Lần này Hứa Dận Tông cân nhắc rất lâu mới nói:
- Bài thi này những đề khác trả lời rất thấu triệt, ngôn từ đơn giản không thừa không thiếu, không rườm rà hoa lệ, không ít kiến giải mới mẻ, tuổi còn trẻ đã có thành tựu này, chứng tỏ chuyên tâm khắc khổ học tập.
-...Nếu không phải vì đề kia, có thể đỗ trạng nguyên. Nhưng công khai nói y thánh có nhầm lẫn, tuy chưa biết đúng sai thế nào, ở trường hợp này là thiếu sáng suốt, phải nghĩ tới y giả khác, nếu đỗ trạng nguyên, sẽ gây ra tranh luận, không tốt cho khảo sinh đó, cũng không tốt cho thái y thự.
- Vâng ạ.
Hà Trạch gật đầu như gà mổ thóc, hôm nay ông ta không nhớ mình vâng bao nhiêu lần nữa.
- Dũng khí dám chất vấn tiền nhân, đi tìm chân lý đáng khen, không nên đả kích nhiệt tình của y. Thế này đi, để y đỗ thám hoa là được,
( Danh từ thám hoa thực ra thời sơ Đường còn chưa dùng, nhưng đây là tiểu thuyết dựa trên lịch sử, không phải sách lịch sử, nên dùng từ thông dụng này cho phần đông độc giả đều dễ hiểu)
- Thám hoa ạ?
Hà Trạch hơi giật mình, vốn chỉ còn băn khoăn có nên cho Tả Thiếu Dương đỗ hay không, ai ngờ ông cụ một câu xác định luôn làm thám hoa, tên Tả Thiếu Dương này tốt số quá đi, tranh thủ thỉnh giáo:
- Lão giả tử xem, nên để cho khảo sinh này nhận chức vị gì thì hợp.
- Theo lý mà nói, thám hoa có thể làm y giám tòng bát phẩm, nhưng để khảo sinh này làm y chính tòng cửu phẩm đi, tới y quán đông nam tọa đường, cho mọi người đều biết y đã bị trừng phạt. Kiếm cần mài mới sắc, hoa mai phải lạnh mới thơm, mài rũa cái ngạo khí của y, sau này có thể giao trọng trách lớn.
Y chính thái y thự là quan viên hạng bét, thấp hơn nữa là tiểu lại rồi, không thể nhỏ hơn nữa.
Thái y thự triều Đường là cơ cấu giáo dục kiêm cơ cấu y liệu, có mở trường dạy y, cũng có y quán chuyên môn, giống như bệnh viện thuộc trường đại học sau này. Thái y thự không chỉ trị bệnh cho văn võ bách quan toàn triều, còn trị bệnh cho bách tính, hoặc tù phạm.
Bốn phía đông tây nam bắc của Trường An đều có y quán của thái y thự, trong đó y quán đông nam mà Hứa Dận Tông nói tới là ở khu dân nghèo, tức là để y khám bệnh cho bách tính, công việc nhiều, vất vả bẩn thỉu, vừa thể hiện ý trừng phạt, cũng là bảo hộ, xảy ra vấn đề ở đây, không gây ảnh hưởng lớn, hi vọng một vài năm người ta quên y đi là tốt nhất.
.........
Nội trạch Đỗ phủ.
Dù Đỗ Yểm cho người nói với Tả Thiếu Dương sẽ không can thiệp vào sĩ đồ của y, nhưng vẫn cho người theo dõi. Đỗ Dần bẩm báo với phụ thân chuyện xảy ra trong kỳ thi vừa rồi.
Đỗ Yểm nằm nghiêng trên giường, bên cạnh có nha hoàn bóp vai, sưng phù đã hoàn toàn tiêu giảm, nghe xong nói:
- Ông cụ thích ôm rơm rặm bụng, nhưng trí tuệ không thể xem thường, an bài này tốt lắm, bài thi có vấn đề lớn như vậy không tiện xếp hạng cao, để người ta ghen tị công kích.... Giờ có ông cụ lên tiếng là tốt rồi, tên tiểu tử này nhân duyên tốt tới ta cũng phải ghen tỵ.
