Tôi từ nhỏ đã có hơi ngốc nghếch nhưng lại lớn gan, khi đi vào ban đêm, tôi chỉ sợ người sống sẽ cướp bóc mình. Còn người chết, ma quỷ gì đó đều không hề sợ. Ngược lại, tôi có một hứng thú không thể giải thích được đối với người chết, ma quỷ và màn đêm gì đó, như thể cảm thấy trong sự đen tối thần bí đó, luôn có những điều thần kỳ và huyền bí vậy.

Mà lần đầu tiên tiếp xúc với xác chết, đại khái tôi chỉ mới có mười một, mười hai tuổi gì đó.

Đó là một ông già cao tuổi ở trước nhà tôi, tôi gọi ông ta là ông Cao. Ông ta cả đời chưa từng lấy vợ, tất nhiên là cũng không có con, tôi mơ hồ nhớ rõ vào mùa đông, ông ta thích ngồi xổm trước ngôi nhà bằng gạch nung của mình, mặc chiếc áo khoác bông tồi tàn, bẩn thỉu sáng bóng, khoanh tay, híp mắt lười biếng, ngước mặt phơi nắng, cái miệng không còn răng không ngừng mấp máy, chòm râu dê cũng giật giật theo.

Tôi nhớ có một năm đầu hè, tôi cảm thấy đã nhiều ngày liên tục không gặp ông ta, nhưng thường mỗi buổi sáng ông ta sẽ ngồi dưới gốc cây hòe to gần đó, rồi ra đồng cắt cỏ, cho hai con dê gầy gò ăn, lúc chạng vạng còn ra ngoài ngồi một lát.

Người lớn trong nhà đều bận rộn làm việc đồng áng, không ai để ý đến việc ông ta đi ra đi vào. Nhưng mà tôi lại rất nhạy cảm với việc ông ta có ra ngoài hay không, bởi vì hầu như chiều nào sau khi tan học, tôi đều đến chơi dưới gốc cây hòe đó, còn ông ta cũng thường ở đó. Ông ta rất thích nói chuyện với tôi, luôn hỏi này hỏi nọ, nhưng không phải lúc nào tôi cũng có thể nghe hiểu ông ta đang nói gì.

Ông Cao đã làm gì vậy? Đã nhiều ngày không gặp, có phải ông ta đã đi thăm họ hàng không? Nhưng tôi chưa bao giờ nghe nói ông ta có người thân, cũng chưa bao giờ thấy ông ta ra ngoài nhiều ngày như vậy.

Tôi còn nhớ hôm đó là một buổi chiều sập tối, tôi chợt có cảm giác muốn đến nhà ông ta xem. Thực ra nhà ông ta cũng không có tường sân hay cổng, chỉ dùng vài thân cây bắp khô bao quanh nhà, lại dựng một cái cửa cổng bằng tre sắp mục nát.

Lúc đó trời đã gần tối, trong ánh sáng chạng vạng dày đặc, tôi thấy cánh cửa bẩn thỉu của nhà ông ta hình như đang hé mở, hơn nữa trong sân còn có một mùi lạ tràn ngập, càng đi đến cửa, mùi đó càng nồng nặc.

Khi tôi khẽ đẩy cánh cửa hé mở đó ra, định lách người vào, thì một mùi lạ chợt ập thẳng vào mặt, xộc vào mũi rồi dường như thấm nhanh vào từng tế bào trong cơ thể, từ nhỏ đến lớn, đây là lần đầu tiên tôi biết cảm giác khó chịu là thế nào, tôi nhanh chóng quay người chạy ra ngoài, vừa ra đến ngoài sân liền nôn mửa, nước mũi và nước mắt không ngừng chảy dài, tôi bắt đầu khóc rất to. Cái mùi lạ lùng đó, cả đời tôi sẽ không bao giờ quên: Nó không phải là một mùi thối đơn giản, mà là một mùi hỗn tạp, có mùi ngọt ngào hòa lẫn vào mùi thối đó, cái mùi đó giống như móng mèo cào vào óc, cào vào dạ dày, cào vào mỗi tế bào trong cơ thể.

