3. Sự cố gắng của mẹ

Mẹ tôi là một người kỳ lạ. Sống bên bà hơn hai mươi năm nay mà tôi vẫn không hiểu hết. Nước dai hơi sẫm màu, đôi mắt xếch, vóc người nhỏ, trông bà như Matsuoka Kikko thu nhỏ. Mặc dù bà luôn tỏ ra bực tức mỗi khi nghe thấy điều này nhưng quả thực tôi cảm thấy đúng như vậy. Thực ra mẹ tôi chỉ là một phụ nữ hết sức bình thường và chỉ hơi xinh một chút, vốn tính cả lo và dễ mất bình tĩnh kể cả vì những việc không đâu vào đâu, song thỉnh thoảng bà cũng quyết liệt bảo vệ ý kiến của mình đến cùng. Những chuyện này, trái lại, nhiều khi lại rất tốt. Những lúc như thế, bà luôn nói bằng một giọng rành rọt như tiếng sấm truyền, với đôi mắt nhìn thẳng long lanh, tạo ra một âm hưởng đầy vẻ tự tin và không một chút vẩn đục, một thứ tài sản riêng của những cô gái lớn lên trong tình yêu thương. Không hẳn là sự ngạo mạn, cũng không phải là yếu đuối. Đó là sức mạnh vĩ đại của một trái tim bao dung. Ví như khi tôi ra nước ngoài, nhớ về hình ảnh của bà từ một phương trời xa, không hiểu sao, mẹ không bao giờ dịu dàng, cũng chẳng bao giờ cười. Sinh tôi, sinh Mayu, mất chồng, tái giá, sinh Yoshio, ly hôn, mất Mayu, một cuộc đời nhiều sự kiện hơn hẳn những người bình thường. Không hẳn là giận đời, cũng không phải đau buồn mà là một ánh mắt mạnh mẽ, hơn cả sự giận dữ, một thế giới của người phụ nữ mà ở đó sự bất bình với những trò đùa của số phận và niềm tự hào đã vượt qua tất cả những thứ đó như trộn lẫn với nhau. Mẹ tôi ở đó, nhìn ra xa với khuôn mặt như của thần Siva đứng giữa trung tâm bức họa đồ Mandala (bức họa đồ ghi điều răn của Đức Phật - ND). 
Hình dung của tôi về mẹ luôn là thế. Đến lúc về nước, nhìn tận mắt lại chỉ thấy mẹ luôn miệng bình phẩm các món quà tôi mang về hay kể lể những chuyện bực mình không đâu trong lúc tôi đi vắng, nói rồi cười ha hả, hết sức bình thường, vậy mà không hiểu sao cứ xa bà là trong tôi lại hiện lên hình ảnh ấy. Ở mẹ tôi, còn có phần nào đó vẫn luôn được giấu kín. Tôi luôn cảm thấy như vậy. Không biết bố tôi có từng cảm thấy vậy không. Không biết tất cả những người đàn ông yêu mẹ có cảm thấy vậy không. 
Phải nói thêm là tôi ngồi nghĩ lan man về tất cả những chuyện đó trong ánh nắng sớm, với cái đầu ong ong ngái ngủ là vì vừa trông thấy mẹ tôi lộp cộp khua đôi guốc đi khuất dần trên con đường nhỏ trước nhà, mái tóc nâu như nhảy nhót trong nắng. Mẹ tôi được mời đến trường của Yoshio vì thằng bé tự ý bỏ học nhiều ngày liền. Chuyện mới thứ năm tuần trước. 
- Sao? Không đi học ư? Mẹ tôi hỏi với giọng hoảng hốt. 
Lúc đó khoảng hai giờ chiều. Tôi vừa ngủ dậy, đang lơ đễnh nhìn màn hình tivi, nghe thấy thế bỗng tỉnh hẳn. Tôi nghe tiếp một lúc và hiểu ra đó là chuyện của Yoshio. Thằng ngốc, tôi thầm nghĩ. Ai lại đi nghỉ nhiều đến mức lộ tẩy như thế. Tiếp đó, trong lúc vẫn nghe giọng nói điện thoại lúc to lúc nhỏ của mẹ, trong đầu tôi bỗng hiện lên rõ nét một hình ảnh mà bấy lâu nay tôi đã quên hẳn. 
