Sáng hôm sau, khi Almanzo theo ba vào khu rừng cây, tuyết còn đang rơi. Những bông tuyết lớn nhẹ như lông chim tạo thành một màn che phủ mọi vật và nếu đi một mình thì có thể nghe rõ tiếng rơi của những cụm bông tuyết mềm mại nhỏ li ti.
Ba, và Almanzo đạp qua lớp tuyết vừa rơi trong rừng cây, lùng kiếm những cây sồi nhỏ thẳng. Khi tìm thấy một cây ba liền đốn hạ. Ba chặt hết các nhánh cây và Almanzo xếp thành đống gọn gàng. Rồi, hai cha con chất những khúc gỗ nhỏ lên chiếc xe trượt.
Sau đó, họ đi kiếm hai cây nhỏ cong để dùng làm bàn trượt. Cây phải có đường kính năm inch và thẳng dài sáu bộ trước chỗ bắt đầu cong lên. Thật không dễ tìm ra. Trong khắp lùm cây, không có nổi hai cây giống nhau.
Ba nói:
- Con không thể tìm nổi hai cây giống nhau dù đi khắp thế giới, con trai. Ngay cả hai chiếc lá cỏ cũng không giống nhau được. Nếu xét kỹ, con sẽ thấy mọi thứ đều khác với thứ khác.
Họ đành phải chọn hai cây hơi giống nhau. Ba đốn hạ và Almanzo phụ mang lên xe. Rồi họ lái xe trở về đúng vào giờ ăn trưa.
Chiều hôm đó ba và Almanzo đóng cỗ xe trượt nhỏ trên nền Kho Lớn.
Trước hết, ba đẽo cho bằng và nhẵn phần đáy của các bàn trượt, lóc sạch xung quanh các khúc uốn cong lên ở phía trước. Kế liền sau khúc uốn cong, ba đẽo một khoảng bằng phẳng ở bên trên và đẽo một khoảng bằng phẳng khác gần phía dưới. Tiếp theo, ba đẽo hai cây đà để làm những thanh ngang.
Những cây đà rộng mười inch, cao ba inch và dài bốn bộ. Đà ghép đúng mép. Ba chặt góc cho khít trên khoảng phẳng ở phía trên các bàn trượt. Rồi ba chặt cong ở cạnh dưới của đà cho chúng có thể vượt qua những khoảng tuyết cao ở giữa đường.
Ba đặt hai bàn trượt song song, cách nhau ba bộ rưỡi và ghép các đà ngang vào chúng. Nhưng ba chưa ghép chặt vào nhau ngay.
Ba đẽo hai tấm ván dài sáu bộ và phẳng cho cả hai bên. Ba đặt tấm ván lên các đà ngang nằm dọc phía trên các bàn trượt.
Với một mũi khoan, ba khoét lỗ xuyên qua tấm ván, xuống qua đà ngang thấu tới bàn trượt. Ba khoan vào cây đà rất kỹ và mũi khoan ngưng ở nửa chừng một phía. Ba lật phía bên kia lên và khoan ngược lại một lỗ khoan tương tự.
Ba chốt vào những lỗ khoan những cây chốt bằng gỗ. Những cây chốt xuyên qua tấm ván xuống tới tận bàn trượt và ghép vừa khít với những lỗ khoan một nửa trên các mặt của cây đà. Hai cây chốt ghim chắc tấm ván, đà ngang và bàn trượt với nhau ở một góc của cỗ xe.
Tại ba góc khác, ba khoan lỗ và Almanzo lấy búa ghép chốt. Thế là xong phần khung của cỗ xe nhỏ.
Lúc này, ba khoan một lỗ trên mỗi bàn trượt ở sát đà ngang phía trước. Ba tróc vỏ một cây thon và chuốt nhọn đầu để có thể cắm vài vừa lỗ khoan.
Almanzo và ba đẩy phần cong của các bàn trượt cho cách xa tối đa và ba cài hai đầu cây được chuốt vào những lỗ khoan. Khi Almanzo và ba buông tay ra, các bàn trượt bật lại ghì cứng khúc cây ở giữa.
Ba lại khoan thêm hai lỗ vào trong cây chuốt vừa gắn, ở sát bên đầu các bàn trượt để gắn cây vạt kẹp của cỗ xe. Để làm vạt kẹp, ba dùng một cây du nhỏ vì cây du cong hơn mà lại uốn được nhiều hơn gỗ sồi. Cây du có chiều dài mười bộ từ gốc tới ngọn. Ba bao một khoen sắt ở phía ngọn và lấy búa đóng vào cho tới khi nó ôm vừa khít ở khoảng cách phần góc hai bộ rưỡi. Ba chẻ phần gốc ra làm hai, tách lên tới chỗ khoen sắt.
Ba chuốt nhọn đầu những phần được tách ra và kéo chúng cách xa cắm vào hai lỗ khoan trên cây cột gióng nhỏ. Rồi ba lại khoan lỗ xuyên qua cây gióng và đầu của vạt kéo và đóng chốt vào những lỗ khoan này.
Gần ngọn vạt kéo, ba đóng một chốt sắt từ trên xuống. Chốt sắt xuyên qua dưới vạt kéo. Ngọn của vạt kéo sẽ được đặt vào trong vòng sắt phía dưới cỗ ách bò và khi bò bước lui thì khoen sắt sẽ đẩy mạnh chốt sắt khiến vạt kéo cứng ngắc sẽ đẩy xe lui lại.
Bây giờ cỗ xe đã hoàn thành. Đã gần tới giờ làm việc nhà nhưng Almanzo không muốn rời cỗ xe cho tới lúc nó có thêm các giá chặn đồ. Ba khoan rất nhanh những lỗ khoan xuyên qua các đầu ván xuống những đà ngang và Almanzo đóng vào đó một cây cọc dài bốn bộ. Những cột cao đứng thẳng ở các góc của cỗ xe và giữ cho các đống gỗ khi chở gỗ.
Bão đang nổi lên. Tuyết cuốn rơi như lốc xoáy và gió gào than một âm điệu buồn nản khi Almanzo và ba xách những thùng sữa đầy vào nhà tối hôm đó.
Almanzo mong tuyết sẽ rơi dày để cậu có thể bắt đầu dùng cỗ xe mới đi chở gỗ. Nhưng ba lắng nghe bão và bảo hôm sau không thể làm việc ở ngoài trời. Họ sẽ phải ngồi dưới chỗ có che chắn và như thể có thể họ phải bắt đầu đập lúa.
25 - ĐẬP LÚA
Gió gầm hú và tuyết cuốn bay tạo thành một âm thành ảm đạm dội lại từ những cây tuyết tùng. Những nhánh cây khẳng khiu như các lóng xương khua đập vào nhau trên những cây táo chỉ còn mang hình thù của những bộ xương. Ngoài trời âm u, hoang sơ và ầm ĩ.
Nhưng những khu nhà kho vững vàng kiên cố rất yên ắng. Giông bão gầm hú vẫn va đập nhưng nhà kho đứng bình thản. Bên trong nhà kho vẫn ấm áp.
Khi Almanzo cài chốt cửa ra vào thì tiếng ồn của giông bão chìm hẳn xuống so với sự yên tĩnh trong khu nhà kho. Không khí hoàn toàn lặng lẽ. Lũ ngựa loay hoay trong những ngăn chuồng, kêu lên nho nhỏ trong lúc những con ngựa con nghểnh đầu lên và khẽ đạp móng. Lũ bò đứng thành hàng điềm tĩnh phe phẩy những túm lông đuôi và nhai nhóp nhép.
Almanzo vuốt ve chiếc mũi mềm mại của lũ ngựa và ngắm thật lâu những con ngựa con mắt sáng rực. Rồi cậu đi kiếm ba đang sửa một cái néo trong lán dụng cụ.
Cây néo bị sút tay cầm và ba phải gắn lại. Néo là một cành gỗ cứng như sắt dài ba bộ và to bằng cán chổi, có một lỗ hổng xuyên qua ở một đầu. Tay cầm của néo dài năm bộ và một đầu tròn tựa một nắm tay.
Ba thọc một sợi dây da bò qua lỗ hổng trên néo rồi tán ghép hai đầu dây lại làm thành một thòng lọng bằng da. Ba lấy một sợi dây da khác, cắt khứa ở hai đầu. Sợi dây da này được luồn qua vòng thòng lọng và những vết khứa được tròng vào cuối nắm tròn trên tay cầm của néo.
Néo và tay cầm được gắn lỏng lẻo với nhau bằng hai thòng lọng da và néo có thể đu đưa về mọi phía một cách dễ dàng.
Néo của Almanzo cũng giống như của ba nhưng còn mới nên không cần sửa chữa. Khi chiếc néo của ba sửa xong, hai cha con đi về nền Kho Nam.
