Cho dù chúng tôi có nghĩ thế nào về Hatsumono, cô ta vẫn như bà hoàng trong nhà kỹ nữ, vì cô làm ra tiền cho cả nhà sinh sống. Vì là bà hoàng nên mỗi tối khi cô ta về khuya mà thấy lâu đài của mình tối tăm và gia nhân đều ngủ hết thì cô ta có quyền bất bình. Nghĩa là cô ta về nhà mà quá say không cởi nút vớ ra được, thì phải có người đến cởi cho cô; và nếu đói bụng, chắc cô ta không xuống bếp để làm thức ăn như là món Uboshomi Ochazuke chẳng hạn, vì đây là món ăn qua loa cô ta rất thích, gồm có cơm nguội với mận dầm dấm, ăn xong uống với trà nóng. Thực ra thì trong nhà chúng tôi rất thường ăn món này. Công việc chờ để đón nàng geisha về nhà là công việc dành cho “lính mới ” trong nhà - thường là người mới tập sự làm geisha. Khi tôi bắt đầu đến trường, lính mới trong nhà là tôi. Thường thường Bí Ngô và hai chị giúp việc lớn tuổi đều ngủ khò trước nửa đêm từ lâu, họ ngủ trên tấm nệm trải trên sàn nhà, cách hành lang trước nhà chừng một thước, nhưng tôi phải quỳ ở ngoài hành lang gần cửa, cố thức để đón cô ta, nhiều khi khuya đến gần hai giờ sáng. Phòng của Bà Ngọai ở gần đấy, khi ngủ bà để đèn sáng và cánh cửa hé mở. Một đường ánh sáng chiếu lên tấm nệm trống không của tôi, khiến tôi nghĩ đến ngày trước khi chị Satsu và tôi đi khỏi nhà không lâu, khi ấy tôi thường nhìn ra phòng sau, nơi mẹ tôi nằm ngủ. Bố tôi đã lấy lưới đánh cá phủ lên màn giấy để làm cho căn phòng tối đi nhưng tôi thấy quá âm u ảm đạm nên tôi mở hé một cánh cửa sổ, và ánh mặt trời chiếu lên nệm mẹ tôi nằm một đường sáng, làm lộ rõ bàn tay xanh xao ầy gò của bà. Khi nhìn ánh sáng vàng vọt tữ phòng Bà Ngọai chiếu lên tấm nệm của tôi, tôi phân vân tự hỏi không biết mẹ tôi còn sống hay không. Mẹ tôi và tôi rất giống nhau cho nên tôi nghĩ nếu mẹ tôi chết, chắc thế nào tôi cũng biết, nhưng dĩ nhiên, tôi không có cách nào để hỏi cho ra.

Một đêm khi mùa thu bắt đầu trở lạnh, tôi đang gật gù dựa người vào cột nhà thì bỗng tôi nghe tiếng cửa ngòai cổng xịch mở. Nếu Hatsumono thấy tôi ngủ gục, thế nào cô ta cũng tức giận, nên tôi cố hết sức để giữ ình tỉnh táo. Nhng khi cửa trong nhà mở, tôi kinh ngạc thấy một người đàn ông mặc áo khoác công nhân rộng thùng thình, theo kiểu cổ truyền có dây buộc ở bụng và măc quần nhà quê - mặc dù ông ta không có vẻ gì là công nhân hay nhà quê – hiện ra. Tóc ông ta chải dầu láng bóng theo kiểu tân thời, và ông ta để bộ râu râm rì trong có vẻ trí thức. Ông ta khom người xuống, nắm lấy đầu tôi trong hai tay, nhìn đăm đăm vào mặt tôi. Ông ta thì thào nói bên tai tôi:

- Trời ơi cô đẹp quá! Tên cô là gì?

Tôi đoán chắc ông ta là công nhân nhưng tôi không hiểu tại sao ông ta đến đây khuya khoắt như thế này. Tôi lo sợ không muốn trả lời, nhưng tôi cũng nói cho ông ta biết, rồi ông thè lưỡi thấm ướt đầu ngón tay và sờ vào má tôi – thì ra ông lấy sợi lông mi dính ở đấy.

- Yoko còn ở đây không? – ông ta hỏi.

