Từ trung tâm lãnh địa nhà Mạch Kỳ có bảy tám con đường thông đến lãnh địa các Thổ ti khác. Cũng tức là, các Thổ ti chung quanh có thể theo bảy tám con đường ấy đến tận dinh cơ nhà Mạch Kỳ.

Mùa xuân vừa đến, tuyết trên núi vẫn chưa tan hết, giống như năm nào đi tìm hạt giống anh túc, trên con đường này là những người đi tìm lương thực.Thổ ti đem theo bạc trắng, đem theo thuốc phiện, định dùng những thứ đó để đổi lấy lương thực của nhà Mạch Kỳ.

Cha hỏi tôi và anh có đổi lương thực không?

Anh tôi vội trả lời "Giá cao gấp đôi".

Cha nhìn tôi, tôi không muốn lên tiếng, mẹ cấu tôi một cái và ghé vào tai nói nhỏ "Không phải gấp đôi, mà gấp đôi của gấp đôi".

Tôi không nói gấp đôi của gấp đôi mà nói "Mẹ cấu con".

Anh tôi nhìn mẹ, cha nhìn tôi, ánh mắt của hai người thật sắc lạnh.Tôi không còn cách nào. Mẹ quay mặt đi nơi khác.

Anh định nói gì đấy với bà Thổ ti, nhưng anh chưa nghĩ ra.Thổ ti liền nói "Gấp đôi? Cả nhà bảo gấp đôi? Cứ là gấp đôi của gấp đôi thì cũng coi như cho không họ rồi à? Tôi muốn đòi gấp mười lần, đó là cái giá do bọn họ tranh nhau trồng anh túc".

Anh lai sai lầm, vẻ mặt tỏ ra tức giận lắm. Anh đang cúi đầu bỗng ngước lên "Mười lần? Có thể thế được không? Không thể. Lương thực là lương thực, không phải là vàng, cũng không phải là bạc".

Cha vuốt vuốt những sợi râu bạc ở trước ngực, nâng cái đuôi râu vàng nhạt để lên lòng bàn tay ngắm nghía, rồi thở dài "Hai lần hay mười lần với tôi chẳng ý nghĩa gì.Thấy đấy, tôi già rồi.Tôi chỉ muốn người kế nghiệp phải mạnh hơn". Cha trầm ngâm hồi lâu, đưa ra quyết định quan trọng "Thôi được, không nói chuyện này nữa. Bây giờ tôi mời mọi người đi lên biên giới, cả hai anh em cùng đi. Lúc đi nhớ đem theo nhiều binh mã". Cha nhấn mạnh, quyết định như vậy là vì sự hùng mạnh của nhà Mạch Kỳ trong tương lai.

Cha quay sang hỏi thằng ngốc "Con có biết cha bảo hai anh em đi làm gì không?"

Tôi nói "Bảo con đem theo binh lính".

Cha cao giọng "Ấy là cha hỏi, bảo các con đem binh mã đi làm gì?"

Tôi suy nghĩ một lúc rồi nói "Để thi với anh".

Thổ ti nói với vợ "Cho thằng con mình cái tát, nó đảo ngược mọi ý nghĩ của tôi".

Bà Thổ ti tát tôi một cái, không phải tát tượng trưng, mà tát thật mạnh. Bây giờ anh có thể trả lời câu hỏi của cha, nhưng cha không hỏi. Mà tôi không thể lần nào trả lời cũng tỏ ra ngu ngốc.Thỉnh thoảng tôi cũng tỏ ra thông minh. Cha làm vậy là muốn để hai anh em tôi thi với nhau, nhất là để xem thằng con ngu ngốc có khả năng làm Thổ ti hay không.Tôi thấy rõ ý cha và mạnh dạn nói ra.

Câu nói của tôi vừa ra khỏi cửa miệng thì mẹ nói với cha "Thằng con của mình đúng là ngốc", tiện tay mẹ tôi lại tát tôi một cái nữa.

Anh nói với mẹ "Đánh thì có tác dụng gì? Đánh thế nào thì nó vẫn là thằng ngốc".

Mẹ đến bên cửa sổ, ngắm nhìn phong cảnh bên ngoài. Còn tôi ngơ ngác nhìn bộ mặt thông minh của anh đang cười ngây dại.

Anh cười to, tuy chẳng có chuyện gì đáng cười, nhưng anh vẫn phá lên cười. Có những lúc anh cũng ngốc. Cha bảo anh đi biên giới phía nam, lại bảo đi lên phía bắc để hoàn thành các công trình xây dựng, làm xong nhưng anh vẫn không biết xây những cái nhà ấy để làm gì. Cho đến khi nhà Mạch Kỳ được mùa lương thực trên khắp lãnh địa, anh mới biết đấy là kho chứa lương thực.