Ở đây còn phảng phất mùi bí, dù gia súc đã ăn hết bí. Từ đống lá dẻ gai, mùi gỗ bốc lên hoà với mùi rơm khô từ các đống lúa. Ngoài trời, gió đang gào thét và tuyết quay cuồng bay nhưng nền Kho Nam ấm và lặng lẽ.
Ba và Almanzo cởi dây buộc các tụ lúa và trải lúa trên nền gỗ sạch.
Almanzo hỏi ba sao không thuê máy đập lúa. Ba người đàn ông đã mang máy tới đây và ba đã đi coi. Máy có thể đập hết một vụ lúa chỉ trong vài ngày.
Ba nói:
- Đó là cách đập lúa của một người lười biếng. Vội vàng thường gây hoang phí, nhưng một kẻ lười biếng luôn luôn muốn làm xong công việc của mình thật nhanh. Cỗ máy đó nghiền nát rơm khiến gia súc không còn ăn được và thổi hạt ra xung quanh vung vãi sẽ làm mất mát.
Tất cả lợi ích của máy chỉ là tiết kiệm thời gian. Nhưng thời gian có ích gì nếu không dùng cho công việc? Con muốn ngồi xoay xoay mấy ngón tay cái suốt những ngày giông bão này sao?
Almanzo nói:
- Không đâu!
Cậu đã ngồi không quá đủ vào những ngày chủ nhật.
Họ trải lúa dày chừng hai ba inch trên nền. Rồi ngồi đối mặt nhau, nắm tay cầm của những chiếc néo bằng cả hai bàn tay, họ vung những chiếc néo cao khỏi đầu và quật xuống lúa.
Ba đập, rồi Almanzo đập, rồi lại tới ba, lại tới Almanzo.
- Thịch! Thịch! Thịch! Thịch!
Giống như nhịp nhạc hành khúc trong ngày Quốc Khánh.
- Thịch! Thịch! Thịch! Thịch!
Những hạt lúa văng ra, rơi như mưa khỏi các cọng rơm. Một mùi dễ chịu bốc lên từ những cọng rơm bị đập giập giống như hương lúa chín trong đồng khi trời nắng.
Trước khi Almanzo thấm mệt với chiếc néo, đã là lúc cậu cầm cây chĩa. Cậu xóc những cọng rơm lên nhẹ nhàng hất sang bên cạnh. Những hạt lúa màu nâu nằm rải rác đầy trên nền. Almanzo và ba lại trải lúa lên và cầm néo trở lại.
Khi hạt lúa văng đầy nền, Almanzo lại cào dồn lại một bên bằng chiếc trang gỗ lớn.
Suốt ngày, đống hạt lúa cứ cao dần thêm. Đúng trước giờ lo việc nhà, Almanzo quét sạch nền nhà phía trước cỗ máy cánh quạt. Sau đó ba xúc lúa đổ vào máng máy và Almanzo quay tay máy.
Cánh quạt quay vo vo trong máy, một đám mây trấu bay ra phía trước trong lúc những hạt lúa sạch trút xuống hai bên thành đống cao trên nền nhà. Almanzo bốc một nắm cho vào miệng nhai và nhấm nhấm vị ngọt đọng lại một lúc lâu.
Cậu tiếp tục nhai trong lúc giữ túi cho ba đổ đầy lúc vào trong đó. Ba kéo những túi đầy cho đứng sát vách thành một hàng. Một ngày làm việc tốt đẹp đã qua.
Ba hỏi:
- Con nghĩ sao về việc mình cho máy thổi hạt dẻ gai.
Vậy là họ liệng lá dẻ gai vào máng máy và lúc này cánh quạt kêu vo vo thổi bay những chiếc lá trong lúc trút xuống đất đám hạt dẻ gai ba góc màu nâu. Almanzo đổ đầy một thùng đong[5] giữ lại nướng ăn vào buổi tối.
Sau đó cậu huýt gió trở lại với các việc nhà.
Trọn mùa đông dài, những ngày giông bão đều dành cho việc đập lúa. Đập xong lúa mì thì tiếp đến lúa mạch, rồi các thứ đậu. Hạt để nuôi gia súc nhiều ê hề và lúa mì, lúa mạch để xay thành bột cũng thật nhiều. Almanzo đã bừa những thửa ruộng, đã phụ giúp trong mùa vụ và bây giờ cậu đập lấy hạt.
Cậu phụ việc nuôi ăn những con bò cái nhẫn nại, những con ngựa nôn nóng hí qua các gióng ngăn chuồng, những con cừu đang đói kêu be be và những con heo luôn ủn ỉn. Và cậu có cảm giác như cậu đang nói với tất cả:
- Các cậu cứ tin tớ. Tớ đã đủ lớn để lo cho hết thảy các cậu rồi.
Rồi cậu đóng cửa cẩn thận, rời khỏi những con vật no nê, ấm áp có đầy đủ mọi thứ trong đêm và miệt mài bước qua giông gió quay lại với bữa ăn tối ngon lành đang chờ đợi trong nhà bếp.
[5] Thùng đong: Peck Measure, một loại đấu đong lớn, khoảng 9 lít.
26 - LỄ GIÁNG SINH
Đã từ lâu dường như Lễ Giáng Sinh không bao giờ tới. Vào dịp Giáng Sinh, chú Andrew và cô Delia, chú Wesley và cô Lindy cùng tất cả đám anh chị em họ đều tới ăn bữa trưa. Đó là bữa ăn trưa lớn nhất trong năm. Và tất cả những cậu bé ngoan đều nhận được một thứ gì đó trong chiếc vớ của mình. Riêng những cậu bé hư thì chẳng nhận được gì ngoại trừ những cây roi nằm trong vớ vào buổi sáng ngày Giáng Sinh. Almanzo cố sức giữ ngoan ngoãn lâu tới mức cậu cảm thấy căng thẳng.
Nhưng cuối cùng cũng đã tới trước ngày Lễ Giáng Sinh và Alice, Royal và Eliza Jane đều đã trở về nhà. Các cô gái lo lau dọn khắp ngôi nhà còn má lo nấu nướng. Royal giúp ba đập lúa nhưng Almanzo phải phụ mọi thứ trong nhà. Cậu nhớ tới chiếc roi và cố tỏ ra thoải mái, vui vẻ.
Cậu phải lau chùi dao nĩa và đánh bóng các đồ dùng bằng bạc. Quấn một chiếc tạp dề quanh cổ, cậu lấy một thỏi xà phòng cạo thành một đống bọt màu đỏ rồi dùng một miếng vải ướt chà lên dao nĩa.
Nhà bếp ngào ngạt mùi thơm. Những ổ bánh mì mới chín đang để nguội, bánh ngọt đông lạnh, bánh bích qui, bánh thịt nhồi, bánh bí chất đầy các giá đựng thức ăn, món canh chua đang sủi tăm trên lò. Má lại đang nêm gia vị cho món thịt ngỗng.
Phía ngoài, nắng chiếu long lanh trên tuyết. Những dải băng lấp lánh dọc các mái hiên. Từ xa vang lại tiếng chuông xe ngựa leng keng và trong nhà kho vang lên tiếng néo đập vui vẻ:
- Thịch, thịch! Thịch, thịch!
Nhưng khi tất cả dao nĩa đã lau rửa xong, Almanzo lại phải đánh bóng các đồ dùng bằng bạc một cách điềm tĩnh.
Cậu còn phải chạy lên gác mái lấy rau thơm, chạy xuống hầm chứa lấy táo và lại leo lên cầu thang lấy hành. Cậu chất đầy chiếc thùng gỗ, hối hả ra ngoài trời lạnh kiếm nước ở máy bơm. Cậu đã nghĩ sau đó, mọi thứ sẽ dứt chỉ trong một phút. Nhưng không phải thế vì cậu còn phải lau sạch phòng ăn sát nhà bếp.
Má lên tiếng:
- Con hãy lo phòng khách đi, Eliza Jane. Almanzo có thể làm tràn văng xi ra nhà đó.
Almanzo thấy run ở trong bụng. Cậu hiểu điều gì sẽ xảy ra nếu má biết về chỗ loang đen được che lấp trên tường phòng khách. Cậu không muốn nhận một cây roi trong chiếc vớ nhận quà Giáng Sinh nhưng thà nhận một cây roi như thế còn hơn là bị ba lôi vào lán gỗ.
Đêm đó mọi người đều mệt mỏi và ngôi nhà sạch sẽ, ngăn nắp tới mức không ai dám đụng vào một thứ gì. Sau bữa ăn tối, má đặt con ngỗng nhồi thịt và con heo sữa lên giữa lò để nướng từ từ suốt đêm. Ba đặt lại bộ phận chỉnh lửa và lên dây đồng hồ. Almanzo và Royal treo vớ ở sau một chiếc ghế còn Alice và Eliza Jane treo vớ ở sau một chiếc ghế khác.
Sau đó, tất cả cầm nến đi về giường.