Kể từ đó, tôi không bao giờ ăn dưa hấu nữa, bởi vì mùi của dưa hấu có mùi hơi giống như vậy.

Tôi khóc lóc chạy về nhà, cha mẹ hỏi tôi có chuyện gì, nhưng tôi không nói được lời nào, cứ khóc mãi rồi ngủ thiếp đi.

Ngày hôm sau, tôi vẫn đi học như thường lệ, bởi vì ngoài đồng bận rộn, cha mẹ tôi không có thời gian đi cắt cỏ cho dê, nên dặn tôi sau khi tan học đi chăn dê. Bên ngoài thôn của chúng tôi có một bờ kè sông lớn, bên bờ kè có một khu rừng tươi tốt, bình thường ban ngày đi vào trong đó cũng có cảm giác như che khuất ánh nắng, mà lúc chạng vạng ánh sáng bên trong lại càng tối hơn, nhưng nói nào ngay bên trong có rất nhiều cỏ, buổi chiều tan học, tôi liền dắt ba con dê vào rừng cây đó.

Ái chà, mà sao trong rừng, cách tôi không xa, tôi lại nhìn thấy một ông già đứng đó nhỉ, hình như là ông Cao thì phải, nhưng mà sao trông ông ta không giống như đang cắt cỏ, mà lại đứng thẳng ở đó, cái lưng bình thường hơi khom cũng không còn khom nữa, bộ quần áo ông ta mặc cũng khá kỳ lạ - không phải chiếc áo len bẩn thỉu thường ngày, mà là một chiếc áo choàng rất trắng, hơi giống một bộ trang phục hát tuồng, vào một ngày nắng nóng như vậy, ăn mặc như thế này thật kỳ lạ.

Khi tôi bước tới, kêu lên: "Ông Cao ơi, cháu đã không gặp ông mấy ngày rồi, ông đã làm gì vậy?" Ông Cao giống như không nghe thấy, vẫn cứ đứng đó ngơ ngác, nhìn về nơi nào đó, đến khi tôi còn cách ông ta khoảng năm sáu mét, ông ta đột nhiên quay đầu lại nhìn tôi. Đúng, chính là ông Cao, ông ta nhìn tôi, rồi đột nhiên mỉm cười, trong ánh sáng mờ ảo, cái miệng khô khốc của ông ta dường như có hàm răng trắng mịn! Hơn nữa mặt ông ta xanh xao quá! Lông tơ trên người tôi lập tức dựng đứng, tôi vô thức đứng tại chỗ.

Nhưng ông Cao lại đang lẩm bẩm điều gì đó, thay vì nghiêng người về phía tôi, ông ta lại quay người bước xuống bờ kè sông. Điều kỳ lạ là ông ta bước đi rất nhẹ nhàng, không hề khom lưng và lắc lư như thường lệ. Không biết tại sao, tôi đột nhiên nổi da gà khắp người, một luồng khí lạnh chạy thẳng vào sống lưng. Tuy rằng chỉ mới đến đây được một lúc, nhưng tôi lại muốn về nhà ngay lập tức.

Trên đường về nhà, khi đi ngang qua sân nhà ông Cao, tôi phát hiện trong sân có vài người, trong đó có bí thư chi bộ của làng. Trong lòng tôi cảm thấy hoảng loạn không thể giải thích được, không quan tâm đến bất cứ điều gì, chỉ muốn chạy về nhà thật nhanh.

Khi tôi vào nhà, cha mẹ tôi đã chuẩn bị bữa ăn sẵn, tôi vốn muốn nói với họ, tôi đã nhìn thấy ông Cao trong khu rừng ở bờ kè ven sông, nhưng cả người tôi lại run rẩy không nói nên lời. Mà khi cha mẹ tôi nhìn thấy tôi, họ cũng dừng việc đang làm và nhìn chằm chằm vào tôi. Mẹ hỏi: "Minh Minh, con sao vậy, chỗ nào không khỏe, sao sắc mặt tái mét vậy?"