Cha dặn anh em chúng tôi lên biên giới phải canh phòng cẩn mật những kho lương thực ấy, giữ cho đến khi được giá.Tôi lên biên giới phía bắc, anh đi về phía nam.

Cha nói với những Thổ ti đến xin mua lương thực "Tôi nói rồi, thuốc phiện không phải là thứ tốt lành gì, nhưng các người vẫn nhất định trồng. Kho nhà Mạch Kỳ cũng không đầy lương thực. Sang năm tôi lại trồng thuốc phiện, cho nên phải tích trữ lương thực". Các Thổ ti khác đều nghiến răng căm thù nhà Mạch Kỳ và đành phải ra về tay không.

Nhiều năm nay nạn đói không diễn ra trên lãnh địa các Thổ ti, nhưng không ngờ, nạn đói đến vào lúc mưa thuận gió hoà.

Các Thổ ti ra về tay không, họ gặp những đoàn người đói khát kéo dài trên những con đường dẫn đến lãnh địa Mạch Kỳ. Chúng tôi nói với những người này "Mỗi một Thổ ti phải bảo vệ dân của mình, lương thực trong kho nhà Mạch Kỳ là để chuẩn bị cho dân mình. Những người ấy về vùng quê đói kém với một bụng cháo ngô nhà Mạch Kỳ và lòng thù hận Thổ ti nhà mình.

Ngày tôi lên biên giới phía bắc đã tới gần.

Ngoài việc đem đủ binh lương, tôi đem theo một cô hầu nấu ăn, khỏi phải nói, đó là Trác Mã hồi xưa.Theo tôi, lẽ ra nên đem theo người thư ký không có lưỡi, nhưng cha không đồng ý. Cha nói với hai cậu con trai "Hai người ai có thể chứng minh mình xứng đáng được đưa người ấy đi, cha sẽ cho đi theo".

Tôi hỏi "Nếu cả hai cùng xứng đáng thì sao? Nhà Mạch Kỳ làm gì có hai thư ký?"

"Được thôi, cắt lưỡi một thằng có học kiêu ngạo" cha thở dài thườn thượt nói thêm "Cha chỉ sợ cuối cùng thì không đứa nào cần".

Tôi gọi thằng Trạch Lang cùng vào bếp, bảo với Trác Mã quyết định của tôi đưa cô ta lên biên giới. Quyết định quả là bất ngờ đối với Trác Mã.Tôi thấy cô ta đứng bên cái nồi đồng khổng lồ, miệng há hốc, tay cứ vân vê chiếc tạp dề đầy mỡ màng, miệng thì lắp bắp "Nhưng thưa cậu...nhưng, thưa cậu...."

Từ bếp ra, thấy anh thợ bạc chồng của Trác Mã đang làm việc ở sân.Trạch Lang nói với anh về quyết định của tôi. Nó nói chưa xong thì anh thợ bạc gõ búa vào mu bàn tay, mặt tái nhợt. Anh ta ngước nhìn lên, bắt gặp ánh mắt tôi, lập tức cúi đầu xuống.Tôi với thằng Trạch Lang đi một vòng sang nhà đao phủ.

Vừa vào đến sân thì ông ta quỳ ngay xuống trước mặt tôi, thằng Nhi Y thì đứng buông thõng tay, nở nụ cười bẽn lẽn như con gái.Tôi bảo nó chuẩn bị dụng cụ hành hình, để cùng đi với tôi lên biên giới. Mặt nó đỏ bừng, có thể vì vui mừng. Nó những mong sớm thành đao phủ chính thức, giống như con trai Thổ ti mong sớm thành Thổ ti. Người đao phủ già mặt đỏ lên, ông không muốn con mìnhs sớm đụng đến đao kiếm giết người.Tôi giơ tay, bảo ông không được nói. Ông ta nói "Thưa cậu, tôi không biết nói sao, chỉ muốn nấc, tôi thường xuyên bị nấc".

"Ông có đồ hành hình dư ra không?"

"Thưa cậu, từ hồi nó mới sinh, tôi đã chuẩn bị cho nó làm nô tài nhà Mạch Kỳ rồi. Nhưng mà, nhưng mà..."

"Nói đi, nhưng mà làm sao?"

"Nhưng mà anh trai cậu, người kế thừa Thổ ti Mạch Kỳ sau này, nếu biết sẽ trách tôi".

Tôi không nói gì, quay người bỏ đi.

Lúc xuất phát, thằng Nhi Y đem thoe toàn bộ dụng cụ hành hình.

Cha cho ông quản gia thọt đi theo tôi.