Trời còn tối đen khi Almanzo thức giấc. Cậu cảm thấy phấn khởi và sực nhớ ra đã là buổi sáng ngày Lễ Giáng Sinh. Cậu giật các lớp chăn ra và nhào lên một ai đó nằm co ro. Đó là Royal. Cậu đã quên khuấy có Royal ở đó, nhưng cậu bò trường qua và kêu lên:
- Giáng Sinh! Giáng Sinh! Chúc mừng Giáng Sinh vui vẻ!
Cậu kéo quần dài choàng lên ngoài đồ ngủ. Royal nhảy ra khỏi giường thắp nến. Almanzo chụp lấy cây nến và Royal kêu:
- Này, để lại đó! Quần chẽn của anh đâu rồi?
Nhưng Almanzo đã chạy ào xuống cầu thang. Alice và Eliza Jane đang bay ra khỏi phòng, nhưng Almanzo đã thắng. Cậu nhìn thấy chiếc vớ treo u lên nhiều cục, vội đặt cây nến xuống và chộp lấy. Thứ trước nhất cậu kéo ra là một chiếc mũ, chiếc mũ mua ở cửa hàng.
Chiếc mũ bằng vải kẻ sọc vuông dệt máy. Lại có thêm lớp vải lót. Mũ được may bằng máy may. Và những tấm phủ tài gài nút ở ngay đỉnh.
Almanzo hét lớn. Cậu không hy vọng lại có lúc có một chiếc mũ như thế này. Cậu ngắm từ trong ra ngoài chiếc mũ, sờ mó lớp vải bao, rồi lớp vải lót mượt trơn. Cậu chụp chiếc mũ trên đầu. Hơi rộng một chút, nhưng cậu còn đang lớn. Như thế, cậu sẽ đội nó lâu hơn.
Eliza Jane và Alice đang sục tìm trong những chiếc vớ và kêu lên the thé còn Royal đã có một chiếc khăn choàng lụa. Almanzo lại thọc sâu bàn tay vào chiếc vớ và kéo ra một cây kẹo bạc hà giá năm xu. Cậu cắn rời một đầu cây kẹo. Lớp kẹo bọc ngoài tan rời như đường trường khế nhưng lớp bên trong cứng ngắc có thể mút nhiều giờ.
Rồi cậu lôi ra thêm một đôi găng tay mới. Má đan phần cườm tay và phần lưng găng bằng những đường trang hoàng rất bắt mắt. Cậu còn lôi ra được một trái cam và một gói nhỏ trái vả khô. Cậu nghĩ tới thế là hết và không có một cậu bé nào có một ngày Giáng Sinh tốt hơn.
Nhưng ở chót cùng của chiếc vớ vẫn còn một thứ gì nữa. Một vật nhỏ, mỏng và cứng. Almanzo không thể nghĩ ra nổi là thứ gì. Cậu lấy ra và đó là một con dao nhíp. Con dao có bốn lưỡi.
Almanzo la lớn và la lớn. Cậu bật tất cả các lưỡi dao ra, sắc nhọn và sáng loáng. Và cậu la lớn:
- Alice, nhìn coi! Nhìn coi, Royal! Nhìn nè, nhìn con dao nhíp của em! Nhìn chiếc mũ của em!
Từ trong phòng ngủ tối om, giọng ba vọng ra. Ba nói:
- Hãy nhìn đồng hồ coi!
Tất cả đưa mắt nhìn nhau. Rồi Royal đưa cao cây nến và tất cả đều nhìn chiếc đồng hồ cao. Kim đồng hồ chỉ ba giờ rưỡi.
Ngay cả Eliza Jane cũng không biết nên làm gì. Mấy cô cậu đã đánh thức cả ba lẫn má dậy sớm hơn một giờ rưỡi.
Ba hỏi:
- Mấy giờ rồi!
Almanzo nhìn Royal. Royal và Almanzo cùng nhìn Eliza Jane. Eliza Jane nuốt nước miếng và há hốc miệng nhưng Alice nói:
- Chúc mừng Giáng Sinh, ba! Chúc mừng Giáng Sinh, má! Bây giờ bốn giờ thiếu ba mươi phút ba!
Chiếc đồng hồ lắc đều “Tích, tắc! Tích, tắc!”. Rồi ba bật cười.
Royal mở các bộ phần điều chỉnh lửa trong lò và Eliza Jane cời lửa bùng lớn, đặt ấm nước lên. Ngôi nhà ấm hẳn khi ba và má dậy và cả nhà có một giờ ngồi chung. Đó là thời gian ngắm nghía những quà tặng.
Alice có một khuôn lồng ảnh bằng vàng để đeo cổ và Eliza Jane có một đôi bông tai bằng đá đỏ. Má đã đan cho hai cô những dải cổ áo viền ren và những đôi găng hở ngón màu đen cũng viền ren. Royal có chiếc khăn choàng lụa và một chiếc ví da tuyệt đẹp. Nhưng Almanzo cho rằng cậu có những quà tặng tuyệt hơn hết. Đó là một ngày Giáng Sinh kỳ diệu.
Rồi má bắt đầu tất bật và hối thúc mọi người. Còn có nhiều việc nhà để làm, hớt váng sữa, lọc sữa mới để cất đi, ăn điểm tâm, lặt rau và sắp đặt trong nhà cho thứ tự rồi mỗi người phải mặc quần áo xong trước khi khách tới.
Mặt trời đã lên cao. Má có mặt ở khắp nơi, nhắc nhở mọi lúc:
- Almanzo, rửa tai con thật sạch đi!
- Trời ơi, Royal, không chạy quẩn quanh nữa!
- Eliza Jane, nhớ gọt những củ khoai này, đừng cắt mỏng và cũng đừng để nhiều mắt cho chúng thấy đường mà nhảy hết ra khỏi bình.
- Đếm lại các đồ bạc, Alice rồi bày ra cùng với dao nĩa.
- Các khăn tốt nhất nằm hết trên giá kia.
- Cám ơn Chúa, hãy nhìn đồng hồ kìa.
Tiếng chuông xe ngựa reo vang trên đường và má đóng sập cánh cửa lò, chạy đi thay chiếc tạp dề và ghim lại tóc. Alice lao xuống cầu thang còn Eliza Jane chạy lên, cả hai đều nhắc Almanzo kéo thẳng lại cổ áo. Ba đang gọi má tới thắt cà-vạt giúp. Rồi xe của chú Wesley ngưng lại với tiếng va chạm cuối cùng của những chiếc chuông.
Almanzo reo hò chạy ra. Ba và má theo sau cậu bình thản tựa hồ họ không bao giờ vội vã trong cuộc sống. Frank, Fred, Abner, Mary nhào ra khỏi xa, vội vã chạy lên trước khi cô Lindy kịp trao em bé cho má thì xe của chú Andrew chạy tới. Trên sân đầy các cậu bé và khắp nhà chen chúc những vành váy. Mấy ông chú giậm chân rũ tuyết ra khỏi ủng và cởi khăn quàng.
Royal cùng cậu em họ James đưa xe vào trong nhà xe, tháo ngựa đưa vào ngăn chuồng và lau tuyết bám trên chân của chúng.
Almanzo đội chiếc mũ mua ở cửa hàng và khoe con dao nhíp với đám anh em họ. Chiếc mũ của Frank lúc này đã cũ rồi. Cậu ra cũng có con dao nhíp nhưng lại chỉ có ba lưỡi.
Rồi Almanzo chỉ cho thấy Star và Bright cùng cỗ xe trượt và cho cả đám gãi lên chiếc lưng màu trắng phẳng phiu của Lucy bằng những chiếc lõi bắp. Cậu nói tất cả có thể tới ngắm Starlight nếu giữ im lặng không làm cho nó sợ.
Con ngựa con co rúm đuôi lại và bước về phía lũ nhỏ một cách nhẹ nhàng. Rồi nó ngẩng đầu cao và né tránh bàn tay của Frank thọc qua gióng ngăn chuồng.
Almanzo nói:
- Để yên cho nó đi!
Frank nói:
- Tớ đánh cá là cậu không dám vào đó và cưỡi lên lưng nó.
Almanzo nói:
- Tớ dám chứ, nhưng phải có ý thức. Tớ biết hay nhất là đừng làm hỏng một con ngựa tốt như thế.
Frank nói:
- Cách nào làm hư nó được? Chà! Cậu sợ nó đá cậu! Cậu sợ con ngựa con đó!
Almanzo nói:
- Tớ không sợ. Nhưng ba không cho.
Frank nói:
- Tớ nghĩ tớ là cậu thì tớ sẽ làm nếu tớ muốn. Tớ chắc là ba cậu không biết đâu.
Almanzo không trả lời và Frank leo lên các gióng ngăn chuồng. Almanzo lên tiếng:
- Cậu xuống khỏi nó ngay.