- Hôm đó phụ thân vờ bệnh nặng không qua khỏi, bị Chân lão đầu phát hiện, dùng âm chiêu mưu hại, cậu tiểu lang trung đó trong tình huống khẩn cấp, lâm nguy không loạn, mau chóng trấn tĩnh tìm ra thủ đoạn ám hại, không chỉ cứu mạng cha, còn xử sự chững chạc, từ đầu tới cuối không lộ ra nửa lời với ai về chuyện này. Nhi tử vốn nghĩ y là nhân tài có thể đào tạo, nhưng qua kỳ thi này, nhi tử nghĩ khác rồi, với sự thông minh khéo léo của y không thể không biết hành động của mình có thể dẫn tới hậu quả gì, vậy mà vẫn làm, rốt cuộc không phải là người thích hợp làm quan.
- Ha ha ha.
Đỗ Yểm cười lớn:
- Trên đời này kẻ biết làm quan còn ít à, trải qua năm tháng biến loạn liên tục, những kẻ tồn tại tới ngày nay có ai là không biết làm quan không gian giảo như hồ ly, kẻ chơi đùa quyền thuật có cả đống, bày mưu tính kế vô vàn. Nhưng người có bản lĩnh thực sự thì ít lại càng ít, nay chiến loạn tuy đã lắng xuống, chỉ còn mối nguy phương bắc, không bao lâu sẽ dẹp được, Đại Đường ta trên đà xây dựng lại, không cần những kẻ biết làm quan nữa, mà cần nhất là nhân tài, nhân tài đủ mọi mặt, không chỉ am hiểu trị nước, thời thế, còn cần cả nhân tài kinh thương, thủ công, nông điền, thủy lợi, y liệu, đó mới là đạo sâu rễ bền gốc.
Nói tới đó lòng có chút cảm khái, ánh mắt nhìn vào hư vô:
- Đương kim thánh thượng tinh minh quyết đoán, văn tài võ lược, kẻ nào chơi đùa quyền thuật trước mặt người ắt gặp xui xẻo. Muốn được hoàng thượng trọng dụng, phải có bản lĩnh thực sự, chỉ cần có tài, cái gì mà đạo làm quan, thuật kế mưu, chỉ là thứ vụn vặt, có vi phụ bảo hộ chỉ điểm, chiếu cố, chuyện gì quan trường phải lo … Chỉ là sau lần bệnh nặng này, vi phụ không chỉ sức khỏe suy yếu, càng khiến một số kẻ bất mãn, tuy ta đã dùng đòn sấm sét trấn áp khiến chúng không dám hành động tùy tiện, nhưng nguy cơ còn chưa qua, sơ xảy chút thôi là vạn kiếp bất phục.
- Cha.
Đỗ Dần thương cảm, người ngoài chỉ thấy cha mình tham lam độc ác, không biết tấm lòng son vì nước vì dân của ông.
Đỗ Yểm chỉ thoáng xúc động vậy thôi, ông ta không phải người mềm yếu, ông ta cũng không cho phép mình lộ ra chút mềm yếu nào, nếu không kẻ địch sẽ lao vào cắn xé như sói dữ, muốn thế, ông ta phải làm con sói dữ tợn hơn:
- Phải rồi, ông cụ có bố trí cho y chức vụ gì không?
- Dạ, là y chính, con thấy thật uổng phí, hay là điều y tới tàng kinh các thái y thự. Ở đó có thể đọc hết quần thư...
- Ông cụ suy nghĩ sâu xa lắm, cho tiểu lang trung đó làm y chính rất tốt, phải để cậu ta đi hành y, tích lũy kinh nghiệm, chứ không nên ngồi trong phòng xem sách.
- Vâng, nhi tử an bài nghi nan tạp chứng cho cậu ta chữa trị.
- Hoa thơm ắt có bướm tới, nếu tiểu lang trung đó y thuật cao minh, còn cần con đi tìm người bệnh giúp sao? Hà Trạch biết làm việc đấy, lương tâm cũng chưa bị chó tha mất, nhất định chiếu cố vừa đủ cho cậu ta, chúng ta chỉ cần ở bên quan sát là được. Mong rằng cậu ta đúng như vi phụ kỳ vọng, là ngọc có thể mài rũa... Nếu không, cứ để cậu ta làm tiểu lang trung tiêu diêu tự tại, thời cơ thích hợp, con giúp cậu ta nâng cao chút danh tiếng là đủ.
Đỗ Yểm nhắm mắt lại, biểu thị đã nói hết.
Đỗ Dần biết ý khom người lui ra.
…..
Tả Thiếu Dương hoàn toàn không hay biết rằng bài thi của mình khiến bao nhiêu người chạy đôn chạy đáo, vò đầu bứt óc như thế, càng không biết có vị trọng thần triều đình đang ở trong bóng tối quan sát, biểu hiện của y như thế nào, sẽ quyết định vận mệnh của y.