Yoko là người thiếu nữ hàng ngày làm việc tại đây từ giữa trưa cho đến khuya, cô ta ngồi trực điện thọai tại phòng của tôi tớ. Vào thời ấy, nhà kỹ nữ và các phòng trà ở Gion liên lạc với nhau bằng hệ thống điện thoại riêng biệt, và Yoko là người bận rộn nhất trong nhà, vì cô ta phải trả lời điện thoại để ghi chép công việc làm ăn của Hatsumono vào sổ, có khi có những giao kèo với những buổi tiệc lớn tiệc nhỏ tổ chức từ sáu tháng cho đến một năm sau. Thường khi, Hatsumono không thực hiện đầy đủ theo kế họach đến sáng hôm trước, cho nên buổi tối là điện thoại ở các phòng trà gọi đến tới tấp cho biết khách hàng muốn cô ta ghé lại đấy nếu cô ta có thì giờ. Nhưng tối ấy điện thoại không reo nhiều và tôi nghĩ có lẽ Yoko đã ngủ như tôi vậy. Người đàn ông không đợi tôi trả lời, ông ta ra dấu bảo tôi im lặng rồi đi theo hành lang đất đến phòng của tôi tớ.

Sau đó tôi nghe tiếng Yoko xin lỗi – vì cô ta đã đi ngủ thật - rồi cô ta nói chuyện với nhân viên tổng đài điện thoại một hồi lâu. Cô ta phải nối đường dây với nhiều phòng trà khác nhau mới tìm ra được Hatsumono ở đâu, để nhắn lại cho cô ta biết rằng diễn viên kịch nghệ Kabuki tên Onoe Shikan đã đến thành phố rồi. Lúc ấy tôi không biết chuyện này, nhưng thật ra không có Onoe Shikan gì hết, đấy chỉ là mật mã.

Sau đấy Yoko ra về. Cô ta không bận tâm về việc có người đàn ông đang ngồi đợi trong phòng tôi tớ, cho nên tôi nghĩ tôi cũng không nên nói cho ai biết về chuyện này. Chuyện tôi không nói thế mà hóa hay, vì hai mươi phút sau Hatsumono về đến nhà, cô ta dừng lại ở hành lang trước nhà và nói với tôi:

- Tôi chưa có hành động gì làm hại đến cô hết đấy nhé. Nhưng nếu cô nói với ai là có một người đàn ông đến đây, hay thậm chí nói tôi về nhà sớm hơn mọi khi, thì tình hình sẽ thay đổi hoàn toàn đấy.

Cô ta đứng nhìn tôi đăm đăm khi nói như thế và khi cô ta đưa tay vào ống tay áo để lấy cái gì đấy, mặc dù ánh sáng lờ mờ, tôi cũng thấy cánh tay trước của cô ta ửng đỏ. Cô ta đi vào phòng tôi tớ, đóng cửa lại. Tôi nghe có tiếng nói chuyện rì rầm rồi cả nhà im lặng. Thỉnh thoảng tôi nghe như có tiếng thút thít hay tiếng rên nho nhỏ nhưng tôi không biết có ai khác nghe thấy các thứ tiếng ấy không. Tôi không biết họ làm gì trong ấy, nhưng tôi nghĩ chắc họ làm cái trò như chị tôi kéo áo tắm lên quá vai cho anh chàng Sugi nghịch ngợm. Và tôi có cảm giác vừa ghê tởm vừa hiếu kỳ, thậm chí tôi nghĩ nếu tôi được phép đi khỏi vị trí của tôi, tôi cũng không đi.

Khoảng một tuần một lần, Hatsumono và ông bạn của cô ta – thì ra ông ta là ông chủ tiệm mì sợi gần đấy - đến nhà kỹ nữ, vào phòng đầy tớ và đóng cửa lại. Họ còn gặp nhau nhiều lần ở các nơi khác nữa. Tôi biết được thế là vì Yoko thường được ông ta nhờ nhắn tin, thỉnh thỏang tôi nghe được. Tất cả các người giúp việc trong nhà đều biết Hatsumono làm gì. Nhưng vì cô ta có nhiều quyền đối với chúng tôi quá, nên không ai dám nói cho Mẹ hay Bà Ngọai hay Dì biết. Khi Hatsumono có bồ và thỉnh thoảng mang anh ta về nhà như thế, chắc thế nào cô ta cũng gặp phải chuyện khó khăn. Thời gian cô ta ở với người tình thì không có thu nhập, thậm chí cô ta phải vắng mặt ở các buổi tiệc hay các phòng trà, nơi mà cô ta hái ra tiền. Ngoài ra bất kỳ một người đàn ông giàu có nào xuất ra một số tiền lớn để bao cô ta trong thời hạn lâu ngày, thế nào họ cũng nghĩ 8ấu về cô, và họ sẽ thay đổi ý kiến nếu họ biết cô ta đang gian díu với anh chàng chủ hàng mì sợi.