Cậu nắm lấy chân Frank, nhắc:
- Cậu không được làm lũ ngựa sợ.
- Tớ sẽ làm nó sợ nếu tớ muốn.
Frank vừa nói vừa đá. Almanzo đeo cứng, Starlight chạy quanh ngăn chuồng và Almanzo la lớn kêu Royal. Nhưng cậu biết làm thế sẽ khiến Starlight sợ hơn nữa.
Cậu nghiến răng kéo hết sức và Frank nhào xuống. Tất cả lũ ngựa nhảy chồm lên và Starlight bước lui đạp vỡ máng ăn.
Frank choàng dậy, nói:
- Tớ sẽ nện cậu vì việc đó!
Almanzo nói:
- Cậu thử nện tớ đi!
Royal hối hả từ Kho Nam chạy tới. Cậu nắm lấy vai Almanzo và Frank lôi ra ngoài. Fred, Abner, John lặng lẽ đi theo. Đầu gối Almanzo lảo đảo. Cậu sợ Royal nói lại với ba.
Royal nói:
- Nếu còn gặp mấy đứa làm những điều ngu dại quanh mấy con ngựa con này một lần nữa thì anh sẽ nói với ba và chú Wesley. Mấy đứa sẽ bị đánh tróc da hết.
Royal nắm Almanzo chặt tới mức cậu không thể biết Royal đang nắm Frank chặt ra sao. Rồi Royal cụng đầu cả hai vào nhau. Almanzo nổ đom đóm mắt.
Royal nói:
- Để anh dạy cho mấy đứa đánh lộn này. Đúng vào ngày Giáng Sinh! Thật là xấu hổ!
Almanzo nói:
- Em chỉ muốn nó đừng làm Starlight sợ thôi.
Royal quát:
- Im đi! Đừng nói lôi thôi nữa! Bây giờ hãy tự giữ mình hoặc sẽ phải nhận những thứ đáng phải nhận. Đi rửa tay đi, tới giờ ăn trưa rồi.
Tất cả kéo xuống bếp rửa tay. Má cùng các cô và đám con gái chị em họ đang lo bày bữa ăn trưa Giáng Sinh. Bữa ăn được kê vòng và kéo dài gần như hết phòng ăn và mỗi inch trên bàn đều chất đống thức ăn.
Almanzo cúi đầu, nhắm chặt hai mắt trong lúc ba đọc lời cầu nguyện. Lời cầu nguyện khá dài vì là ngày Giáng Sinh. Cuối cùng Almanzo cũng có thể mở mắt ra. Cậu ngồi im lặng nhìn bàn ăn.
Cậu ngắm con heo sữa quay giòn nằm trên chiếc đĩa sứ màu xanh với một trái táo ngậm nơi miệng. Cậu ngắm con ngỗng quay mập căng với những chiếc đùi chĩa ra và lớp da bọc ngoài cuốn cong lên. Tiếng lưỡi dao của ba lanh lảnh trên hòn đá mài khiến cậu cảm thấy đói hơn.
Cậu ngắm tô canh chua lớn rồi ngắm đống khoai tây nghiền với lớp bơ tan chảy đang nhỏ xuống thành giọt. Cậu ngắm sang đống củ cải nghiền, món bí hầm vàng quánh và món su hào xào xanh xám.
Cậu nuốt nước miếng và cố không nhìn thêm nữa. Tuy vậy cậu vẫn không thể không nhìn thấy món táo chiên hành và món cà-rốt bọc đường. Cậu cũng không thể không ngắm những ổ bánh nhồi thịt hình tam giác đang chờ bên cạnh đĩa của cậu, bánh bí nhồi thịt ướp gia vị, bánh nhồi thịt phủ kem với lớp kem mỏng béo ngậy trào ra giữa khía vỏ bánh.
Cậu ép hai bàn tay giữa đầu gối. Cậu ngồi im chờ nhưng cảm thấy cồn cào trong ruột.
Tất cả người lớn ngồi ở đầu bàn được lo tiếp trước hết. Những chiếc đĩa qua lại trong tiếng nói chuyện và tiếng cười vui tư. Món thịt heo mềm được xẻ thành những miếng mỏng dưới con dao có chạm khắc của ba. Khuôn ức ngỗng trắng phau theo nhau biến thành từng miếng để lại khung xương trơ trọi. Những chiếc muỗng vục vào món canh chua, nhấn sâu vào món khoai tây nghiền rồi múc món nước xúp màu nâu.
Almanzo phải ngồi đợi tới cuối cùng. Cậu nhỏ nhất ngoại trừ Abner và các em bé, nhưng Abner lại là khách.
Sau hết thì đĩa của Almanzo cũng được chất đầy. Ngay miếng nếm thử đầu tiên đã đưa lại cho cậu một cảm giác khoan khoái và cảm giác này cứ lớn lên, lớn lên mãi trong lúc cậu ăn và ăn tiếp tục. Cậu ăn cho tới lúc không thể ăn thêm nổi nữa và cảm thấy vô cùng dễ chịu. Cậu nhấm nháp chậm chạp hồi lâu phần bánh ngỏ nhân trái cây thứ nhì. Rồi cậu nhét một khoanh bánh vào túi và chạy ra ngoài chơi.
Royal và James đang chia phe để chơi trò pháo đài tuyết. Royal chọn Frank còn James chọn Almanzo. Khi chọn người xong, tất cả cùng lo lăn những trái cầu tuyết qua những dòng chảy sau gần nhà kho. Tất cả lăn cho tới khi những trái cầu tuyết cao gần bằng Almanzo thì lăn chụm lại thành một bức tường. Tuyết đã chất đống làm thành một pháo đài chắc chắn ngăn giữa hai phe.
Lúc đó mỗi phe làm những trái cầu tuyết nhỏ riêng của mình. Tất cả đều hà hơi vào tuyết rồi nén lại thật chắc. Mỗi phe làm mười hai trái cầu tuyết cứng. Khi đã sẵn sàng chiến đấu, Royal liệng một cây gậy lên không rồi chụp lấy khi nó rơi xuống. James chộp vào cây gậy trên bàn tay của Royal, rồi Royal chộp trên bàn tay của James và cứ lần lượt như thế cho hết cây gậy. Bàn tay của James chộp cuối cùng và như thế là phe của James được giữ pháo đài.
Những trái cầu tuyết bay mù mịt. Almanzo hụp đầu, né tránh, la hét và vận hết sức ném những trái cầu tuyết thật xa cho tới khi không còn trái nào. Royal dẫn một toán địch quân phía sau lao lên tấn công pháo đài và Almanzo vùng dạy, chộp lấy Frank. Cả hai đâm đầu xuống hố tuyết sâu phía ngoài pháo đài, vật lộn, đấm đá nhau thật mạnh.
Mặt và miệng Almanzo đầy tuyết nhưng cậu bám cứng lấy Frank. Frank đập thẳng vào mũi cậu và mũi cậu chảy máu. Almanzo không lưu ý tới. Cậu lật lên trên Frank đấm vùi đối thủ cực mạnh, dí xuống dưới tuyết. Cậu tiếp tục hét:
- Ha-a, chết! Ha-a, chết!
Frank rên rỉ, oằn oại, gần lăn ra được nhưng Almanzo lại đè lên cậu ta. Almazno không thể ngồi trên Frank để đấm đá nên cậu dùng hết sức nặng đè đối thủ xuống, nhấn mặt Frank vào sâu hơn, sâu hơn nữa trong tuyết. Và Frank hổn hển:
- Chết!
Almanzo quì dậy và cậu thấy má đứng trong khung cửa. Má gọi:
- Các con! Ngưng chơi thôi! Tới lúc phải vào nhà sưởi cho ấm!
Tất cả đều đang nóng và thở hổn hển. Nhưng má và các cô nghĩ là đám anh chị em họ phải sưởi ấm trước khi lên xe trở về nhà. Cả đám bước vào nhà một cách nặng nề, đầy người dính tuyết khiến má giơ cả hai tay kêu lên:
- Chúa ơi!
Người lớn ngồi trong phòng khách nhưng các cậu bé phải ở lại trong phòng ăn, như thế tuyết không chảy trên tấm thảm phòng khách. Các cậu không thể ngồi vì ghế chất đầy chăn, áo đang được hơ nóng. Nhưng các cậu đứng quanh quẩn ăn táo, uống rượu ngọt và Almanzo và Abner vào nhà chứa đồ ăn ăn mấy đĩa đồ ăn.
Sau đó các chú, các cô và các cô gái nhỏ phủ choàng khăn áo, bồng các em bé đang ngủ ra khỏi phòng ngủ quấn quanh trong những chiếc săn san. Những chiếc xe leng keng từ nhà kho lăn tới và ba má giúp tấn chăn phủ, áo choàng ngoài những vành váy. Mọi người đều nói:
- Tạm biệt! Tạm biệt!
