Nghe đến đây, Minh dù đang ngồi trong góc chơi cũng ngẩn đầu lên nhìn, cậu nghe hiểu, nét mặt sợ hãi nhìn bà. Thấy mẹ cúi mặt xuống. Tay run run, cất tiếng: "Người ta khổ quá, nên mới làm chuyện thất đức như vậy, chỉ mong giai đoạn này nhanh chóng qua đi, không nhiều gia đình phải chịu cảnh ăn thịt người thân như thế nữa".

Bà Tư tiếp lời kể thêm: “Người ta đói quá mất lí trí rồi mẹ nó à, có nhà đông con, mẹ nhìn con mà nuốt nước mắt, định cho con đi trước...rồi giữ lại phần xác để sống sót”

Minh rùng mình chạy đến ôm lấy mẹ: “Mẹ ơi, có thật không? Con có bị người ta ăn không?”

Bông ôm lấy con trai, giọng ngẹn ngào: “Không đâu, mẹ và cha sẽ bảo vệ con. Dù có đói thế nào đi nữa thì húng ta không làm chuyện thất đức như thế”

Bà Tư nhìn hai mẹ con mà lòng thắt lại, bà là một người phụ nữ ngưỡng chừng năm mươi, bà không có con, chồng cũng đã góa, giờ đây bà cũng chỉ ở một mình, nhìn Minh bà thương lắm. Bà ở lại dăm ba vài câu rồi cất bước ra về.

Buổi chiều mẹ dắt Minh đi hái rau dại. Minh nhìn thấy một người đàn ông nằm gục bên đường. Cậu ngây thơ hỏi: “Sao ông ấy lại ngủ ở đây thế mẹ?”

Mẹ Minh kéo tay đi nhanh hơn: “Ông ấy mệt thôi, con đừng nhìn”

Minh không hiểu rằng, người đàn ông không phải vì mệt mới nằm đó, mà ông ta đã chết, chết vì đói. Cậu cũng không biết rằng, những hình ảnh như vậy, sau này sẽ xuất hiện ngày càng nhiều hơn.

Bông dẫn Minh đến chân núi, để con tự chơi còn mình thì hái rau dại, thấy mẹ bận rộn, Minh cũng hiểu chuyện không làm phiền. Một lát sau, cậu háo hức chạy đến mang về một mớ lá cây dại mới nhặt được, nhưng không thấy mẹ khen cậu chỉ thấy mẹ hoảng hốt vứt mớ rau dại cậu đang cầm xuống đất: “Đây là lá ngón, không ăn được đâu con!”

Minh sợ hãi, nước mắt trào ra, cậu không hiểu, bản thân chỉ muốn giúp mẹ, nhưng vì sự thiếu hiểu biết mà suýt nữa gây hại đến gia đình. Suốt dọc đường về, cậu im lặng không nói gì. Cậu thầm nhủ “ Sẽ học thật giỏi để biết được nhiều thứ hơn, sẽ không như vậy nữa”

Lúc ông Hải về đến nhà, hôm nay sau khi làm xong việc, ông đã đi tìm thức ăn, hái rau dại, bắt ốc ngoài ruộng và thậm chí là đào sắn sót lại từ những cánh ruộng bỏ hoang, nhưng thu hoạch cũng chỉ đủ cho họ dùng trong một bữa cơm. Tuy vậy, là một trụ cột trong gia đình, ông không thể để sự tuyệt vọng hiện lên trên gương mặt trước vợ và con.

Buổi tối khi dùng cơm xong, nghe vợ kể lại câu chuyện của bà Tư từ vợ, ông Hải nhíu mày trấn an vợ: "Có anh ở đây, em và con sẽ không sao" rồi lấy nón lá ra khỏi nhà.

Ngôi làng của ông đã từng rất yên bình, mỗi phiên chợ đều đông đúc, nhưng tất cả đã bị đánh tan bởi một tiếng súng của bọn phát xít Nhật, chúng mặc quân phục vàng nhạt, vác súng trên vai, theo sau là vài tên lính người Pháp dáng vẻ vô cùng hống hách.

