họa? Đi so sánh với bọn họ chẳng phải là tự hạ thấp thân phận?”
Lập tức Triệu Lục Ly xấu hổ không thôi, Triệu Thuần Hi xấu hổ và giận dữ muốn chết, Quan Tố Y mới xuống lời kết thúc, “Ta khắp nơi cân nhắc cho hai đứa bé, nhưng không ngờ trong mắt Hầu gia lại trở thành loại người lòng dạ khó lường. Ta không có ý xem thường Diệp gia, nhưng gia giáo Diệp gia, đừng mang vào Hầu phủ cho thỏa đáng. Người tới, đè Đậu thị xuống trượng trách 50, dạy bà ta cái gì gọi là tôn ti. Chủ mẫu nói chuyện, bà ta là một nô tỳ lại chỉ chỉ trỏ trỏ, lăng không vu oan, nếu đại tiểu thư mang theo đi nhà chồng, sẽ làm thành như thế nào đây? Ta là người Triệu gia, còn có thể dễ dàng tha thứ một hai, người bên ngoài há có thể khoan thứ? Đến lúc đó người ta ngoài miệng không nói, trong lòng lại âm thầm nhớ đại tiểu thư một khoản đấy, dần dà chắc chắn hư mất tình cảm vợ chồng, tình cảm mẹ chồng nàng dâu, tình cảm con cái, vậy còn gì tốt đẹp để mà nói.”
Ngoài phòng bà tử thô sử lập tức chạy vào, ấn Đậu thị quá sợ hãi xuống.
Triệu Thuần Hi còn đắm chìm trong Quan Tố Y nhìn như ân cần dạy bảo, kì thực hết sức hạ thấp lời nói, đợi lúc phục hồi tinh thần lại, đã nghe phụ thân nghiêm nghị quát, “Thiếu chút nữa hủy cả đời Hi Nhi, 50 sao đủ, lại thêm 30! Nghe xong phu nhân nói, ta thật sự là giác ngộ giội vào đầu, nếu như ngươi không nói, thực sự không biết Hi Nhi ngày sau gả đi ra ngoài sẽ có tao ngộ gì. Ta không hiểu bên trong tục vụ, mẫu thân tuổi già sức yếu, tinh lực có hạn, ngày sau còn cần phu nhân hao tâm tổn trí nhiều hơn, trước đó là ta nói lỡ, phu nhân chớ trách, có thể lấy được phu nhân, thật sự là ta tam sinh hữu hạnh, phúc duyên thâm hậu của Hi Nhi và Vọng Thư…”
Những lời tạ lỗi chân thành về sau, Triệu Thuần Hi càng không nghe được nữa, bởi vì cảm thấy thẹn, phẫn nộ, vô lực, nghĩ mà sợ, không cam lòng vân vân, đang kịch liệt bốc lên trong lòng nàng. Mặc dù hận thấu Quan Tố Y miệng lưỡi sắc bén, nàng không thừa nhận cũng không được, đối phương nói rất có lý. Nàng thiếu một ít, chỉ là chênh lệch một chút như vậy, đã bị phụ thân dạy bảo phí thời gian cả đời. Nhưng, nàng cũng không thể gật bừa tất cả quan điểm của Quan Tố Y, ai nói nịnh nọt ton hót chỉ có cơ thiếp đê tiện mới đi làm? Mẫu thân không phải là dựa vào những bổn sự kia bò lên địa vị Tiệp dư sao? Ngày sau ai quý ai tiện, ai thua ai thắng, hiện tại còn chưa biết được.
Quan Tố Y chỉ lườm liếc Triệu Thuần Hi có thể đoán được nàng ta đang suy nghĩ gì, nói chung lại cầm những chuyện hư thối của Diệp Trăn ra an ủi. Đúng vậy, Diệp Trăn xác thực lăn lộn xuất đầu rồi, nhưng thì tính sao? Tiệp dư nói cho cùng cũng chỉ là thiếp thôi. Triệu Lục Ly một lòng si tình với nàng ta như thế, nàng ta không làm Hầu phu nhân, lại chạy tới cùng mấy trăm nữ nhân tranh đoạt một người nam nhân, thật sự là đầu óc nước vào.