Tiếng nhạc ngựa vang lại một hồi rồi tắt hẳn. Ngày Giáng Sinh đã qua.
Ba, và Almanzo đạp qua lớp tuyết vừa rơi trong rừng cây, lùng kiếm những cây sồi nhỏ thẳng. Khi tìm thấy một cây ba liền đốn hạ. Ba chặt hết các nhánh cây và Almanzo xếp thành đống gọn gàng. Rồi, hai cha con chất những khúc gỗ nhỏ lên chiếc xe trượt.
Sau đó, họ đi kiếm hai cây nhỏ cong để dùng làm bàn trượt. Cây phải có đường kính năm inch và thẳng dài sáu bộ trước chỗ bắt đầu cong lên. Thật không dễ tìm ra. Trong khắp lùm cây, không có nổi hai cây giống nhau.
Ba nói:
- Con không thể tìm nổi hai cây giống nhau dù đi khắp thế giới, con trai. Ngay cả hai chiếc lá cỏ cũng không giống nhau được. Nếu xét kỹ, con sẽ thấy mọi thứ đều khác với thứ khác.
Họ đành phải chọn hai cây hơi giống nhau. Ba đốn hạ và Almanzo phụ mang lên xe. Rồi họ lái xe trở về đúng vào giờ ăn trưa.
Chiều hôm đó ba và Almanzo đóng cỗ xe trượt nhỏ trên nền Kho Lớn.
Trước hết, ba đẽo cho bằng và nhẵn phần đáy của các bàn trượt, lóc sạch xung quanh các khúc uốn cong lên ở phía trước. Kế liền sau khúc uốn cong, ba đẽo một khoảng bằng phẳng ở bên trên và đẽo một khoảng bằng phẳng khác gần phía dưới. Tiếp theo, ba đẽo hai cây đà để làm những thanh ngang.
Những cây đà rộng mười inch, cao ba inch và dài bốn bộ. Đà ghép đúng mép. Ba chặt góc cho khít trên khoảng phẳng ở phía trên các bàn trượt. Rồi ba chặt cong ở cạnh dưới của đà cho chúng có thể vượt qua những khoảng tuyết cao ở giữa đường.
Ba đặt hai bàn trượt song song, cách nhau ba bộ rưỡi và ghép các đà ngang vào chúng. Nhưng ba chưa ghép chặt vào nhau ngay.
Ba đẽo hai tấm ván dài sáu bộ và phẳng cho cả hai bên. Ba đặt tấm ván lên các đà ngang nằm dọc phía trên các bàn trượt.
Với một mũi khoan, ba khoét lỗ xuyên qua tấm ván, xuống qua đà ngang thấu tới bàn trượt. Ba khoan vào cây đà rất kỹ và mũi khoan ngưng ở nửa chừng một phía. Ba lật phía bên kia lên và khoan ngược lại một lỗ khoan tương tự.
Ba chốt vào những lỗ khoan những cây chốt bằng gỗ. Những cây chốt xuyên qua tấm ván xuống tới tận bàn trượt và ghép vừa khít với những lỗ khoan một nửa trên các mặt của cây đà. Hai cây chốt ghim chắc tấm ván, đà ngang và bàn trượt với nhau ở một góc của cỗ xe.
Tại ba góc khác, ba khoan lỗ và Almanzo lấy búa ghép chốt. Thế là xong phần khung của cỗ xe nhỏ.
Lúc này, ba khoan một lỗ trên mỗi bàn trượt ở sát đà ngang phía trước. Ba tróc vỏ một cây thon và chuốt nhọn đầu để có thể cắm vài vừa lỗ khoan.
Almanzo và ba đẩy phần cong của các bàn trượt cho cách xa tối đa và ba cài hai đầu cây được chuốt vào những lỗ khoan. Khi Almanzo và ba buông tay ra, các bàn trượt bật lại ghì cứng khúc cây ở giữa.
Ba lại khoan thêm hai lỗ vào trong cây chuốt vừa gắn, ở sát bên đầu các bàn trượt để gắn cây vạt kẹp của cỗ xe. Để làm vạt kẹp, ba dùng một cây du nhỏ vì cây du cong hơn mà lại uốn được nhiều hơn gỗ sồi. Cây du có chiều dài mười bộ từ gốc tới ngọn. Ba bao một khoen sắt ở phía ngọn và lấy búa đóng vào cho tới khi nó ôm vừa khít ở khoảng cách phần góc hai bộ rưỡi. Ba chẻ phần gốc ra làm hai, tách lên tới chỗ khoen sắt.
Ba chuốt nhọn đầu những phần được tách ra và kéo chúng cách xa cắm vào hai lỗ khoan trên cây cột gióng nhỏ. Rồi ba lại khoan lỗ xuyên qua cây gióng và đầu của vạt kéo và đóng chốt vào những lỗ khoan này.
Gần ngọn vạt kéo, ba đóng một chốt sắt từ trên xuống. Chốt sắt xuyên qua dưới vạt kéo. Ngọn của vạt kéo sẽ được đặt vào trong vòng sắt phía dưới cỗ ách bò và khi bò bước lui thì khoen sắt sẽ đẩy mạnh chốt sắt khiến vạt kéo cứng ngắc sẽ đẩy xe lui lại.
Bây giờ cỗ xe đã hoàn thành. Đã gần tới giờ làm việc nhà nhưng Almanzo không muốn rời cỗ xe cho tới lúc nó có thêm các giá chặn đồ. Ba khoan rất nhanh những lỗ khoan xuyên qua các đầu ván xuống những đà ngang và Almanzo đóng vào đó một cây cọc dài bốn bộ. Những cột cao đứng thẳng ở các góc của cỗ xe và giữ cho các đống gỗ khi chở gỗ.
Bão đang nổi lên. Tuyết cuốn rơi như lốc xoáy và gió gào than một âm điệu buồn nản khi Almanzo và ba xách những thùng sữa đầy vào nhà tối hôm đó.
Almanzo mong tuyết sẽ rơi dày để cậu có thể bắt đầu dùng cỗ xe mới đi chở gỗ. Nhưng ba lắng nghe bão và bảo hôm sau không thể làm việc ở ngoài trời. Họ sẽ phải ngồi dưới chỗ có che chắn và như thể có thể họ phải bắt đầu đập lúa.
25 - ĐẬP LÚA
Gió gầm hú và tuyết cuốn bay tạo thành một âm thành ảm đạm dội lại từ những cây tuyết tùng. Những nhánh cây khẳng khiu như các lóng xương khua đập vào nhau trên những cây táo chỉ còn mang hình thù của những bộ xương. Ngoài trời âm u, hoang sơ và ầm ĩ.
Nhưng những khu nhà kho vững vàng kiên cố rất yên ắng. Giông bão gầm hú vẫn va đập nhưng nhà kho đứng bình thản. Bên trong nhà kho vẫn ấm áp.
Khi Almanzo cài chốt cửa ra vào thì tiếng ồn của giông bão chìm hẳn xuống so với sự yên tĩnh trong khu nhà kho. Không khí hoàn toàn lặng lẽ. Lũ ngựa loay hoay trong những ngăn chuồng, kêu lên nho nhỏ trong lúc những con ngựa con nghểnh đầu lên và khẽ đạp móng. Lũ bò đứng thành hàng điềm tĩnh phe phẩy những túm lông đuôi và nhai nhóp nhép.
Almanzo vuốt ve chiếc mũi mềm mại của lũ ngựa và ngắm thật lâu những con ngựa con mắt sáng rực. Rồi cậu đi kiếm ba đang sửa một cái néo trong lán dụng cụ.
Cây néo bị sút tay cầm và ba phải gắn lại. Néo là một cành gỗ cứng như sắt dài ba bộ và to bằng cán chổi, có một lỗ hổng xuyên qua ở một đầu. Tay cầm của néo dài năm bộ và một đầu tròn tựa một nắm tay.
Ba thọc một sợi dây da bò qua lỗ hổng trên néo rồi tán ghép hai đầu dây lại làm thành một thòng lọng bằng da. Ba lấy một sợi dây da khác, cắt khứa ở hai đầu. Sợi dây da này được luồn qua vòng thòng lọng và những vết khứa được tròng vào cuối nắm tròn trên tay cầm của néo.
Néo và tay cầm được gắn lỏng lẻo với nhau bằng hai thòng lọng da và néo có thể đu đưa về mọi phía một cách dễ dàng.
Néo của Almanzo cũng giống như của ba nhưng còn mới nên không cần sửa chữa. Khi chiếc néo của ba sửa xong, hai cha con đi về nền Kho Nam.
Ở đây còn phảng phất mùi bí, dù gia súc đã ăn hết bí. Từ đống lá dẻ gai, mùi gỗ bốc lên hoà với mùi rơm khô từ các đống lúa. Ngoài trời, gió đang gào thét và tuyết quay cuồng bay nhưng nền Kho Nam ấm và lặng lẽ.