"Không ai được rời khỏi lành, tất cả tập trung ở đình ngay lập tức." cất giọng là một người đàn ông Việt, nhưng ánh mắt lại tỏ ra vô cùng ghét bỏ những người đồng hương.

Lính Nhật đập từng nhà, lôi từng người, ai kháng cự thì bị đánh đập, lớn giọng la lên những thứ tiếng mà họ chẳng thể hiểu được. Mọi người bị giục đến đình làng, người đàn ông Việt quốc đứng bên cạnh lính Nhật lớn giọng tuyên bố:" Tất cả lúa gạo trong làng này đều thuộc về Thiên Hoàng, ai giấu lương thực sẽ bị xử tử."

Dân làng im lặng, những phẫn uất hiện rõ trên từng khuôn mặt, nhưng không một ai dám đứng lên phản khán, họ biết nếu phản khán sẽ chết, và họ cũng biết những ruộng lúa chín vàng mà họ cất công chăm nom từng ngày đã bị cướp sạch, họ sẽ phải chịu đói, gia đình họ cũng vậy.

Sau lệnh đó, bọn chúng lục tung mọi thứ trong làng, từ lu gạo đến những hốc nhỏ bên vách nhà. Những bao thóc, bó ngô đều bị vơ vét chất lên xe rồi rời đi, bỏ lại những ngôi nhà tan hoang và những con người ngồi lặng mình bên bếp lửa. Không khí u ám bao trùm ngôi làng, chỉ còn lại tiếng khóc của trẻ con và tiếng thở dài của những người già .

Đã một năm kể từ khi tiếng súng ấy nổ lên, kéo theo đó là sự chết dần chết mòn của người dân nơi đây.

Vì phải đối mặt với sự đàn áp của Pháp và phát xít Nhật, một tổ chức bí mật mang tên Việt Minh ra đời. Trong giai đoạn đầu của kháng chiến, Việt Minh đã bí mật tổ chức các cuộc họp tại các làng quê để tuyên truyền và vận động nhân dân tham gia cách mạng. Cha Minh, mặc dù là một nông dân, nhưng đã tham gia vào cuộc chiến này. Hôm nay, ông Hải có một cuộc họp bí mật cùng các đồng đội, dưới ánh đèn mờ, anh Lý chủ trì của cuộc họp và cũng là người bạn thân thiết của Hải lên tiếng, anh cho biết một số thanh niên trong làng đã bị chúng bắt để trồng cây đay nhằm phục vụ cho công nghiệp chiến tranh. Chuyện muốn đưa họ trở về từ tay chúng là một điều vô cùng khó khăn.

“Theo tin mà tôi được nhận, ngày mai, bọn chúng sẽ vận chuyển lương thực đi ngang ngọn núi sau làng và dừng chân tại đó, ai muốn cướp lương thực thì theo tôi” anh Lý nói.

Kế hoạch của anh là đột nhập vào kho thóc của Nhật, nơi gạo được thu gom từ tất cả các làng lân cận nhằm phục vụ cho mục đích chiến tranh và mang đi.

 “Rủi ro việc này rất lớn, mọi người nên suy nghĩ kĩ”

Về đến nhà, trong đầu ông Hải vẫn văng vẳng câu nói của Lý . Mẹ Minh nhìn gương mặt lấm lem bùn đất của chồng, lo lắng hỏi nhưng anh chỉ nói ngắn gọn: "Anh phải làm gì đó, không thể để chúng muốn làm gì thì làm".

Nghe vậy, Bông tràn ngập lo âu. Định hỏi tiếp thì thấy anh đã cất bước vào nhà. 

Sáng hôm sau cô có hỏi, nhưng anh chỉ bảo: “Tôi đi lo việc làng, em ở nhà trông con đi.”