Kẻ vô tri mới là hạnh phúc nhất, Tả Thiếu Dương từ khi thi xong, hai tai không nghe chuyện ngoài cửa sổ, cả ngày chỉ ăn với ngủ, ngay cả Bạch Chỉ Hàn không dâng tới tận miệng thì y cũng lười chẳng muốn động chân động tay, theo lời Kiều Xảo Nhi nói thì Tả đại ca sắp thành lợn mất rồi.
Trước kia ở Hợp Châu ngày ngày khám bệnh, không thì ra đồng làm việc, rảnh rỗi đi tìm Chúc Chưởng Quầy nghe ông già thú vị đó nói chuyện, vừa giải trí lại học được không ít điều hữu ích trong buộc sống, còn ở kinh thành này, chả có gì làm, Tả Thiếu Dương lắm lúc chỉ muốn leo lên nóc nhà hét thật to từ "chán"!
Ngũ Thư và Điền Phong rất nhiệt tình chạy tới tìm Tả Thiếu Dương rủ đi uống rượu, đi xuân lâu. Ngũ Thư có thể hiểu đi, giờ hắn là sư đệ, tới hiếu kính sư phụ, đại sư huynh là chuyện hợp lý. Nhưng Điền Phong, cứ tưởng hắn không gặp lại mình nữa, hai bên không ưa gì nhau, hẳn hắn cũng nhận ra, ai ngờ lần nào Ngũ Thư tới thì cũng có mặt hắn.
Mới đầu Tả Thiếu Dương không hiểu, nhưng cái kim trong bọc lâu ngày cũng lòi ra, chú ý quan sát, thấy hắn mấy lần thẫn thờ nhìn Bạch Chỉ Hàn, thế lần lần sau hắn tới liền nói không có nhà, thứ khốn kiếp, tức phụ ta để ngươi nhìn sao.
Vì thế tạ khách không tiếp, suốt ngày chỉ có ở nhà xem sách, luyện bút, dạy Bạch Chỉ Hàn kiến thức y học về cơ thể con người, dăm ba bữa tới xem bệnh thay thuốc cho Kiều Xảo Nhi, tiêu diêu tự tại.
Thực sự là nhân tài có thể đào tạo sao?
- Bài thi này những đề khác trả lời rất thấu triệt, ngôn từ đơn giản không thừa không thiếu, không rườm rà hoa lệ, không ít kiến giải mới mẻ, tuổi còn trẻ đã có thành tựu này, chứng tỏ chuyên tâm khắc khổ học tập.
-...Nếu không phải vì đề kia, có thể đỗ trạng nguyên. Nhưng công khai nói y thánh có nhầm lẫn, tuy chưa biết đúng sai thế nào, ở trường hợp này là thiếu sáng suốt, phải nghĩ tới y giả khác, nếu đỗ trạng nguyên, sẽ gây ra tranh luận, không tốt cho khảo sinh đó, cũng không tốt cho thái y thự.
- Vâng ạ.
Hà Trạch gật đầu như gà mổ thóc, hôm nay ông ta không nhớ mình vâng bao nhiêu lần nữa.
- Dũng khí dám chất vấn tiền nhân, đi tìm chân lý đáng khen, không nên đả kích nhiệt tình của y. Thế này đi, để y đỗ thám hoa là được,
( Danh từ thám hoa thực ra thời sơ Đường còn chưa dùng, nhưng đây là tiểu thuyết dựa trên lịch sử, không phải sách lịch sử, nên dùng từ thông dụng này cho phần đông độc giả đều dễ hiểu)
- Thám hoa ạ?
Hà Trạch hơi giật mình, vốn chỉ còn băn khoăn có nên cho Tả Thiếu Dương đỗ hay không, ai ngờ ông cụ một câu xác định luôn làm thám hoa, tên Tả Thiếu Dương này tốt số quá đi, tranh thủ thỉnh giáo:
- Lão giả tử xem, nên để cho khảo sinh này nhận chức vị gì thì hợp.
- Theo lý mà nói, thám hoa có thể làm y giám tòng bát phẩm, nhưng để khảo sinh này làm y chính tòng cửu phẩm đi, tới y quán đông nam tọa đường, cho mọi người đều biết y đã bị trừng phạt. Kiếm cần mài mới sắc, hoa mai phải lạnh mới thơm, mài rũa cái ngạo khí của y, sau này có thể giao trọng trách lớn.
Y chính thái y thự là quan viên hạng bét, thấp hơn nữa là tiểu lại rồi, không thể nhỏ hơn nữa.