Ba và Almanzo cởi dây buộc các tụ lúa và trải lúa trên nền gỗ sạch.
Almanzo hỏi ba sao không thuê máy đập lúa. Ba người đàn ông đã mang máy tới đây và ba đã đi coi. Máy có thể đập hết một vụ lúa chỉ trong vài ngày.
Ba nói:
- Đó là cách đập lúa của một người lười biếng. Vội vàng thường gây hoang phí, nhưng một kẻ lười biếng luôn luôn muốn làm xong công việc của mình thật nhanh. Cỗ máy đó nghiền nát rơm khiến gia súc không còn ăn được và thổi hạt ra xung quanh vung vãi sẽ làm mất mát.
Tất cả lợi ích của máy chỉ là tiết kiệm thời gian. Nhưng thời gian có ích gì nếu không dùng cho công việc? Con muốn ngồi xoay xoay mấy ngón tay cái suốt những ngày giông bão này sao?
Almanzo nói:
- Không đâu!
Cậu đã ngồi không quá đủ vào những ngày chủ nhật.
Họ trải lúa dày chừng hai ba inch trên nền. Rồi ngồi đối mặt nhau, nắm tay cầm của những chiếc néo bằng cả hai bàn tay, họ vung những chiếc néo cao khỏi đầu và quật xuống lúa.
Ba đập, rồi Almanzo đập, rồi lại tới ba, lại tới Almanzo.
- Thịch! Thịch! Thịch! Thịch!
Giống như nhịp nhạc hành khúc trong ngày Quốc Khánh.
- Thịch! Thịch! Thịch! Thịch!
Những hạt lúa văng ra, rơi như mưa khỏi các cọng rơm. Một mùi dễ chịu bốc lên từ những cọng rơm bị đập giập giống như hương lúa chín trong đồng khi trời nắng.
Trước khi Almanzo thấm mệt với chiếc néo, đã là lúc cậu cầm cây chĩa. Cậu xóc những cọng rơm lên nhẹ nhàng hất sang bên cạnh. Những hạt lúa màu nâu nằm rải rác đầy trên nền. Almanzo và ba lại trải lúa lên và cầm néo trở lại.
Khi hạt lúa văng đầy nền, Almanzo lại cào dồn lại một bên bằng chiếc trang gỗ lớn.
Suốt ngày, đống hạt lúa cứ cao dần thêm. Đúng trước giờ lo việc nhà, Almanzo quét sạch nền nhà phía trước cỗ máy cánh quạt. Sau đó ba xúc lúa đổ vào máng máy và Almanzo quay tay máy.
Cánh quạt quay vo vo trong máy, một đám mây trấu bay ra phía trước trong lúc những hạt lúa sạch trút xuống hai bên thành đống cao trên nền nhà. Almanzo bốc một nắm cho vào miệng nhai và nhấm nhấm vị ngọt đọng lại một lúc lâu.
Cậu tiếp tục nhai trong lúc giữ túi cho ba đổ đầy lúc vào trong đó. Ba kéo những túi đầy cho đứng sát vách thành một hàng. Một ngày làm việc tốt đẹp đã qua.
Ba hỏi:
- Con nghĩ sao về việc mình cho máy thổi hạt dẻ gai.
Vậy là họ liệng lá dẻ gai vào máng máy và lúc này cánh quạt kêu vo vo thổi bay những chiếc lá trong lúc trút xuống đất đám hạt dẻ gai ba góc màu nâu. Almanzo đổ đầy một thùng đong[5] giữ lại nướng ăn vào buổi tối.
Sau đó cậu huýt gió trở lại với các việc nhà.
Trọn mùa đông dài, những ngày giông bão đều dành cho việc đập lúa. Đập xong lúa mì thì tiếp đến lúa mạch, rồi các thứ đậu. Hạt để nuôi gia súc nhiều ê hề và lúa mì, lúa mạch để xay thành bột cũng thật nhiều. Almanzo đã bừa những thửa ruộng, đã phụ giúp trong mùa vụ và bây giờ cậu đập lấy hạt.
Cậu phụ việc nuôi ăn những con bò cái nhẫn nại, những con ngựa nôn nóng hí qua các gióng ngăn chuồng, những con cừu đang đói kêu be be và những con heo luôn ủn ỉn. Và cậu có cảm giác như cậu đang nói với tất cả:
- Các cậu cứ tin tớ. Tớ đã đủ lớn để lo cho hết thảy các cậu rồi.
Rồi cậu đóng cửa cẩn thận, rời khỏi những con vật no nê, ấm áp có đầy đủ mọi thứ trong đêm và miệt mài bước qua giông gió quay lại với bữa ăn tối ngon lành đang chờ đợi trong nhà bếp.
[5] Thùng đong: Peck Measure, một loại đấu đong lớn, khoảng 9 lít.
26 - LỄ GIÁNG SINH
Đã từ lâu dường như Lễ Giáng Sinh không bao giờ tới. Vào dịp Giáng Sinh, chú Andrew và cô Delia, chú Wesley và cô Lindy cùng tất cả đám anh chị em họ đều tới ăn bữa trưa. Đó là bữa ăn trưa lớn nhất trong năm. Và tất cả những cậu bé ngoan đều nhận được một thứ gì đó trong chiếc vớ của mình. Riêng những cậu bé hư thì chẳng nhận được gì ngoại trừ những cây roi nằm trong vớ vào buổi sáng ngày Giáng Sinh. Almanzo cố sức giữ ngoan ngoãn lâu tới mức cậu cảm thấy căng thẳng.
Nhưng cuối cùng cũng đã tới trước ngày Lễ Giáng Sinh và Alice, Royal và Eliza Jane đều đã trở về nhà. Các cô gái lo lau dọn khắp ngôi nhà còn má lo nấu nướng. Royal giúp ba đập lúa nhưng Almanzo phải phụ mọi thứ trong nhà. Cậu nhớ tới chiếc roi và cố tỏ ra thoải mái, vui vẻ.
Cậu phải lau chùi dao nĩa và đánh bóng các đồ dùng bằng bạc. Quấn một chiếc tạp dề quanh cổ, cậu lấy một thỏi xà phòng cạo thành một đống bọt màu đỏ rồi dùng một miếng vải ướt chà lên dao nĩa.
Nhà bếp ngào ngạt mùi thơm. Những ổ bánh mì mới chín đang để nguội, bánh ngọt đông lạnh, bánh bích qui, bánh thịt nhồi, bánh bí chất đầy các giá đựng thức ăn, món canh chua đang sủi tăm trên lò. Má lại đang nêm gia vị cho món thịt ngỗng.
Phía ngoài, nắng chiếu long lanh trên tuyết. Những dải băng lấp lánh dọc các mái hiên. Từ xa vang lại tiếng chuông xe ngựa leng keng và trong nhà kho vang lên tiếng néo đập vui vẻ:
- Thịch, thịch! Thịch, thịch!
Nhưng khi tất cả dao nĩa đã lau rửa xong, Almanzo lại phải đánh bóng các đồ dùng bằng bạc một cách điềm tĩnh.
Cậu còn phải chạy lên gác mái lấy rau thơm, chạy xuống hầm chứa lấy táo và lại leo lên cầu thang lấy hành. Cậu chất đầy chiếc thùng gỗ, hối hả ra ngoài trời lạnh kiếm nước ở máy bơm. Cậu đã nghĩ sau đó, mọi thứ sẽ dứt chỉ trong một phút. Nhưng không phải thế vì cậu còn phải lau sạch phòng ăn sát nhà bếp.
Má lên tiếng:
- Con hãy lo phòng khách đi, Eliza Jane. Almanzo có thể làm tràn văng xi ra nhà đó.
Almanzo thấy run ở trong bụng. Cậu hiểu điều gì sẽ xảy ra nếu má biết về chỗ loang đen được che lấp trên tường phòng khách. Cậu không muốn nhận một cây roi trong chiếc vớ nhận quà Giáng Sinh nhưng thà nhận một cây roi như thế còn hơn là bị ba lôi vào lán gỗ.
Đêm đó mọi người đều mệt mỏi và ngôi nhà sạch sẽ, ngăn nắp tới mức không ai dám đụng vào một thứ gì. Sau bữa ăn tối, má đặt con ngỗng nhồi thịt và con heo sữa lên giữa lò để nướng từ từ suốt đêm. Ba đặt lại bộ phận chỉnh lửa và lên dây đồng hồ. Almanzo và Royal treo vớ ở sau một chiếc ghế còn Alice và Eliza Jane treo vớ ở sau một chiếc ghế khác.
Sau đó, tất cả cầm nến đi về giường.