Tôi muốn đáp lại lời mẹ nói, nhưng cảm giác đó giống như khi gặp ác mộng, muốn hét lên hay nói gì đó nhưng lại không thể phát ra âm thanh, như thể có một sức mạnh nào đó ngăn cản tôi nói ra. Tôi cắn răng, cố gắng hết sức, mới nặn ra được vài chữ: "Con vừa nhìn thấy ông Cao, ở trong khu rừng bờ kè."

Nghe xong, tay cha tôi run lên, cái chén rơi xuống đất, vỡ ra từng mảnh. Mẹ tôi cũng lộ vẻ mặt hoảng sợ, kéo tôi vào lòng, ôm thật chặt, dùng tay xoa đầu tôi.

Cha tôi đột nhiên lớn tiếng nói: "Bác Cao ơi, chúng ta đã là hàng xóm tốt mấy chục năm rồi, xin bác đừng theo Minh Minh nhà tôi mà."

Tôi dường như đã bị uất ức nào đó, bật khóc hu hu lên.

Sau này tôi mới biết, vào buổi chiều chạng vạng khi tôi đang chăn dê ngày đó, người ta đã phát hiện ông Cao đã chết ở nhà nhiều ngày, thi thể đã thối rữa sinh dòi.

Vậy ông Cao mà tôi đã nhìn thấy trong rừng chỉ là ảo giác sao? Nhưng cảnh tượng đó rất chân thực, đến nỗi mấy chục năm sau nó vẫn còn in rõ trong ký ức của tôi.

Ông Cao bởi vì không có con cháu, cũng không có họ hàng, cho nên ngày tang lễ rất vắng vẻ. Mọi người góp tiền mua một chiếc quan tài mỏng, vội vàng khâm liệm bác Cao, khoảng chục thanh niên cường tráng thay nhau khiêng quan tài, mỗi người được phát một chai rượu trắng - tự mình uống mấy ngụm, rồi sau đó lại tưới lên người mình, đây là để chống lại mùi hôi thối của xác chết kinh tởm, nhưng dù vậy, vẫn có mấy người nôn mửa.

Theo quy định thì phải hỏa táng, nhưng việc hỏa táng phải tốn hơn một ngàn tệ, xét đến hoàn cảnh của bác Cao, không ai chịu chi tiền, cấp trên cũng mở một con mắt nhắm một con mắt, cứ như vậy không giải quyết được gì.

Sau khi bác Cao qua đời, sân và ngôi nhà bằng gạch nung của ông ta đã trở thành đống đổ nát. Bình thường khi ông ta còn sống, rất ít người đến đó - ngoại trừ những người ở Hội Thôn Ủy thỉnh thoảng sẽ gửi gạo và mì cho ông ta mà thôi.

Ai sống ở nông thôn thì cũng đều biết, gia đình nào cũng sợ nhất những ngôi nhà bỏ hoang và còn có người chết như thế này. Bởi vì những ngôi nhà kiểu này thường xuất hiện chuột thành đàn, bọ chét chó tùm lum, nên sẽ gây tổn hại nghiêm trọng cho những ngôi nhà gần đó. Một tháng sau khi bác Cao qua đời, rõ ràng tôi cảm thấy nhà mình có nhiều chuột hơn, có lúc đi học về đẩy cửa vào nhà, tôi thường thấy chuột chạy tứ tán. Ngay cả bộ quần áo mới mẹ mua cho tôi, tôi còn không nỡ mặc, cũng bị lũ chuột cắn hỏng.

Cha mẹ tôi quyết định nuôi một con mèo.

Một buổi trưa giữa hè năm ấy, trời oi bức, nóng nực, cha mẹ đều ra ngoài tận hưởng bóng mát dưới gốc cây to, tôi bật quạt, ở nhà một mình xem phim truyền hình. Đang xem, không biết từ lúc nào, tôi đã ngủ quên.