Dù chồng không nói nhưng Bông thừa hiểu rằng "việc làng" mà anh nhắc đến không hề đơn giản 

Khi cả làng chìm vào bóng tối, chỉ còn những tiếng dế kêu rả rích. Anh Lý dẫn đầu nhóm sáu người đi trong đêm. Họ vượt qua những con đường khúc khuỷu, băng qua cánh đồng đã bị cày nát bởi sự đói khát. Mỗi người đều mang theo vũ khí mà mình cầm cảm thấy thuận tay: dao rựa, gậy tre, và một số thứ khác. Họ đi trong im lặng, lướt qua màn đêm bằng ánh mắt lộ rõ sự quyết tâm. Khi đến gần kho thóc, họ chậm bước và nấp vào một bụi rậm. Canh tư (1h-3h sáng) là thời điểm hợp lí để ra tay, khi đó lính Nhật sẽ rơi vào trạng thái lơ là nhất. Anh Lý đã cho người tìm được một lỗ hỏng có thể lẻn vào sau nhà kho.

Tất cả đã sẵn sàng chỉ chờ thời cơ đến. Bốn người bắt đầu leo vào kho qua lỗ thủng, trong đó có cha Minh. Đập vào mắt họ là những bao thóc được xếp cao chạm tới trần nhà, hương gạo theo làn gió đêm bay đến khiến bụng họ réo in ỏi. Cha Minh nói thầm: “Chúng ta chỉ lấy đủ, không thể để chúng nghi ngờ”

Họ chuyền tay từng bao thóc qua lỗ thủng, hai người ở bên ngoài chờ để vận chuyển ra xe bò giấu sẵn gần đó. Đúng lúc này, một tên lính Nhật đến kiểm tra kho, tiếng bước chân vang lên trong đêm khiến cả nhóm như ngừng thở. Cha Minh rút con dao trong túi, ra hiệu cho anh Lý ném một hòn đá về phía góc xa để đánh lạc hướng tên lính.

Tên lính giật mình, chạy đến nơi phát ra tiếng động. Trong lúc đó, sáu người nhân cơ hội nhanh chóng rút lui với vài bao thóc trên vai.

 “KENG KENG KENG”

Tiếng còi báo động vang lên, lính Nhật nhanh chóng phát hiện ra kho thóc bị xâm nhập liền xách súng truy đuổi nhóm Việt Minh. Họ chạy qua những con ngõ nhỏ, nép mình dưới các bụi tre. Một tên lính Nhật cầm súng bắn chỉ thiên khiến anh Lý trúng một vết thương nhẹ ở vai. Bọn Nhật và tay sai đuổi sát phía sau, tiếng chân rầm rậm vang lên, ánh đuốc cháy sáng xuyên qua màn đêm. Anh Lý chật vật vác bao thóc lớn với vết thương trên vai, chạy dần chậm lại.

"Lý, bỏ bớt đi, không kịp đâu" ông Hải quay lại hét lớn.

Anh Lý cắn răng lắc đầu: "Không, trẻ con đang chết từng ngày, tôi không thể bỏ" nếu anh bỏ bớt một phần bọn chúng sẽ đói một phần anh không thể làm vậy.

Khi đến bờ sông, anh Lý kiệt sức dần, chân bắt đầu khụy xuống, cha Minh và những người khác quay lại kéo anh dậy, nhưng lúc này thì bọn lính Nhật ập đến chặn đường họ.

Anh Lý đẩy bọn họ ra: “Đi đi, tôi sẽ cản chúng”

Ông Hải lưỡng lự, ánh mắt đầy đau đớn, nhưng ông biết đây là cách duy nhất để cứu số gạo của cả nhóm

"Chúng tôi sẽ quay lại" để cứu anh, ông Hải thầm nói.

Bọn lính Nhật đến khống chế anh Lý, một trong số chúng dùng chân đạp một cước khiến anh ngã xuống đất. Chúng trói anh bằng dây thừng, lôi anh đi. Dù bị áp giải nhưng Lý vẫn hét lớn. 

“Đi đi, đừng quay lại. Vì làng, vì mọi người.”

Từ xa, cha Minh nhìn thấy bóng dáng Lý bị lôi đi như một tên tội phạm. Nỗi đau chợt dâng lên xé nát lòng ông, dù vậy ông vẫn phải tiếp tục chạy để bảo vệ số lương thực quý giá này.