Anh trai là người thông minh, không cần đem theo nhiều người giúp việc như tôi. Anh vẫn thường nói, khi lên làm Thổ ti, dinh cơ nhà Mạch Kỳ sẽ bỏ trống nhiều phòng. Ý anh là, lúc bấy giờ sẽ bãi bỏ nhiều vị trí của nhiều người. Cho nên, anh chỉ đem theo một đội binh mã, thêm một người chuyên nấu rượu là đủ. Anh cho rằng, đem theo quản gia và đao phủ nhất là đem theo người nấu bếp đã từng ngủ với mình cũng là điều bình thường, vì em của anh là một thằng ngốc.Tôi định đem Ta Na đi theo, để anh phải bật cười. Anh nói "Nơi nào có người là có giá, mày đem con nhỏ ấy đi làm gì? mày có thấy tao đem gái theo không?"

Câu trả lời của tôi tỏ ra ngốc nghếch "Cô ấy là người hầu của em mà". Câu nói làm anh phá lên cười ha hả.

Tôi nói với Ta Na "Thôi đừng khóc nữa, cứ ở nhà chờ tôi về".

Trên đường lên biên giới tôi gặp nhiều người đến tìm lương thực, nhưng những người đi bên tôi, đi trước và đi sau tôi đều về tay không. Lúc dừng lại ăn cơm, tôi bảo đám thuộc hạ cho họ một ít. Vì chuyện này mà họ nói, cậu Hai nhà Mạch Kỳ rất nhân từ. Ông quản gia thọt nói "Cũng chỉ ít nữa những người này sẽ như lũ sói đói chồm đến chúng ta".

Tôi hỏi "Thật thế không? Có thật họ sẽ làm như thế không?"

Ông quản gia nói "Nhưng mà, chúng ta tốt hơn cậu Cả đi về phía kia. Chắc chắn là thế rồi.Tôi sẽ giúp cậu".

Thằng Trạch Lang đi phía trước con ngựa của tôi, nó nói "Phải, chúng ta phải giúp cậu".

Ông quản gia quất roi lên người nó.

Tôi cười to, suýt nữa thì ngã từ trên lưng ngựa xuống.

Ông quản gia thọt nói "Thưa cậu, cậu đối xử với bề dưới thật tốt, như thế không phải đâu, không phải là cách làm của một Thổ ti".

Tôi nói "Tại sao tôi phải như một Thổ ti? Thổ ti sau này là anh trai tôi".

"Nếu như vậy thì lão gia không cử cậu lên biên giới phía bắc".Thấy tôi không nói gì, ông ta giật cương cho ngựa đi lên ngang tôi, nói khẽ "Thưa cậu, cẩn thận là đúng, nhưng cậu phải cho chúng tôi biết tâm tư của cậu, tôi sẵn sàng giúp. Nhưng phải cho tôi biết tâm tư của cậu".

Tôi quất mạnh roi vào mông con ngựa của ông ta, con ngựa chồm lên, suýt nữa thì làm ngã người quản gia thọt hết mực trung thành với nhà Mạch Kỳ.Tôi quất thêm một roi nữa, con ngựa lao đi như tên bắn, tung bụi mù mịt.Tôi ghì cương, chỉ chốc lát rơi lại phía sau, cùng đi trong đoàn tuỳ tùng. Dọc đường, cô hầu cũ của tôi cứ né tránh. Cô ta cõng theo cái nồi, một ít củi khô để mồi lửa, mặt thì nhọ nhem nhọ thỉu.Tóm lại, cô không phải là Trác Mã hôi xưa dạy tôi biết chuyện trai gái. Vẻ mặt của cô ta làm tôi cảm thấy đời người thật vô thường, trong lòng đầy bi thương.Tôi bảo một người vác hộ cô ta cái nồi, để cô ta xuống suối rửa mặt. Cô ta đi nhanh phía trước tôi.Tôi không nói gì, cô ta cũng không nói gì.Tôi không biết mình phải làm gì, nghĩ mình sẽ không ngủ với cô ta nữa. Vậy tôi phải làm gì? cái đầu óc ngu ngốc không bảo tôi làm gì. Lúc này hai vai Trác Mã đang rung động, cô ta khóc.Tôi hỏi "Em hối hận vì lấy anh thợ bạc à?"

Trác Mã gật đầu rồi lại lắc đầu.

"Em đừng sợ".

Tôi không ngờ Trác Mã nói ra câu này "Thưa cậu, có người bảo cậu sẽ lên làm Thổ ti, cậu làm nhanh lên".

Nỗi buồn của cô xâm chiếm lòng tôi.Trác Mã muốn tôi làm Thổ ti, đến lúc ấy tôi sẽ giải thoát kiếp nô lệ cho cô. Lúc này tôi thực sự muốn thành một Thổ ti.