Đột nhiên, có cái gì đó rơi làm tôi tỉnh giấc. Tôi chợt xoay người ngồi dậy, hóa ra là một con mèo đen to béo, từ trên xà nhà nhảy xuống, dưới chân đè một con chuột. Sau đó nó gọn gàng ngậm con chuột vào miệng, rồi đi đến một nơi khuất để thưởng thức bữa ăn ngon lành của mình.

Đây là một con mèo không rõ lai lịch – lúc đầu tôi tưởng nó là của nhà hàng xóm, nhưng sau đó đi chứng thực hóa ra không phải. Trong làng nếu có nhà ai có chó, mèo đi lạc, người chủ thường sẽ dùng chiếc loa phóng thanh cuối làng để kêu gọi. Nhưng con mèo này đã ở trong nhà tôi hơn chục ngày rồi mà vẫn chưa có ai tìm.

Theo thời gian trôi qua, tôi càng thấy con mèo này kỳ lạ hơn.

Chẳng hạn, một ngày nọ, mẹ tôi nói: "Con mèo này ở trong nhà chúng ta đã lâu rồi mà vẫn chưa cho nó ăn, trong chén này còn dư lại mớ đầu xương cá, con đem cho nó ăn đi."

Nó đang lười biếng nằm phơi nắng trước cửa, tôi làm theo lời mẹ, đem chén xương cá đi tới, sau đó ngồi xổm xuống. Nhưng khi tôi đặt cái chén trước mặt nó, nó liền ngước nhìn tôi, đây là lần đầu tiên tôi nhìn thẳng vào mặt nó, cũng là lần đầu tiên tôi quan sát nó kỹ đến thế, đột nhiên trên người tôi run lên như bị điện giật.

Gương mặt đó! Con mắt đó! Cái miệng đó! Rất quen thuộc! Đôi mắt của nó, hoàn toàn không giống mắt của những con mèo bình thường chút nào - loại mắt tròn tròn sẽ nheo lại dưới ánh sáng mạnh - mà lại càng giống mắt người hơn, phẳng và dài, ngay cả lông mi cũng giống, hơn nữa nhãn cầu cũng rất đục, ở mắt trái lại giống với mắt trái của ông Cao - cũng có một khối đen. Còn có cái miệng đó, trông chẳng giống miệng mèo chút nào, càng giống miệng một ông già rụng răng hơn. Ôi trời ơi, đây mà là mặt mèo cái gì, rõ ràng là mặt người quái đản mà thôi.

Tôi ngồi bệt xuống đất, phải mất vài phút mới hồi phục lại, sau đó mới phát hiện đũng quần mình ướt, tôi đã tiểu.

Tôi không biết tâm lý của mình lúc đó như thế nào, nhưng tôi không hề đề cập đến sự kỳ lạ của con mèo với cha mẹ, mà chỉ âm thầm giữ bí mật đó sâu trong lòng. Tôi nhớ rất rõ trong thời gian đó, tôi thường xuyên gặp ác mộng, thường xuyên cảm thấy sợ hãi. Bản thân cũng trở nên lầm lì, ăn không ngon, ngủ không yên, trở nên gầy gò, đen sạm. Cha mẹ tôi thậm chí còn đưa tôi đến bệnh viện ở quê để khám, bác sĩ nói tôi có ký sinh trùng trong dạ dày, chỉ cần uống một ít thuốc là sẽ ổn.

Lúc cha mẹ không ở nhà, nhiều lần tôi đã cố đuổi con mèo đi, nhưng khi tôi dùng xẻng dọa nó, nó không giống như những con mèo bình thường sẽ bỏ chạy mà thay vào đó, nó cong hai chân trước và duỗi hai chân sau một cách đầy phản cảm, đối mặt với tôi với ánh mắt giận dữ. Lúc đó, khuôn mặt của nó bớt giống mặt mèo mà giống mặt người hơn, với những biểu cảm sống động, điều này khiến tôi dựng tóc gáy, không thể không nhụt chí đặt xẻng xuống, sợ hãi chạy ra khỏi nhà.