Đó là hồi cấp hai, lần đầu tiên tôi bỏ học để hẹn hò với một cậu hơn tuổi. Tôi gần như đã quên hẳn chuyện đó nên lúc này, dù cố đến mấy cũng không thể nhớ nổi khuôn mặt của cậu ta. Thực ra thì trước đó cũng đã có lần tôi nghỉ học nhưng bỏ học một cách có tính toán thì đó là lần đầu tiên. Chúng tôi tình tứ nắm tay nhau đi xem phim, hôn nhau trong bóng tối giữa đoạn quảng cáo, bước ra phố lúc giữa trưa và uống trà ở một quán cà phê bốn phía đều ốp kính. Một chiếc bàn rất đẹp, những chiếc thìa nhỏ bằng bạc, cốc nước trong suốt thoảng hương chanh... Cà phê Expresso và bánh ngọt... Chúng tôi vừa nói chuyện, vừa nhìn ra ngoài cửa sổ. Phía bên kia đường là một cửa hàng trò chơi điện tử, cái cửa hàng giữa ban ngày cũng thắp đèn nê-ông, có cảm giác như nghe được cả tiếng ồn trong đó. Chà! Hẹn với chả hò! Chơi game vẫn thích hơn. Chắc mình chưa đến tuổi đây mà!" Tôi nhẩn nha nghĩ, "Chắc chắn còn thích hơn là hôn với hít!". 
Tôi nhớ lại tất cả, dù trước đó đã gần như quên hẳn. Tôi vốn không hay nhớ những chuyện quá khứ nên nhiều lúc chuyện hôm qua nhưng lại không đi kèm với tâm trạng của hôm qua, hay như chuyện đã lâu lắm rồi nhưng có lúc lại bất chợt hiện về, cả không gian, tâm trạng, tình huống, thật đến mức chỉ có thể nghĩ rằng đó là chuyện đang diễn ra trong hiện tại. Tôi thực sự lẫn lộn với sự sinh động quá mức đó. Khi gặp một ai đó, tôi luôn cảm thấy một sự liên hệ và nhờ vậy có thể cảm nhận được chính mình cho đến giờ phút đó, qua chính những gì đã xảy ra giữa tôi và người ấy. Để rồi sau đó, tôi thấy nhẹ cả người vì đã tìm được chỗ bấu víu. Có lẽ chính vì thế, mỗi lúc chia tay, tôi thường cảm thấy một sự lo lắng không rõ nguồn cơn, đến mức gần như bấn loạn. Cách đây mấy bữa, lúc trời chiều, gặp lại cô bạn gái đã lâu không gặp, sau khi ôn lại chuyện xưa, tôi sợ trở về một mình đến nỗi không dám chia tay và cuối cùng phải nhờ cô ấy đưa về tận nhà. Lần đó, đúng lúc định đứng dậy ra về, hướng ra phố nhìn một lượt, tôi thấy từng dãy nhà đứng sừng sững, những tia nắng chiếu chói chang, dòng người bất tận chảy phía ngoài cửa sổ và chẳng còn hiểu chuyện gì với chuyện gì, không biết mình định đi đâu, về đâu. Không biết chỗ tôi sẽ về có đúng là chỗ tôi đang nghĩ không. Mình làm thêm ở đâu nhỉ? Nhà mình có mấy người? Vừa mới ra khỏi nhà sáng nay mà sao bỗng thấy xa đến vậy? Tôi bấn loạn và lo lắng. Tất cả xa xôi, mông lung, hệt như một giấc mơ tôi đã từng thấy tự lúc nào lâu lắm. Và bỗng, chỉ còn mình tôi, trơ trọi giữa không gian, một mình, cách đều tất cả mọi thứ xung quanh một cách kỳ lạ. Chuyện như thế vẫn thường xảy ra, để rồi chỉ mấy giây sau đó, mọi chuyện lại trở lại bình thường như chưa hề có chuyện gì và tôi lại bước trên đường về nhà. Tự nhiên thấy tôi mắt đỏ hoe như thể sắp chia tay người yêu, cô bạn tôi hoảng hốt hỏi: 
- Cậu làm sao thế? 
Nghe tôi nói, cô ấy liền chu đáo đưa về tận nhà. 