Thái y thự triều Đường là cơ cấu giáo dục kiêm cơ cấu y liệu, có mở trường dạy y, cũng có y quán chuyên môn, giống như bệnh viện thuộc trường đại học sau này. Thái y thự không chỉ trị bệnh cho văn võ bách quan toàn triều, còn trị bệnh cho bách tính, hoặc tù phạm.
Bốn phía đông tây nam bắc của Trường An đều có y quán của thái y thự, trong đó y quán đông nam mà Hứa Dận Tông nói tới là ở khu dân nghèo, tức là để y khám bệnh cho bách tính, công việc nhiều, vất vả bẩn thỉu, vừa thể hiện ý trừng phạt, cũng là bảo hộ, xảy ra vấn đề ở đây, không gây ảnh hưởng lớn, hi vọng một vài năm người ta quên y đi là tốt nhất.
.........
Nội trạch Đỗ phủ.
Dù Đỗ Yểm cho người nói với Tả Thiếu Dương sẽ không can thiệp vào sĩ đồ của y, nhưng vẫn cho người theo dõi. Đỗ Dần bẩm báo với phụ thân chuyện xảy ra trong kỳ thi vừa rồi.
Đỗ Yểm nằm nghiêng trên giường, bên cạnh có nha hoàn bóp vai, sưng phù đã hoàn toàn tiêu giảm, nghe xong nói:
- Ông cụ thích ôm rơm rặm bụng, nhưng trí tuệ không thể xem thường, an bài này tốt lắm, bài thi có vấn đề lớn như vậy không tiện xếp hạng cao, để người ta ghen tị công kích.... Giờ có ông cụ lên tiếng là tốt rồi, tên tiểu tử này nhân duyên tốt tới ta cũng phải ghen tỵ.
- Hôm đó phụ thân vờ bệnh nặng không qua khỏi, bị Chân lão đầu phát hiện, dùng âm chiêu mưu hại, cậu tiểu lang trung đó trong tình huống khẩn cấp, lâm nguy không loạn, mau chóng trấn tĩnh tìm ra thủ đoạn ám hại, không chỉ cứu mạng cha, còn xử sự chững chạc, từ đầu tới cuối không lộ ra nửa lời với ai về chuyện này. Nhi tử vốn nghĩ y là nhân tài có thể đào tạo, nhưng qua kỳ thi này, nhi tử nghĩ khác rồi, với sự thông minh khéo léo của y không thể không biết hành động của mình có thể dẫn tới hậu quả gì, vậy mà vẫn làm, rốt cuộc không phải là người thích hợp làm quan.
- Ha ha ha.
Đỗ Yểm cười lớn:
- Trên đời này kẻ biết làm quan còn ít à, trải qua năm tháng biến loạn liên tục, những kẻ tồn tại tới ngày nay có ai là không biết làm quan không gian giảo như hồ ly, kẻ chơi đùa quyền thuật có cả đống, bày mưu tính kế vô vàn. Nhưng người có bản lĩnh thực sự thì ít lại càng ít, nay chiến loạn tuy đã lắng xuống, chỉ còn mối nguy phương bắc, không bao lâu sẽ dẹp được, Đại Đường ta trên đà xây dựng lại, không cần những kẻ biết làm quan nữa, mà cần nhất là nhân tài, nhân tài đủ mọi mặt, không chỉ am hiểu trị nước, thời thế, còn cần cả nhân tài kinh thương, thủ công, nông điền, thủy lợi, y liệu, đó mới là đạo sâu rễ bền gốc.
Nói tới đó lòng có chút cảm khái, ánh mắt nhìn vào hư vô:
- Đương kim thánh thượng tinh minh quyết đoán, văn tài võ lược, kẻ nào chơi đùa quyền thuật trước mặt người ắt gặp xui xẻo. Muốn được hoàng thượng trọng dụng, phải có bản lĩnh thực sự, chỉ cần có tài, cái gì mà đạo làm quan, thuật kế mưu, chỉ là thứ vụn vặt, có vi phụ bảo hộ chỉ điểm, chiếu cố, chuyện gì quan trường phải lo … Chỉ là sau lần bệnh nặng này, vi phụ không chỉ sức khỏe suy yếu, càng khiến một số kẻ bất mãn, tuy ta đã dùng đòn sấm sét trấn áp khiến chúng không dám hành động tùy tiện, nhưng nguy cơ còn chưa qua, sơ xảy chút thôi là vạn kiếp bất phục.