Nhưng mỗi người đều có chí riêng, Quan Tố Y đời này sẽ không đi quan tâm Triệu Thuần Hi đi sai bước nhầm không, hạnh phúc hay không, nàng ta thích giày vò thì mặc kệ nàng ta đi, dù sao thanh danh hiền lành nên nói thì nói, nên làm thì làm đã có, cái này là đã đủ rồi.
[*Cửu Lưu: là để phân chia tầng lớp các ngành nghề trong xã hội phong kiến, chia ra thành ba loại thượng, trung và hạ.
Thượng cửu lưu: nhất lưu Phật tổ (Thích Ca Mâu Ni) nhị lưu tiên (Nguyên Thủy Thiên Tôn, Thái Thượng Lão Quân, Bát tiên vân vân) tam lưu hoàng đế (chân long thiên tử, phong kiến đế vương) tứ lưu quan (quan lại lớn nhỏ) ngũ lưu lò nấu rượu (xưởng rượu, từng là nhà xưởng lớn nhất thời đại phong kiến) lục lưu đương (hiệu cầm đồ) thất lưu thương (thương nhân) bát lưu khách (trang viên chủ) cửu lưu điền trang (nông dân).
Trung cửu lưu: nhất lưu cử tử (cử nhân) nhị lưu y (thầy thuốc, lang trung, đại phu, hiệu thuốc tiên sinh) tam lưu phong thuỷ (thầy địa lý, âm dương tiên sinh) tứ lưu phê (đoán bát tự, thầy bói) ngũ lưu đan thanh (thi họa) lục lưu tướng (tướng sĩ, người xem tướng) thất lưu tăng (hòa thượng) bát lưu đạo (đạo sĩ) cửu lưu cầm kì (đàn cổ và cờ vây, đặc điểm của văn nhân)
Hạ Cửu Lưu: nhất lưu vu (phù thủy/bà đồng miền Nam vẽ bùa, niệm chú, chiêu thần, đuổi quỷ) nhị lưu kỹ nữ (thanh kỹ, gái điếm, ca kỹ) tam lưu đại thần (thầy cúng) tứ lưu bang (phu canh, người gõ mõ nửa đêm nhắc nhở củi lửa) ngũ lưu thế đầu đích (thợ cắt tóc) lục lưu xuy thủ (nhạc công, thợ làm kèn) thất lưu con hát (các loại diễn viên) bát lưu khiếu nhai (ăn mày) cửu lưu bán kẹo (người làm làm tò he).
Đương nhiên, theo mặt chữ, thượng trung hạ ba “Cửu lưu” cộng lại tổng cộng là có hai mươi bảy nghề, nhưng thật ra không phải vậy, tất cả các ngành nghề là bao gồm bên trong đó, bởi vì một lưu chính là tên gọi chung của ngành sản xuất rất nhiều nghề nghiệp cùng loại, tỷ như trong Hạ Cửu Lưu ngũ lưu “Thế đầu đích”, làm móng, chạy đường, kéo xe, cùng với mát xa, nhân viên phục vụ, vũ nữ, bồi bút những nghề nghiệp cùng thuộc một loại tính chất như vậy đều được tính vào.
Nguồn:https://jeongkimchi.wordpress.com/ ]
P/S: Trong truyện, tác giả có viết coi thường thương nhân, đây là chuyện bình thường thôi, trong văn cổ đại thường vậy, rất nhiều tác giả tác phẩm viết vậy. Thực tế ở thời phong kiến địa vị người thương nhân rất thấp, sĩ nông công thương, thương đứng cuối cùng, con cháu thương nhân ko được thi cử nhập sĩ, gả vào gia đình huân quý….
Nhưng đấy là cổ đại thôi, chứ giờ thương HOT lắm, phi thương bất phú mà.
Trải nghiệm đọc truyện tuyệt vời trên ứng dụng TYT