- Có lẽ cậu nên đến bệnh viện cho người ta khám lại thì hơn! Vừa ăn bánh phó mát vừa uống cà phê trong phòng tôi, cô ấy nói một cách khá thoải mái. 
Tôi cảm thấy một phần sự thật chính trong cái vẻ thoải mái ấy. Có lẽ nên thế thật, tôi nhủ thầm song lại nghĩ, nếu quả thật như thế, khám xong, người ta đặt cho cái trạng thái không bình thường này của tôi một cái tên bệnh nào đó thì sao. Và thế là tôi quyết định chẳng đi đâu cả. Nếu phải trở lại làm tôi trước lúc bị ngã thì thật là buồn. Và nhàm chán nữa. Tôi yêu tôi bây giờ hơn. Luôn là vậy. Người này khỏe mạnh một trăm phần trăm! Nghe có chán không? Tôi cảm thấy sự cô đơn này là một phần trong vũ trụ của tôi, và nó không phải là một bệnh lý cần thiết phải loại bỏ. Cũng giống như mẹ tôi là một nàng dâu với vận mệnh chìm nổi của mình. 
Có vẻ như mẹ tôi bị mời đến trường và đang hỏi lại giờ. Tôi không muốn bị mẹ gọi đến kể về chuyện này sau khi cúp máy nên lẻn ra khỏi nhà trước khi hết điện thoại. Khu phố này chẳng lấy gì làm lớn lắm nên tôi biết ngay thằng bé ở đâu. 
Y như rằng, tôi thấy cu cậu ngay trong trung tâm trò chơi điện tử trên dãy phố chợ trước cửa ga. Trong bóng tối, ánh sáng từ màn hình hắt lên khuôn mặt đang say sưa với trò Culumns (trò chơi Columns, chơi trên máy vi tính, giống trò Lain hoặc Kim Cương, phát triển bởi hãng Sega) của nó, làm toát lên một vẻ nghiêm nghị. 
- Mới tí tuổi đầu mà đã ham châu báu thế này, không tốt đâu! Tôi đến gần và nói. 
Thắng bé giật mình, ngừng chơi nhìn lên. 
- Chị Saku! Nhưng sao...? Nó lúng búng. 
- Nhà trường gọi điện về chứ sao! Tôi bật cười. 
Trò chơi đã kết thúc. 
- Em thích màn hình ở đây. Nhìn đẹp lắm. 

Thằng bé nói, mắt lại nhìn chăm chú vào đống châu báu đủ màu sắc mà vị thần giả tưởng nọ vừa vãi xuống. 
- Mẹ có giận không hả chị? 
- Chị không rõ. 
- Chị chuẩn bị đi làm đấy à? 
- Ừ. 
- Cho em đi với nhé. 
- Không đâu. Mẹ sẽ mắng cả chị mất. 
- Em không muốn về đâu. Thằng bé nài. 
Tôi hiểu rõ tâm trạng nặng nề của nó bằng kinh nghiệm của chính mình và bỗng nhớ cái cảm giác đó vô cùng. Đúng như người ta nói, nuôi dạy trẻ con khiến người ta thấy lại chính mình, tôi nhủ thầm, dù chưa từng làm mẹ. 
- Thôi nào! Cứ đi ăn tạm cái gì đó đã. Phải rồi, có muốn ăn okonomiyaki không (một món bánh bột trộn rán trên chảo nóng, còn được gọi là Japanese pizza - ND)? 

- Có ạ. 
Chúng tôi ra khỏi trung tâm trò chơi điện tử, hòa mình vào dãy phố chợ giữa nắng trưa. Ngay gần đó có một hiệu okonomiyaki cũ kỹ. Tôi đưa tay mở cánh cửa kéo lắp kính mờ, bên trong chẳng có khách nào cả. 
- Mì xào, tempura (món rán tẩm bột, với nhiều loại nguyên liệu khác nhau, có xuất xứ từ Tây Ban Nha - ND) thịt lợn, monja (một món ăn gần giống như okonomiyaki, nhưng phổ biến ở Tokyo và Saitama - ND), mỗi thứ một suất. Ngồi xuống chiếu, tôi gọi một mạch. 