Một đêm khi tôi vừa ra giếng ở ngoài sân uống nước, khi vào nhà tôi bỗng nghe cửa mở và có tiếng đấm mạnh vào khung cửa. Rồi tôi nghe tiếng nói ồm ồm vang lên:

- Kia kìa Hatsumnono, cô làm mọi người thức dậy…

Tôi không hiểu tại sao Hatsumono liều mạng đem bạn trai về nhà kỹ nữ như thê, mặc dù có lẽ làm thế cô ta sẽ khoái hơn. Nhưng trước đó chưa bao giờ cô ta tỏ ra quá bất cẩn để gây ra ồn ào như thế. Tôi vội vã về chỗ, quỳ xuống; một lát sau Hatsumono đi vào hành lang trước, tay ôm hai gói giấy. Rồi tiếp theo, một geisha khác bước vào, cô này quá cao đến nỗi phải cúi đầu khi đi qua cửa. Khi cô ta đứng thẳng lên và nhìn xuống tôi, tôi thấy mặt cô ta dài còn hai môi thì dày trịch. Không ai có thể cho cô ta là đẹp được.

- Đây là con ở mạt rệp của chúng tôi – Hatsumono nói – Nó có tên hẳn hoi, nhưng chị cứ gọi nó là “cô bé ngốc” .

- Này Cô bé ngốc – cô geisha nói – đi kiếm đồ gì uống cho chị cả mày và tao có được không?

Cái giọng ồm ồm tôi nghe được là của cô ta chứ không phải của ông bồ Hatsumono.

Thường khi Hatsumono thích uống loại rượu sakê đặc biệt gọi là Amakuchi - lọai rượu nhẹ và ngọt. Nhưng lọai rượu này chỉ được cất vào mùa đông và bây giờ trong nhà đã hết. Cho nên tôi rót hai ly bia đem ra cho họ, Hatsumono và cô bạn đã đi ra sân sau, họ mang guốc gỗ và đứng trong hành lang đất. Tôi thấy hai người đã say mà bạn của Hatsumono có đôi bàn chân thật bự, nên khi đi đôi guốc gỗ của chúng tôi, cô ta đi rất khó khăn, khiến hai người phá ra cười. Chắc anh còn nhớ tôi đã nói cho anh biết bên hành lang đất còn có một hành lang lát gỗ chạy ra sân sau. Hatsumono để hai gói giấy trên hành lang gỗ ấy và khi cô ta định mở ra một gói thì tôi mang bia đến.

- Tao không thèm uống bia – cô ta nói rồi đổ hết hai ly bia đi.

- Mình thích uống bia – cô bạn nói, nhưng trễ quá rồi –sao bạn lại đổ bia của mình đi?

- Thôi yên lặng đi, Korin – Hatsumono đáp - Chị khỏi cần uống thêm nữa làm gì. Bây giờ nhìn cái này mà xem, chị sẽ chết giấc vì sung sướng khi trông thấy!

Nói đến đây Hatsumono tháo dây một gói giấy rồi trải ra trên nền ván của hành lang một chiếc kimono thật đẹp, nền áo có màu lục nhạt không đều nhau, trên nền vẽ một cây nho có những chiếc lá đỏ. Áo may bằng một thứ lụa hảo hạng – nhưng hợp ùa hè, mà bây giờ trời đã sang thu, mặc không hợp. Bạn của Hatsumono, Korin, ngẩn ngơ nhìn cái áo, chị há hốc mồm kinh ngạc, miệng nuốt nước miếng ừng ực. Hai người lại phá ra cười. Tôi thấy đã đến lúc xin phép rút lui, nhưng Hatsumono nói:

- Khoan đi, Cô bé ngốc – Xong cô ta quay qua cô bạn và nói - Chị Korin, đến lúc vui rồi đấy. Chị đoán thử xem chiếc kimono này là của ai nào?

