"Rồi rồi đông đủ hết thì vô nhà đi, cha có chuyện muốn thông báo với mấy đứa. Thằng Hữu ra nhà sau dìu bà Năm với cậu Út lên đây, kêu luôn cậu tư với cô Út bây nữa. Còn thằng Hiện ra kho lúa nói với cậu ba một tiếng."

Lời ông Trần nói tựa sấm truyền xuống, không một ai dám không nghe theo. Ổng vừa dứt lời thì hai đứa Hữu và Hiện đã lật đật chạy đi, đứa thì xuống nhà sau, đứa quẹo qua kho lúa.

"Còn con Mận lại đây ông biểu."- Ông Trần khoanh tay nhìn sang, ngoắc ngoắc ý bảo nó đến gần.

"Dạ ông biểu con."

"Mày với thằng Hiện đem mấy sấp vải gai dầu này qua làng Bắc Hải cho cậu Trọng Sơn đi."

Trong suốt sự nghiệp giao vải của Mận, Hoàng Trọng Sơn là khách hàng duy nhất, cũng là đặc biệt nhất. Tuy sạp vải nhà ông Trần chỉ là nhập sỉ bán lẻ, nhưng cũng là một đại lý lớn, vậy nên người mua vải cũng rất nhiều. Nó thấy hầu hết mọi người chỉ toàn mua vải tơ tằm hoặc vải lụa cao cấp của ông Phạm Xuân Phú chứ chưa thấy ai mua toàn vải gai dầu như ổng hết trơn.

Nó từng nghe người ta nói, làng Bắc Hải hồi đó có diễn ra một cuộc thanh trừng ghê lắm, diệt được nguyên một ổ phản động mà về sau điều tra ra là được lãnh đạo bởi người nhà họ Hoàng. Mà cậu Trọng Sơn là con lớn nhất trong nhà đó, phía dưới còn có hai đứa em ruột, một trai một gái. Tuy nói là con trai của quân phản động, nhưng mà ổng làm bọn Pháp nên bị nhà kia từ mặt lâu rồi, hình như làm trong bộ phận thiết kế vũ khí cho bên đó nên giàu dữ lắm. Lâu lâu người ta thấy hắn tỉ mỉ lau chùi một khẩu súng ống hoặc mân mê một trái lựu đạn nào đó nữa.

"Ê tao mới nghe thằng Cần bán bánh bao bên đây học lại, nó kêu ông này là anh ruột của bom nữ đang bị truy nã hổm rài á."- Thằng Hiện hớn hở kể cho Mận nghe thông tin còn nóng hổi vừa mới hóng sau khi nó trở ra từ Hoàng gia trang.

"Ừa bởi hèn gì tao thấy cùng họ ha."- Con Mận gật gù. Bom nữ trong miệng của thằng Hiện vừa rồi là Hoàng Kiều Vân, người con gái đang làm mưa làm gió mấy tháng nay nhờ vào chiến công phá huỷ hai nhà tù cùng năm sáu cuộc hành quyết quân phản động khiến chúng chạy thoát. Chả thể nhớ nổi ả bắt đầu làm chuyện này từ khi nào, chỉ nhớ rằng đến khi mọi người bần thần phát hiện ra những trận phá hoại gần đây đều là do một người gây ra thì cái tên Hoàng Kiều Vân đã sớm được khắc sâu trên khung truy nã, sánh ngang với tên thổ phỉ Lê Minh Long, chuyên cướp của người giàu chia cho người nghèo ở miệt dưới.

Người ta nói ả tuy là con gái nhưng lại rất to con, cao hơn cả một người đàn ông trưởng thành. Nên nếu không phải nhờ bọn lính Tây thấp thoáng nghe được giọng nói của ả cùng búi tóc thoang thoảng hương hoa nhài được vấn gọn gàng trên đầu, nói ả là đàn ông cũng chẳng ai mảy may nghi ngờ. Chưa ai thấy mặt rõ của ả, cũng không ai biết thường ngày ả lẩn trốn ở nơi nào. Thứ duy nhất người ta có thể thấy rõ ở ả là đôi mắt to tròn long lanh ánh nước, đuôi mắt cong cong cùng nốt ruồi nơi đuôi mắt.

"Tao thấy cũng giống mày lắm đó Mận." - Thằng Hiện nói đùa rồi phá lên cười.

"Mày khùng quá, sao tao dám mần mấy chuyện đó." - Mận cau mày, đánh vào vai nó một cái thật đau.

"Giỡn có xíu mà quất một cái muốn chúi nhủi luôn vậy đó."- Thằng Hiện xoa xoa cái vai, nhìn Mận ai oán.- "Mà con mắt bả bự thiệt mày ơi, mày dòm cái hình mấy thằng Tây vẽ nè."

Thằng Hiện chỉ chỉ vào cái bức hình được đóng đinh trước cổng nhà họ Hoàng, Mận ngó nghiêng một lúc rồi cũng tiến đến xem thử Hoàng Kiều Vân là ai mà mọi người lại tung hô như vậy. Đúng thật là có đôi mắt rất đẹp, to tròn hệt như hai hòn bi ve, dưới đuôi mắt còn có một nốt ruồi lệ, nhưng nửa gương mặt lại bị một tấm vải che mất, làm nó tò mò không thôi.

"Ê đi về mày, đứng đó nhìn hoài." - Thằng Hiện kéo tay nó đi.

Nó cùng thằng Hiện vừa đi vừa nói chuyện xôn xao hết cả, phá tan bầu không khí yên tĩnh lúc này.

Sắc trời dần dịu lại, ánh chiều tà buông xuống bao trùm cả làng Bắc Hải, gió nồm nam hoà vào luỹ tre xanh xào xạc...

"Áaaa Mận ơiiii!"- Bỗng thằng Hiện hét toáng lên làm hồn vía của Mận cũng bay tuốt lên đọt tre.

"Áaa maaaaa."

"Nín coi ma cỏ đâu ra, có người nằm ở dưới gốc cây đa kìa. Lớn tướng mà nhát cáy."- Hiện nhanh chóng "hàn" lại nơi phát ra âm thanh.

Mận đứng đó vuốt vuốt ngực tự trấn an rồi nhìn về phía thằng Hiện chỉ tới. Nơi đó có một người đàn ông quần áo rách rưới, hầu như chỉ có thể che những chỗ cần che, đang nằm thoi thóp. Trên người gã ta chi chích những vết bầm không rõ là do va đập vào chỗ nào. Mận cẩn thận tiến lại gần, ngồi xổm xuống lay lay người kia.

"Anh gì ơi, anh còn sống không đó?"

"Nhỏ này!" - Hiện huých tay nó.

Người đàn ông giương đôi mắt giăng đầy tia máu lên nhìn Mận, hừ hừ mấy tiếng rồi hất tay nó ra. Giọng ông ta ồm ồm, khản đặc nhưng lại rất vang.

"Các người là ai? Tránh ra đi."

"Hên quá anh còn nói chuyện được nè, mà tui thấy người anh nổi mấy cái mụn nước giống thuỷ đậu quá nè. Hay tui cõng anh đi thầy lang nha?"

"Không cần, đừng lo chuyện bao đồng." - Ông ta nói xong liền ho lên vài tiếng, cả người ngã ngửa về sau.

Mận nhìn gã, rồi quay sang nhìn Hiện, không nói không rằng mà cúi người xuống vác ông ta lên vai. Người đàn ông mang dáng vẻ cao to ấy nhưng lại nhẹ quá đỗi, khoảnh khắc đặt gã ta lên lưng, Mận đã ngẩn người đôi chút. Cái bệnh, cái đói, cái khát đã đeo bám người dân nơi đây trong nhiều thập kỉ, và có lẽ đã sớm trở thành một lẽ tự nhiên khi mà trên con đường làng đông đúc lại chẳng có lấy một người dừng lại để chú ý người đàn ông kì lạ, nằm ngả ngớn dưới gốc đa già. Mận khẽ miết lấy vạt áo bà ba nâu sờn cũ kĩ, nếu không ai làm nó sẽ làm.

"Mày còn đứng trân trân ở đó làm gì, lấy cái tay nải của ổng rồi đi theo tao."- Mận đá nhẹ vào chân thằng Hiện, hất cằm về phía bọc vải đen xì nằm lăn lốc dưới gốc đa.

"Ờ ờ, ê ê đợi tao với mậy."

Có thêm người đàn ông, tốc độ của Mận chậm hơn hẳn ngày thường, Hiện đi kế bên, vừa đi vừa dùng khăn thấm mồ hôi rịn ra từ trán, hai bên thái dương và cả cổ của nó. Hai bóng hình cứ thế chầm chậm đi, đến chập tối cũng có thể thấy được cổng làng.

"Ủa sao ở trước cổng làng quá trời lính vậy?"- Mận ngẩng đầu lên thì nhìn thấy một toáng lính Tây mắt xanh mũi lỏ, mặt mày bặm trợn đi qua đi lại trước trước cổng làng. Bình thường cho dù có chuyện trộm cướp thì cùng lắm chỉ lệnh xuống một vài tên lính Ta xuống giải lên quan lớn chứ chưa thấy lính Tây xuống bao giờ.

"Sáng giờ tao đi với mày mà sao biết được. Mà nãy giờ mà có người đi qua là tao thấy mấy ổng ngoắc lại hỏi à, có ăn trộm hả ta?"

"Ai biết, giờ vô gặp biết liền nè."

Hai đứa nó không hẹn mà cùng đứng thẳng lưng lên một lượt, vì bà Năm đã dặn nếu gặp lính thì thẳng lưng lên nó sẽ không nghi mình bậy bạ. Gã đàn ông sau lưng đã xỉu từ bao giờ đã có dấu hiệu tỉnh lại, nhưng có lẽ vì quá mệt nên cũng chỉ hừ hừ vài tiếng trong cổ họng rồi im bặt.

"Où allez-vous tous les deux? (Hai đứa mày đi đâu đây?)"- Một tên lính Tây thì thầm gì đó với tên đứng kế bên hắn rồi chặn hai đường hai đứa nó.

Thằng Hiện nghe xong thì xanh mặt nhìn sang Mận cầu cứu.

"Où aller? (Đi đâu?)"- Hắn nhíu mày mất kiên nhẫn mà hỏi thêm một lần nữa.

"Ờm, bị bịnh, biết không? Bị bịnh á. Ờm pa xòn pa xòn (Patient: bệnh nhân)"- Con Mận khua tay múa chân, vừa nói vừa chỉ người đàn ông ở trên lưng nó, nói đại vài từ mà nó học lỏm được - "Đốc tờ đốc tờ."- Lại chỉ vào bên trong, hướng về nhà thầy lang Đặng.

"Patient? Cet homme? Quel est le problème avec lui? (Bệnh nhân? Ông này à? Ông ta bị sao vậy?)"- Tên lính Tây chỉ vào người đàn ông nọ, như hiểu ra vấn đề, giọng nói đã bớt đi bảy tám phần gay gắt.

"Ổng hổng hiểu hả mày?"

Tình hình có vẻ khách quan hơn một chúc khi mà tên lính Tây kia hình như đã hiểu sơ tình hình, hắn nhìn hai đứa nó một cái rồi quay vào trong. Vậy mà bên này, gương mặt xanh lè của Hiện đã tái mét như tàu lá. Nó thầm nghĩ, bây giờ có ba mạng mà không mạng nào biết nói tiếng Tây hết trơn rồi sao về nhà? Mà mặt mày con Mận cũng trắng toát, nó nghe ké được có nhiêu đó trong lớp tiếng Tây của cậu hai thôi chứ được học đàng hoàng đâu mà biết nói. Hai đứa nó dòm thấy hai ổng xí xô xí xào cái gì đó rồi thấy ông kia quay trở lại. Ổng cười cười nhìn tụi nó, đưa cho mỗi đứa một cái bánh rồi gật đầu cho đi.

-

"Anh Khánh mở cửa anh Khánh ơi! Anh Khánh."- Hiện đập cửa hét lớn vào bên trong.

Mận đặt người đàn ông nọ xuống, đỡ ông ta dựa vào bức tường rồi tiến đến gõ cửa ba cái:

"Anh Khánh ơi anh Khánh."- Không có ai trả lời.

Hai đứa nhìn nhau, rồi lại nhìn người đàn ông kia. Mận sốt ruột không chờ được, nó thấy trước hiên nhà có treo một cái chuông nhỏ làm bằng đồng, vươn tay cầm lấy lắc lên liên hồi, chừng năm lần mà vẫn chưa có hồi âm. Thằng Hiện thở dài một hơi, dáng vẻ nhụt chí hẳn so với lúc nãy.

"Thôi đỡ ổng ra cái chõng đó ngồi đi, chứ cái điệu này là không có ai ở nhà rồi."

Cả hai cùng đỡ người đàn ông tiều tụy kia đến chiếc chõng tre. Gã đã tỉnh, nhưng đôi mắt vẫn nhắm nghiền, cổ họng còn phát ra tiếng ậm ừ nho nhỏ. Chiều tàn đem mặt trời giấu sau lưng đồi, nhưng không khí oi bức vẫn không hề thuyên giảm, gã đàn ông nằm trên chõng ho lên sằng sặc, cả người run rẩy làm Mận và Hiện giật thót cả mình. Bỗng, gã choàng dậy, cả cơ thể to lớn ôm chầm lấy Mận.

"Ê! Ông làm gì vậy?" - Hiện la làng lên, chồm tới muốn đẩy gã ra.

"Mẹ, mẹ ơi" - Gã càng siết chặt hơn. -"Đen nhớ mẹ, mẹ hát cho Đen nghe đi."

"Ê hình như ổng nói sảng mày ơi." - Mận cố nghiêng đầu để lấy tầm nhìn, nhỏ giọng nói với Hiện.

"Cha nội này phiền thiệt chớ, thôi mày hát đại bài nào cho ổng nghe đi."

Mận đẩy gã ta ra, thoát khỏi cái ôm chặt cứng, cả cơ thể của người đàn ông lại trở nên vô lực, hoàn toàn thuận theo động tác của nó. Nó cẩn thận để gã nằm lên đùi mình, suy nghĩ một lúc, ngày nhỏ mẹ nó cũng thường hát ru cho nó ngủ, dù thời gian đã qua lâu, nhưng nó vẫn nhớ rõ bài ru ấy.

Ầu ơ ví dầu cầu ván đóng đinh.

Cầu tre lắt lẻo gập ghềnh khó đi.

Chứ khó đi mẹ dắt con đi.

Con đi trường học...Ầu ơ, con đi trường học, mẹ đi trường đời.

Tiếng hát vừa dứt, trong nhà liền phát ra tiếng cộc cạch, rồi lại phừng một tiếng như đốt lửa. Cánh cửa gỗ hé mở một bên, người tụi nó cần tìm đây rồi! Anh Khánh một tay cầm đèn, một tay vịn cửa, tóc tai bù xù, quần áo xộc xệch nhìn chằm chằm vào tụi nó.

"Mau, vào trong đi."