Sau đó, tôi luôn tay nướng với một tốc độ chóng mặt, vừa khua thìa chảo ầm ĩ, vừa ăn liên tục và hỏi: 
- Nếu em nói với mẹ là mệt mỏi, không tập trung được nên muốn nghỉ một thời gian thì mẹ sẽ cho nghỉ cơ mà. Sao lại làm thế? 
- Nhưng lần nào cũng phải đi đến nửa đường em mới tự nhiên muốn nghỉ cơ! 
Thằng bé đã nói thật. 
Ăn xong, cả hai bỗng im thin thít. Và sự ồn ào ngoài phố như tràn vào quán. Ánh nắng chiều qua ô cửa sổ rọi lên tấm chảo rán ngổn ngang như sau một cuộc chiến. 
- Không biết mẹ có lo không nhỉ? 
- Lo gì chứ? 
- Thì lo em không bình thường ấy. 

- Vớ vẩn! Em đang còn học cấp một cơ mà. Tôi nói, nhưng trong bụng nhủ thầm rằng có lẽ mọi chuyện chính là ở đó. 
- Rồi đây em sẽ còn có bạn gái, uống rượu, hút thuốc, quan hệ khác giới, toàn những chuyện không thể nói được với bố mẹ. Mấy chuyện này đã ăn thua gì mà cả nghĩ thế hả? Hãy cứ làm những gì mình thấy đúng đi! Hiểu chứ? 
Dù sao cũng phải công nhận gần đây mặt mũi thằng bé trông hơi lạ. Một khuôn mặt mất cân bằng, bắt đầu có những vẻ hoàn toàn khác với trước đó không lâu. Ánh nắng rọi trên khuôn mặt nặng nề của nó. Đôi lông mày dài, hai mắt cách xa nhau giống bố. Cặp môi nhỏ giống mẹ. Nhưng mọi chuyện không nằm ở đó. Khuôn mặt nó có một nét gì đó khó tả, như thể bỗng nhiên nó già hẳn đi, tuổi tác và con người thực như cách xa nhau. Một khuôn mặt mệt mỏi. 
- Chị đúng là vô tình. Nó nói. 
- Tại sao? 
- Em cũng chẳng biết nữa. 
- Thế hả? 
- Sao? Chị... giận à? 
- Dù có giận vẫn còn hơn chị khóc ra đây đấy! Thôi! Cứ về nhà đi đã! 
Ra khỏi quán, chúng tôi chia tay nhau. Tôi quyết định cứ thế đi thẳng đến chỗ làm. Trong ánh nắng chiều, dãy phố chợ ánh lên như một bức tranh đơn sắc, cứ như tôi đang đi trong một khu chợ trời ở một đất nước nào đó. Chòm Vệ Nữ sáng lấp láy trong làn không khí se lạnh. Hai bên phố, những tấm vải màu trắng và đỏ bay lật phật trong gió với dòng chữ "Đại hạ giá" như những đường diềm trang trí. Trong khoảng mười phút cho tới lúc đến bến xe buýt, tôi cứ nghĩ mãi về chuyện sinh con. Mẹ tôi chỉ còn lại hai đứa con khác cha, tuổi tác lại chênh nhau đến vậy, rồi gần đây lại phải lo lắng cho thằng em trai, chắc bà cũng cảm thấy có gì đó bất an. Đúng là gần đây mẹ tôi có khác trước. Nhưng tôi không thể nhớ được nó bắt đầu từ lúc nào và như thế nào. Chỉ có những hình ảnh cứ lần lượt hiện lên. Núm vú hồng của mẹ, sợi dây chuyền vàng lấp ló sau cổ áo trắng, dáng mẹ nhìn từ phía sau đang mê mải soi gương tỉa lông mày... Toàn những hình ảnh như thế, với tâm trạng không phân biệt rõ là của con trai hay con gái, chỉ đơn giản là cảm xúc của một đứa trẻ ngước lên nhìn mẹ. Và giữa dãy phố sáng vàng ánh chiều, tôi cũng không thể hiểu nổi đó là yêu thương, thù ghét, chia sẻ hay muốn phủ nhận. Đó quả thật là một cảm giác rất tuyệt vời. Một sắc độ rất vừa phải, bâng khuâng như thể nỗi nhớ quê.