Trời còn tối đen khi Almanzo thức giấc. Cậu cảm thấy phấn khởi và sực nhớ ra đã là buổi sáng ngày Lễ Giáng Sinh. Cậu giật các lớp chăn ra và nhào lên một ai đó nằm co ro. Đó là Royal. Cậu đã quên khuấy có Royal ở đó, nhưng cậu bò trường qua và kêu lên:
- Giáng Sinh! Giáng Sinh! Chúc mừng Giáng Sinh vui vẻ!
Cậu kéo quần dài choàng lên ngoài đồ ngủ. Royal nhảy ra khỏi giường thắp nến. Almanzo chụp lấy cây nến và Royal kêu:
- Này, để lại đó! Quần chẽn của anh đâu rồi?
Nhưng Almanzo đã chạy ào xuống cầu thang. Alice và Eliza Jane đang bay ra khỏi phòng, nhưng Almanzo đã thắng. Cậu nhìn thấy chiếc vớ treo u lên nhiều cục, vội đặt cây nến xuống và chộp lấy. Thứ trước nhất cậu kéo ra là một chiếc mũ, chiếc mũ mua ở cửa hàng.
Chiếc mũ bằng vải kẻ sọc vuông dệt máy. Lại có thêm lớp vải lót. Mũ được may bằng máy may. Và những tấm phủ tài gài nút ở ngay đỉnh.
Almanzo hét lớn. Cậu không hy vọng lại có lúc có một chiếc mũ như thế này. Cậu ngắm từ trong ra ngoài chiếc mũ, sờ mó lớp vải bao, rồi lớp vải lót mượt trơn. Cậu chụp chiếc mũ trên đầu. Hơi rộng một chút, nhưng cậu còn đang lớn. Như thế, cậu sẽ đội nó lâu hơn.
Eliza Jane và Alice đang sục tìm trong những chiếc vớ và kêu lên the thé còn Royal đã có một chiếc khăn choàng lụa. Almanzo lại thọc sâu bàn tay vào chiếc vớ và kéo ra một cây kẹo bạc hà giá năm xu. Cậu cắn rời một đầu cây kẹo. Lớp kẹo bọc ngoài tan rời như đường trường khế nhưng lớp bên trong cứng ngắc có thể mút nhiều giờ.
Rồi cậu lôi ra thêm một đôi găng tay mới. Má đan phần cườm tay và phần lưng găng bằng những đường trang hoàng rất bắt mắt. Cậu còn lôi ra được một trái cam và một gói nhỏ trái vả khô. Cậu nghĩ tới thế là hết và không có một cậu bé nào có một ngày Giáng Sinh tốt hơn.
Nhưng ở chót cùng của chiếc vớ vẫn còn một thứ gì nữa. Một vật nhỏ, mỏng và cứng. Almanzo không thể nghĩ ra nổi là thứ gì. Cậu lấy ra và đó là một con dao nhíp. Con dao có bốn lưỡi.
Almanzo la lớn và la lớn. Cậu bật tất cả các lưỡi dao ra, sắc nhọn và sáng loáng. Và cậu la lớn:
- Alice, nhìn coi! Nhìn coi, Royal! Nhìn nè, nhìn con dao nhíp của em! Nhìn chiếc mũ của em!
Từ trong phòng ngủ tối om, giọng ba vọng ra. Ba nói:
- Hãy nhìn đồng hồ coi!
Tất cả đưa mắt nhìn nhau. Rồi Royal đưa cao cây nến và tất cả đều nhìn chiếc đồng hồ cao. Kim đồng hồ chỉ ba giờ rưỡi.
Ngay cả Eliza Jane cũng không biết nên làm gì. Mấy cô cậu đã đánh thức cả ba lẫn má dậy sớm hơn một giờ rưỡi.
Ba hỏi:
- Mấy giờ rồi!
Almanzo nhìn Royal. Royal và Almanzo cùng nhìn Eliza Jane. Eliza Jane nuốt nước miếng và há hốc miệng nhưng Alice nói:
- Chúc mừng Giáng Sinh, ba! Chúc mừng Giáng Sinh, má! Bây giờ bốn giờ thiếu ba mươi phút ba!
Chiếc đồng hồ lắc đều “Tích, tắc! Tích, tắc!”. Rồi ba bật cười.
Royal mở các bộ phần điều chỉnh lửa trong lò và Eliza Jane cời lửa bùng lớn, đặt ấm nước lên. Ngôi nhà ấm hẳn khi ba và má dậy và cả nhà có một giờ ngồi chung. Đó là thời gian ngắm nghía những quà tặng.
Alice có một khuôn lồng ảnh bằng vàng để đeo cổ và Eliza Jane có một đôi bông tai bằng đá đỏ. Má đã đan cho hai cô những dải cổ áo viền ren và những đôi găng hở ngón màu đen cũng viền ren. Royal có chiếc khăn choàng lụa và một chiếc ví da tuyệt đẹp. Nhưng Almanzo cho rằng cậu có những quà tặng tuyệt hơn hết. Đó là một ngày Giáng Sinh kỳ diệu.
Rồi má bắt đầu tất bật và hối thúc mọi người. Còn có nhiều việc nhà để làm, hớt váng sữa, lọc sữa mới để cất đi, ăn điểm tâm, lặt rau và sắp đặt trong nhà cho thứ tự rồi mỗi người phải mặc quần áo xong trước khi khách tới.
Mặt trời đã lên cao. Má có mặt ở khắp nơi, nhắc nhở mọi lúc:
- Almanzo, rửa tai con thật sạch đi!
- Trời ơi, Royal, không chạy quẩn quanh nữa!
- Eliza Jane, nhớ gọt những củ khoai này, đừng cắt mỏng và cũng đừng để nhiều mắt cho chúng thấy đường mà nhảy hết ra khỏi bình.
- Đếm lại các đồ bạc, Alice rồi bày ra cùng với dao nĩa.
- Các khăn tốt nhất nằm hết trên giá kia.
- Cám ơn Chúa, hãy nhìn đồng hồ kìa.
Tiếng chuông xe ngựa reo vang trên đường và má đóng sập cánh cửa lò, chạy đi thay chiếc tạp dề và ghim lại tóc. Alice lao xuống cầu thang còn Eliza Jane chạy lên, cả hai đều nhắc Almanzo kéo thẳng lại cổ áo. Ba đang gọi má tới thắt cà-vạt giúp. Rồi xe của chú Wesley ngưng lại với tiếng va chạm cuối cùng của những chiếc chuông.
Almanzo reo hò chạy ra. Ba và má theo sau cậu bình thản tựa hồ họ không bao giờ vội vã trong cuộc sống. Frank, Fred, Abner, Mary nhào ra khỏi xa, vội vã chạy lên trước khi cô Lindy kịp trao em bé cho má thì xe của chú Andrew chạy tới. Trên sân đầy các cậu bé và khắp nhà chen chúc những vành váy. Mấy ông chú giậm chân rũ tuyết ra khỏi ủng và cởi khăn quàng.
Royal cùng cậu em họ James đưa xe vào trong nhà xe, tháo ngựa đưa vào ngăn chuồng và lau tuyết bám trên chân của chúng.
Almanzo đội chiếc mũ mua ở cửa hàng và khoe con dao nhíp với đám anh em họ. Chiếc mũ của Frank lúc này đã cũ rồi. Cậu ra cũng có con dao nhíp nhưng lại chỉ có ba lưỡi.
Rồi Almanzo chỉ cho thấy Star và Bright cùng cỗ xe trượt và cho cả đám gãi lên chiếc lưng màu trắng phẳng phiu của Lucy bằng những chiếc lõi bắp. Cậu nói tất cả có thể tới ngắm Starlight nếu giữ im lặng không làm cho nó sợ.
Con ngựa con co rúm đuôi lại và bước về phía lũ nhỏ một cách nhẹ nhàng. Rồi nó ngẩng đầu cao và né tránh bàn tay của Frank thọc qua gióng ngăn chuồng.
Almanzo nói:
- Để yên cho nó đi!
Frank nói:
- Tớ đánh cá là cậu không dám vào đó và cưỡi lên lưng nó.
Almanzo nói:
- Tớ dám chứ, nhưng phải có ý thức. Tớ biết hay nhất là đừng làm hỏng một con ngựa tốt như thế.
Frank nói:
- Cách nào làm hư nó được? Chà! Cậu sợ nó đá cậu! Cậu sợ con ngựa con đó!
Almanzo nói:
- Tớ không sợ. Nhưng ba không cho.
Frank nói:
- Tớ nghĩ tớ là cậu thì tớ sẽ làm nếu tớ muốn. Tớ chắc là ba cậu không biết đâu.
Almanzo không trả lời và Frank leo lên các gióng ngăn chuồng. Almanzo lên tiếng:
- Cậu xuống khỏi nó ngay.
Cậu nắm lấy chân Frank, nhắc:
- Cậu không được làm lũ ngựa sợ.
- Tớ sẽ làm nó sợ nếu tớ muốn.