- Cha.
Đỗ Dần thương cảm, người ngoài chỉ thấy cha mình tham lam độc ác, không biết tấm lòng son vì nước vì dân của ông.
Đỗ Yểm chỉ thoáng xúc động vậy thôi, ông ta không phải người mềm yếu, ông ta cũng không cho phép mình lộ ra chút mềm yếu nào, nếu không kẻ địch sẽ lao vào cắn xé như sói dữ, muốn thế, ông ta phải làm con sói dữ tợn hơn:
- Phải rồi, ông cụ có bố trí cho y chức vụ gì không?
- Dạ, là y chính, con thấy thật uổng phí, hay là điều y tới tàng kinh các thái y thự. Ở đó có thể đọc hết quần thư...
- Ông cụ suy nghĩ sâu xa lắm, cho tiểu lang trung đó làm y chính rất tốt, phải để cậu ta đi hành y, tích lũy kinh nghiệm, chứ không nên ngồi trong phòng xem sách.
- Vâng, nhi tử an bài nghi nan tạp chứng cho cậu ta chữa trị.
- Hoa thơm ắt có bướm tới, nếu tiểu lang trung đó y thuật cao minh, còn cần con đi tìm người bệnh giúp sao? Hà Trạch biết làm việc đấy, lương tâm cũng chưa bị chó tha mất, nhất định chiếu cố vừa đủ cho cậu ta, chúng ta chỉ cần ở bên quan sát là được. Mong rằng cậu ta đúng như vi phụ kỳ vọng, là ngọc có thể mài rũa... Nếu không, cứ để cậu ta làm tiểu lang trung tiêu diêu tự tại, thời cơ thích hợp, con giúp cậu ta nâng cao chút danh tiếng là đủ.
Đỗ Yểm nhắm mắt lại, biểu thị đã nói hết.
Đỗ Dần biết ý khom người lui ra.
…..
Tả Thiếu Dương hoàn toàn không hay biết rằng bài thi của mình khiến bao nhiêu người chạy đôn chạy đáo, vò đầu bứt óc như thế, càng không biết có vị trọng thần triều đình đang ở trong bóng tối quan sát, biểu hiện của y như thế nào, sẽ quyết định vận mệnh của y.
Kẻ vô tri mới là hạnh phúc nhất, Tả Thiếu Dương từ khi thi xong, hai tai không nghe chuyện ngoài cửa sổ, cả ngày chỉ ăn với ngủ, ngay cả Bạch Chỉ Hàn không dâng tới tận miệng thì y cũng lười chẳng muốn động chân động tay, theo lời Kiều Xảo Nhi nói thì Tả đại ca sắp thành lợn mất rồi.
Trước kia ở Hợp Châu ngày ngày khám bệnh, không thì ra đồng làm việc, rảnh rỗi đi tìm Chúc Chưởng Quầy nghe ông già thú vị đó nói chuyện, vừa giải trí lại học được không ít điều hữu ích trong buộc sống, còn ở kinh thành này, chả có gì làm, Tả Thiếu Dương lắm lúc chỉ muốn leo lên nóc nhà hét thật to từ "chán"!
Ngũ Thư và Điền Phong rất nhiệt tình chạy tới tìm Tả Thiếu Dương rủ đi uống rượu, đi xuân lâu. Ngũ Thư có thể hiểu đi, giờ hắn là sư đệ, tới hiếu kính sư phụ, đại sư huynh là chuyện hợp lý. Nhưng Điền Phong, cứ tưởng hắn không gặp lại mình nữa, hai bên không ưa gì nhau, hẳn hắn cũng nhận ra, ai ngờ lần nào Ngũ Thư tới thì cũng có mặt hắn.
Mới đầu Tả Thiếu Dương không hiểu, nhưng cái kim trong bọc lâu ngày cũng lòi ra, chú ý quan sát, thấy hắn mấy lần thẫn thờ nhìn Bạch Chỉ Hàn, thế lần lần sau hắn tới liền nói không có nhà, thứ khốn kiếp, tức phụ ta để ngươi nhìn sao.
Vì thế tạ khách không tiếp, suốt ngày chỉ có ở nhà xem sách, luyện bút, dạy Bạch Chỉ Hàn kiến thức y học về cơ thể con người, dăm ba bữa tới xem bệnh thay thuốc cho Kiều Xảo Nhi, tiêu diêu tự tại.
Thực sự là nhân tài có thể đào tạo sao?
Trải nghiệm đọc truyện tuyệt vời trên ứng dụng TYT