Tôi nói "Cô chưa lên biên giới, đến nơi xem rồi về với chồng".

Cô quỳ ngay bên đường đầy bụi mùa xuân, khấu đầu, trán dính đầy đất. Xem ra, cô mất công nhớ lại những ngày tháng đã qua. Cô gái sạch sẽ, trắng trẻo ngày xưa bên tôi, mà nay trông như thế này! Tôi thúc ngựa đi lên phía trước. Bốn vó ngựa tung bụi trên con đường mùa xuân. Những người đi sau chìm trong bụi đất.

Mùa xuân đến, chúng tôi đi trên con đường dài dằng dặc giống như đi sâu vào mùa xuân. Lên đến biên giới, hoa đỗ quyên đã nở khắp nơi. Những người dân đói khát đi tìm lương thực càng ngày càng đông. Càng là mùa xuân, nét mặt những người dân đói khát kia càng xanh xao như ngọn cỏ, nhợt nhạt như dòng nước trong xanh.

Anh xây kho lương thực rất tốt. Ây là tôi muốn nói, nếu xảy ra đánh nhau thì đây sẽ là những công sự kiên cố.

Tất nhiên, tôi muốn nói anh làm việc không có sáng tạo. Con người thông minh như vậy, một Thổ ti tương lai các cô gái rất thích nhưng lại thiếu sáng tạo đến khó tin. Khi chúng tôi đến biên giới, trước mặt hiện lên cái kiệt tác kiến trúc anh, ông quản gia thọt nói "Trời ơi, lại một dinh cơ nữa của nhà Thổ ti!".

Đấy là một sản phẩm mô phỏng.

Một toà nhà ba tầng làm bằng đất đỏ mịn, nằm giữa bốn bức tường vây quanh. Những ô cửa sổ và cửa lớn đều quay về phía bắc, những lỗ châu mai kiêm cửa sổ đều hướng ra ngoài.Tầng dưới là cái kho nửa chìm nửa nổi, hai tầng trên có thể làm chỗ ở, cũng có thể từ đấy xả đạn như mưa vào quân địch, thậm chí nằm trên giường cũng có thể bắn bọn người đến xâm lược. Đáng tiếc cho anh tôi, nếu anh sống trong cái thời biên giới của các Thổ ti còn chưa phân định rõ ràng, chắc chắn anh sẽ là một anh hùng thế gian phải nể sợ.Theo tôi hiểu, không phải cha bảo anh lên biên giới xây công sự. Cha mỗi ngày già yếu, câu nói cửa miệng của cha là "Thời gian đã đổi thay!".

Nhiều lúc cha không nói với giọng khẳng định như thế, mà nét mặt đầy vẻ hoang mang, nói "Thời thế phải đổi thay nhưng nhà Mạch Kỳ chúng ta lớn mạnh, liệu có đổi thay hay không, khỏi cần phải lo lắng".

Cha biết, lúc có đổi thay lớn lao, một Thổ ti, cho dù là Thổ ti hùnh mạnh chưa từng có, nếu không thuận theo sự biến đổi ấy, hậu quả sẽ không thể hình dung nổi. Cho nên, cha chuyển cái vẻ hoang mang sang cho thằng con ngốc.Tôi lập tức cảm thấy trong lòng cha ẩn chứa điều đau khổ lắm, vẻ mặt phản ánh nỗi đau khổ trong lòng.Thổ ti thấy cái đau khổ trong lòng mình hiện lên khuôn mặt đứa con ngốc nghếch, giống như hai cha con là một cơ chế.

Cha nói thế gian biến đổi có nghĩa là mọi thứ trên lãnh địa đều đổi thay. Hồi xưa, tổ tiên Thổ ti xây cơ ngơi nhà mình ở trung tâm lãnh địa như một toà lâu đài, không phải như ngày nay xây công sự trên biên giới.Tất nhiên chúng tôi còn phải đánh nhau với các Thổ ti khác, súng đã nổ, chúng tôi đã chiến thắng. Mùa xuân này sẽ có cuộc chiến thóc gạo. Chiến tranh thóc gạo không cần công sự to lớn.

Chúng tôi tạm thời ở trong công sự.

Đang là năm đói kém, chúng tôi chuyện trò, nằm mơ, đi lại trên đống lương thực.Thóc ngô chồng chất trong kho tối om, mùi ngô thóc bốc lên đi vào giấc mơ của chúng tôi.Trên cánh đồng mùa xuân chỗ nào cũng bắt gặp những khuôn mặt xanh xao vì đói. Nhiều người trước khi chết muốn có một giấc mơ no bụng cũng không được. Đám gia nhân của tôi hiểu rõ điều này, vẻ mặt họ tỏ ra tự hào vì mình là dân và là nô lệ của nhà Mạch Kỳ.