Frank vừa nói vừa đá. Almanzo đeo cứng, Starlight chạy quanh ngăn chuồng và Almanzo la lớn kêu Royal. Nhưng cậu biết làm thế sẽ khiến Starlight sợ hơn nữa.
Cậu nghiến răng kéo hết sức và Frank nhào xuống. Tất cả lũ ngựa nhảy chồm lên và Starlight bước lui đạp vỡ máng ăn.
Frank choàng dậy, nói:
- Tớ sẽ nện cậu vì việc đó!
Almanzo nói:
- Cậu thử nện tớ đi!
Royal hối hả từ Kho Nam chạy tới. Cậu nắm lấy vai Almanzo và Frank lôi ra ngoài. Fred, Abner, John lặng lẽ đi theo. Đầu gối Almanzo lảo đảo. Cậu sợ Royal nói lại với ba.
Royal nói:
- Nếu còn gặp mấy đứa làm những điều ngu dại quanh mấy con ngựa con này một lần nữa thì anh sẽ nói với ba và chú Wesley. Mấy đứa sẽ bị đánh tróc da hết.
Royal nắm Almanzo chặt tới mức cậu không thể biết Royal đang nắm Frank chặt ra sao. Rồi Royal cụng đầu cả hai vào nhau. Almanzo nổ đom đóm mắt.
Royal nói:
- Để anh dạy cho mấy đứa đánh lộn này. Đúng vào ngày Giáng Sinh! Thật là xấu hổ!
Almanzo nói:
- Em chỉ muốn nó đừng làm Starlight sợ thôi.
Royal quát:
- Im đi! Đừng nói lôi thôi nữa! Bây giờ hãy tự giữ mình hoặc sẽ phải nhận những thứ đáng phải nhận. Đi rửa tay đi, tới giờ ăn trưa rồi.
Tất cả kéo xuống bếp rửa tay. Má cùng các cô và đám con gái chị em họ đang lo bày bữa ăn trưa Giáng Sinh. Bữa ăn được kê vòng và kéo dài gần như hết phòng ăn và mỗi inch trên bàn đều chất đống thức ăn.
Almanzo cúi đầu, nhắm chặt hai mắt trong lúc ba đọc lời cầu nguyện. Lời cầu nguyện khá dài vì là ngày Giáng Sinh. Cuối cùng Almanzo cũng có thể mở mắt ra. Cậu ngồi im lặng nhìn bàn ăn.
Cậu ngắm con heo sữa quay giòn nằm trên chiếc đĩa sứ màu xanh với một trái táo ngậm nơi miệng. Cậu ngắm con ngỗng quay mập căng với những chiếc đùi chĩa ra và lớp da bọc ngoài cuốn cong lên. Tiếng lưỡi dao của ba lanh lảnh trên hòn đá mài khiến cậu cảm thấy đói hơn.
Cậu ngắm tô canh chua lớn rồi ngắm đống khoai tây nghiền với lớp bơ tan chảy đang nhỏ xuống thành giọt. Cậu ngắm sang đống củ cải nghiền, món bí hầm vàng quánh và món su hào xào xanh xám.
Cậu nuốt nước miếng và cố không nhìn thêm nữa. Tuy vậy cậu vẫn không thể không nhìn thấy món táo chiên hành và món cà-rốt bọc đường. Cậu cũng không thể không ngắm những ổ bánh nhồi thịt hình tam giác đang chờ bên cạnh đĩa của cậu, bánh bí nhồi thịt ướp gia vị, bánh nhồi thịt phủ kem với lớp kem mỏng béo ngậy trào ra giữa khía vỏ bánh.
Cậu ép hai bàn tay giữa đầu gối. Cậu ngồi im chờ nhưng cảm thấy cồn cào trong ruột.
Tất cả người lớn ngồi ở đầu bàn được lo tiếp trước hết. Những chiếc đĩa qua lại trong tiếng nói chuyện và tiếng cười vui tư. Món thịt heo mềm được xẻ thành những miếng mỏng dưới con dao có chạm khắc của ba. Khuôn ức ngỗng trắng phau theo nhau biến thành từng miếng để lại khung xương trơ trọi. Những chiếc muỗng vục vào món canh chua, nhấn sâu vào món khoai tây nghiền rồi múc món nước xúp màu nâu.
Almanzo phải ngồi đợi tới cuối cùng. Cậu nhỏ nhất ngoại trừ Abner và các em bé, nhưng Abner lại là khách.
Sau hết thì đĩa của Almanzo cũng được chất đầy. Ngay miếng nếm thử đầu tiên đã đưa lại cho cậu một cảm giác khoan khoái và cảm giác này cứ lớn lên, lớn lên mãi trong lúc cậu ăn và ăn tiếp tục. Cậu ăn cho tới lúc không thể ăn thêm nổi nữa và cảm thấy vô cùng dễ chịu. Cậu nhấm nháp chậm chạp hồi lâu phần bánh ngỏ nhân trái cây thứ nhì. Rồi cậu nhét một khoanh bánh vào túi và chạy ra ngoài chơi.
Royal và James đang chia phe để chơi trò pháo đài tuyết. Royal chọn Frank còn James chọn Almanzo. Khi chọn người xong, tất cả cùng lo lăn những trái cầu tuyết qua những dòng chảy sau gần nhà kho. Tất cả lăn cho tới khi những trái cầu tuyết cao gần bằng Almanzo thì lăn chụm lại thành một bức tường. Tuyết đã chất đống làm thành một pháo đài chắc chắn ngăn giữa hai phe.
Lúc đó mỗi phe làm những trái cầu tuyết nhỏ riêng của mình. Tất cả đều hà hơi vào tuyết rồi nén lại thật chắc. Mỗi phe làm mười hai trái cầu tuyết cứng. Khi đã sẵn sàng chiến đấu, Royal liệng một cây gậy lên không rồi chụp lấy khi nó rơi xuống. James chộp vào cây gậy trên bàn tay của Royal, rồi Royal chộp trên bàn tay của James và cứ lần lượt như thế cho hết cây gậy. Bàn tay của James chộp cuối cùng và như thế là phe của James được giữ pháo đài.
Những trái cầu tuyết bay mù mịt. Almanzo hụp đầu, né tránh, la hét và vận hết sức ném những trái cầu tuyết thật xa cho tới khi không còn trái nào. Royal dẫn một toán địch quân phía sau lao lên tấn công pháo đài và Almanzo vùng dạy, chộp lấy Frank. Cả hai đâm đầu xuống hố tuyết sâu phía ngoài pháo đài, vật lộn, đấm đá nhau thật mạnh.
Mặt và miệng Almanzo đầy tuyết nhưng cậu bám cứng lấy Frank. Frank đập thẳng vào mũi cậu và mũi cậu chảy máu. Almanzo không lưu ý tới. Cậu lật lên trên Frank đấm vùi đối thủ cực mạnh, dí xuống dưới tuyết. Cậu tiếp tục hét:
- Ha-a, chết! Ha-a, chết!
Frank rên rỉ, oằn oại, gần lăn ra được nhưng Almanzo lại đè lên cậu ta. Almazno không thể ngồi trên Frank để đấm đá nên cậu dùng hết sức nặng đè đối thủ xuống, nhấn mặt Frank vào sâu hơn, sâu hơn nữa trong tuyết. Và Frank hổn hển:
- Chết!
Almanzo quì dậy và cậu thấy má đứng trong khung cửa. Má gọi:
- Các con! Ngưng chơi thôi! Tới lúc phải vào nhà sưởi cho ấm!
Tất cả đều đang nóng và thở hổn hển. Nhưng má và các cô nghĩ là đám anh chị em họ phải sưởi ấm trước khi lên xe trở về nhà. Cả đám bước vào nhà một cách nặng nề, đầy người dính tuyết khiến má giơ cả hai tay kêu lên:
- Chúa ơi!
Người lớn ngồi trong phòng khách nhưng các cậu bé phải ở lại trong phòng ăn, như thế tuyết không chảy trên tấm thảm phòng khách. Các cậu không thể ngồi vì ghế chất đầy chăn, áo đang được hơ nóng. Nhưng các cậu đứng quanh quẩn ăn táo, uống rượu ngọt và Almanzo và Abner vào nhà chứa đồ ăn ăn mấy đĩa đồ ăn.
Sau đó các chú, các cô và các cô gái nhỏ phủ choàng khăn áo, bồng các em bé đang ngủ ra khỏi phòng ngủ quấn quanh trong những chiếc săn san. Những chiếc xe leng keng từ nhà kho lăn tới và ba má giúp tấn chăn phủ, áo choàng ngoài những vành váy. Mọi người đều nói:
- Tạm biệt! Tạm biệt!
Tiếng nhạc ngựa vang lại một hồi rồi tắt hẳn. Ngày Giáng Sinh đã qua.
Trải nghiệm đọc truyện tuyệt vời trên ứng dụng TYT