Korin còn đang ho sặc sụa, nhưng khi có thể nói được, cô ta trả lời:

- Ước chi nó là của tôi!

- Không phải, nó là của cô gái geisha mà cả hai chúng ta đều ghét cay ghét đắng trên đời này.

- Ồ, Hatsumono, chị là thiên tài! Nhưng tại sao chị lại có áo của Satoka?

- Tôi đâu có nói đây là áo của Satoka? Tôi muốn nói đến cô Hoàn Hảo kìa.

- Ai?

- Cô “Tôi là người giỏi nhất thiên hạ” đấy. Cô ấy đấy.

im lặng một hồi rồi Korin nói:

- Cô Mameha hả? Trời đất, đấy là áo của Mameha mà tôi nhìn không ra! Làm sao chị có được áo của cô ta?

- Cách đây it hôm, tôi có để quên đồ ở nhà hát Kaburenjo trong lúc diễn tập. – Hatsumono đáp – Khi trở lại để tìm, bỗng tôi nghe có tiếng như tiếng rên dưới chân cầu thang. Tôi nghĩ “Lẽ nào lại thế? Thế thì quá vui rồi còn gì?” Khi tôi bò xuống, bật đèn lên, chị hãy đoán thử những ai đang hôn nhau nằm dưới nền nhà như hai hạt cơm dính vào nhau?

- Thật khó tin. Mameha à?

- Đừng điên! Cô ta quá đoan chính không làm việc ấy đâu. Đó là con ở của cô ta, nó nằm với thằng bảo vệ nhà hát. Tôi nghĩ nó sẽ làm bất cứ cái gì tôi sai bảo để tôi khỏi nói lại cho chủ nó biết, cho nên sau đó tôi tìm nó, bảo nó lấy cho tôi cái áo kmono của Mameha cho tôi. Nó khóc khi tôi miêu tả cái áo mà tôi muốn có.

- Còn cái gói kia là gì? – Korin hỏi , chỉ vào cái gói thứ hai trên hành lang, đang còn dây buộc.

- Cái này tôi bảo nó xuất tiền túi của nó ra mà mua cho tôi, và bây giờ nó thuộc về tôi.

- Tiền túi à? Nó là loại con ở gì mà có tiền mua áo kimono?

- Ờ, nó nói nó không mua, nhưng nó đào đâu ra được cái áo này thì tôi không biết. Dù sao thì Cô bé ngốc cũng phải đem những cái áo này cất vào trong nhà kho cho tôi.

- Thưa cô Hatsumono, tôi không được phép vào nhà kho – tôi liền trả lời .

- Nếu mày muốn biết chị mày ở đâu thì tối nay đừng để cho tao nói lần thứ hai. Tao đã có dự kiến ày rồi. Sau đó mày có thể hỏi tao một câu, tao sẽ trả lời cho.

Thú thật tôi không tin cô ta, nhưng dĩ nhiên Hatsumono có khả năng làm cho tôi gánh chịu mọi thống khổ nếu cô ta muốn cho nên tôi chỉ còn nước vâng lời mà thôi.

Cô ta ấn cái áo kimono – gói trong giấy dày – vào tay tôi rồi dẫn tôi đi ra phía nhà kho ở cuối sân. Cô ta mở cửa nhà kho rồi quẹt diêm lên. Tôi thấy các kệ chất vải trải trên nệm, gối, cùng nhiều tủ khóa kín và vài cái nệm xếp lại. Hatsumono nắm cánh tay tôi rồi chỉ cái thang ở sát vách.

- Áo kimono cất ở trên ấy - cô ta nói.

Tôi leo lên, mở cánh cửa đẩy bằng gỗ ra. Kho trên này không có kệ như ở tầng dưới . Nhưng dọc theo vách sắp những cái rương sơn mài màu đỏ, cái này chồng lên cái kia cao đến tận trần nhà. Một lối đi hẹp chạy giữa hai dãy rương, cuối lối đi có cửa sổ lá sách phủ màn giấy cho thoáng khí. Ánh sáng trong kho cũng lờ mờ như ở dưới, nhưng có phần sáng hơn chút đỉnh, cho nên khi tôi bước vào trong, tôi có thể đọc được những chữ khắc màu đen vào trước rương. Đại loại như thế này: