Sau khi ra khỏi căn biệt thự phủ đầy dây bà sơn hổ, Cố Gia Niên men theo đường núi đi xuống. Trong ánh hoàng hôn nhá nhem, nắng chiều không bị những tòa nhà cao tầng cản trở nên có thể dịu dàng trải khắp thôn xóm, khiến mỗi một tấc đất đều phủ một màu vàng ấm áp.

Tường vi ven đường chưa từng được chăm sóc và cắt tỉa đang nở rộ. Có mấy cành hoa rơi trên mặt đất, cô nhặt chúng lên cắm vào cái túi bên hông ba lô. Khói bếp đều đã nghi ngút, phần lớn nông dân trên đồng cũng kết thúc công việc về nhà ăn cơm.

Trái tim Cố Gia Niên nhảy loạn, gò má đỏ bừng vì phấn khởi. Một nửa tâm tư vẫn đang chìm đắm trong chuyện vừa rồi, nửa còn lại thì chìm đắm trong những trải nghiệm tuyệt vời của ngày hôm nay.

Căn nhà của thím Trương giống như ảo tưởng trong mơ của cô, đợi sau này cô có công việc, có tiền, nhất định cũng sẽ trang trí như vậy. Sử dụng phòng khách làm phòng sách, đặt thật nhiều thật nhiều sách, sau khi tan làm quay về đọc sách. Tốt nhất là nuôi thêm một con mèo, lúc cô đọc sách, sẽ để nó nằm trên đầu gối.

Câu nói của bố mẹ lại vang vọng trong đầu.

“Đọc sách đọc sách, suốt ngày đọc sách thì có tác dụng gì? Không thể học, không thể thi thì chính là đồ vô dụng. Áp lực cạnh tranh ở Bắc Lâm khốc liệt như vậy, một điểm chính là mười triệu người(*), nếu con không thi đậu đại học thì sau này ngay cả tầng hầm cũng không có để ở.”

(*) Một câu khẩu hiệu trong thi đại học, “Cải thiện một điểm, gϊếŧ một nghìn người.”

Cố Gia Niên cúi đầu, mím chặt môi, tập trung nhìn đường.

*

Vừa vào sân, Cố Gia Niên liền nhìn thấy bà ngoại cùng hai đứa em họ nhà cậu cậu cả và cậu hai đều đang đợi cô, còn một người phụ nữ trung niên cô không biết. Mọi người nhìn thấy cô, vẻ mặt lo lắng cuối cùng cũng dịu đi.

Em hai Trần Tỏa hỏi: “Chị Đình Đình, chị đi đâu vậy ạ? Mọi người đi tìm chị khắp nơi nhưng không thấy.”

Cố Gia Niên ngơ ngác nói: “Chị vừa về từ nhà thím Trương, thím Trương không có ở nhà, nhưng con trai thím ấy ở nhà.”

“Con trai?” Người phụ nữ trung niên đứng bên cạnh ngạc nhiên nói, “Thím chỉ có một đứa con gái. Với cả, vừa rồi thím luôn ở nhà mà.”

Hai người nhìn nhau, lúc này Cố Gia Niên mới biết, thì ra người này chính là thím Trương trong miệng bà ngoại, mà căn biệt thự vừa rồi cũng không phải nhà của thím Trương. Là cô đã đi nhầm đường.

Cố Gia Niên thoáng nhớ lại, chợt nhận ra lúc nãy sự chú ý của cô đều bị số sách che trời lấp đất hấp dẫn rồi tự nhận định đó là nhà thím Trương mà không hề xác nhận điều đó với anh.

Cô hơi xấu hổ, lòng nghĩ người này đúng là kỳ lạ, cứ như vậy cho cô ở nhà anh đọc sách già một giờ.

Em cả Trần Tích lại hỏi cô: “Cho nên, vừa nãy chị đi tới biệt thự ở bên kia sườn núi ạ? Chính là tòa biệt thự trên tường mọc đầy dây bà sơn hổ á?”

Cố Gia Niên gật gật đầu.

Hai đứa em họ đều im lặng, thở dài nói: “Chị thật sự vào luôn, nhưng ở trong đó có một quái nhân mà.”

“Quái nhân?”

Cố Gia Nhiên nghĩ đến căn phòng đầy vỏ rượu, tàn thuốc, bản thảo hỏng, và hằng hà sách.

Đúng là rất quái lạ.

Trần Tỏa giải thích: “Nghe bố em nói, tòa biệt thự kia đã bỏ hoang mấy chục năm, luôn không có người ở. Mãi đến một năm trước mới có người chuyển vào, đóng cửa cài then ru rú trong nhà. Chỉ là mỗi tuần sẽ có hai nhóm người lái xe đến đưa từng thùng từng thùng đồ dùng, cũng không biết có sài hết không nữa.”

Trần Tích phụ họa: “Đúng vậy ạ, từ lúc chuyển vào biệt thự đến giờ, trong thôn chưa có ai nhìn thấy anh ta cả. Mọi người nói xem, phải là người như thế nào mới không thể nhìn thấy ánh sáng chứ?”

Cố Gia Niên lắc lắc đầu, lại nhìn thấy Trần Tích bày ra vẻ mặt dữ tợn, tự hỏi tự đáp: “Có khi nào là… một con ma cà rồng giả làm người không nhỉ?”

Cố Gia Niên và Trần Tỏa đều cùng rùng mình.

Hai đứa em họ còn muốn nói nữa, nhưng bị bà ngoại vẫn luôn im lặng hạ lệnh đuổi khách: “Được rồi, ai về nhà nấy, ai bận thì bận, bà dẫn Đình Đình vào nhà nấu cơm tối.”

Lúc này hai đứa tiểu quỷ mới coi như thôi.

*

Phòng bếp được xây độc lập và bên ngoài ngôi nhà gạch hai tầng, một bên thông với nhà chính, một bên khác có cửa ra vào riêng. Cách cửa nách không xa chính là sông, có đàn vịt đang chạy lạch bạch lên bờ, xếp hàng đi về nhà.

Mặt trời dần lặn sau rừng trúc bên hông sông, cảnh chiều ngập ngừng chuyển tối giống như đương dò xét. Sự yên tĩnh thuộc về màn đêm bao trùm lên cả thôn xóm.

Trần nhà có đèn, chính là loại kéo dây kia. Ánh đèn vàng ấm áp xuyên qua cửa sổ tràn ra ngoài sân, trong chùm sáng có vô số bụi mịn lượn vòng, vài con thiêu thân dừng lại trên bệ cửa sổ, muốn tìm kiếm nơi bắt đầu của sự nóng rực này.

Cố Gia Niên tìm một cái bình sứ bỏ không, cho hoa tường vi cô nhặt vào, đặt trên bệ cửa sổ.

Bà ngoại ngồi sau bếp củi nhóm lửa, kêu Cố Gia Niên đến làm trợ thủ cho bà.

Xưa nay Cố Gia Niên chưa từng vào bếp, ngay cả trứng gà cũng không biết đập như thế nào, nếu gõ nhẹ thì vỏ không vỡ, nhưng gõ mạnh thì vỏ lại rớt vào trong dịch trứng. Cắt cà chua cũng cắt miếng to miếng nhỏ, mãi đến quả thứ hai mới đỡ hơn một chút.

Bà nội không chê cười cô, chỉ để cô tự làm thử. Bữa cơm này của hai người rất phong phú, một mặn một chay một canh, đều là những món ăn đơn giản của nhà nông. Đồ ăn đều là bà ngoại nấu, nhưng Cố Gia Niên cũng không hề ở không, mà đứng bên cạnh quan sát học tập suốt quá trình.

Thế mới biết hóa ra xào rau cũng cần có kỹ thuật, khi chảo nóng cho dầu vào sẽ không bị văng, chỉ cần cho ít bột khoai lang vào thịt muối thịt sẽ mềm. Các nguyên liệu khác nhau thì thời gian nấu cũng khác nhau.

“Bếp củi ở quê nấu cơm rất nhanh, nếu là khí ga hoặc bếp điện ở thành phố thì lại phải mày mò.” Bà ngoại nói, bưng thịt xào và canh cà chua trứng lên bàn ăn, lau tay vào tạp dề, cười nói: “Mấy hôm nay để cháu làm trợ thủ cho bà, sau đó bà làm trợ thủ cho cháu. Phải học được cách tự nấu ăn, cơm no áo ấm, cho dù mai này ra sao cũng sẽ không chết đói được.”

Cố Gia Niên dùng cái xiên sắt khẩy than trong lòng bếp, bị khói hun đỏ mắt, nửa ngày sau mới đáp lại một tiếng. Bố mẹ luôn muốn cô tiến về phía trước, mà bà ngoại lại đang dạy cô cách sinh tồn.

Hai người yên lặng ăn xong bữa cơm. Sau khi ăn xong, bà ngoại kêu Cố Gia Niên giúp bà khuân hai cái ghế trúc đặt dưới mái hiên nhô ra.

Hai bà cháu mượn ánh sáng hắt ra từ nhà chính mà ngồi hai bên cánh cửa hóng gió. Cố Gia Niên được giao cho một cây quạt rơm.

Nhang muỗi cháy hết vòng này đến vòng khác khiến mấy con muỗi kêu vo ve phải ngạt thở, Cố Gia Niên nhìn bóng đêm dày đặc bên ngoài nhà, chỉ cảm thấy dường như mình cũng rơi vào trong đó. Cô mở điện thoại lên, ngoài trừ nhóm lớp ra, không có tin chưa đọc. Bố mẹ, giáo viên Ngữ Văn, đều không có.

Bình thường lúc này cô đang làm gì nhỉ? Thời gian này, hẳn là tiết đầu tiên của buổi tự học tối.

Buổi tự học tối của lớp 12, ngày nào cũng có một bài thi nhỏ. Cô hy vọng nhất là thi Ngữ Văn, bởi vì đó mà môn duy nhất sau khi có điểm cô sẽ không bị mắng.

Các giáo viên khác đều không ưa cô. Ghét cô nhất là có lẽ là giáo viên Toán học, thường lấy bài thi của cô ra, chỉ vào đầu cô nói ngu hết thuốc chữa, kêu cô đừng phí sức học nữa, dù sao cũng học không hiểu.

Hồi tưởng lại, thật ra điểm môn Toán của cô hồi tiểu học và cấp 2 cũng không tệ như vậy. Tại sao càng học càng tệ chứ?

“Đình Đình, hôm nay cháu đến nhà của người kia đọc sách hả?” Bà ngoại cắt ngang hồi ức của cô.

“À, dạ, trong lúc mơ hồ đã ở nhà anh ấy đọc sách một tiếng.” Cố Gia Niên đưa tay gãi gãi đầu, có chút phấn khích, “Nhưng trước giờ cháu chưa từng thấy nhà ai có nhiều sách như vậy cả, trên vách tường của cả ba tầng lầu đều nhét đầy sách, hẳn là có mấy nghìn cuốn luôn nhỉ?”

“Thật sao?” Bà ngoại cười ha hả nói, “Đúng là thích đọc sách như ông nội thằng bé vậy.”

Cố Gia Niên không nghe rõ nửa câu sau mà chỉ nghe thấy giọng của bà, hỏi: “Bà ngoại biết anh ấy ạ?”

Bà ngoại không trả lời, phe phẩy cây quạt rơm.

Cố Gia Niên bỗng nhớ đến một chuyện, xoay người chạy vào phòng cầm ba lô, lấy chiếc hộp người đàn ông kia đưa cho cô, “Anh ấy nói đây là quà đáp lễ tặng cho bà, bảo cháu phải đích thân đưa cho bà.”

Cô đưa chiếc hộp cho bà ngoại, “Suýt chút cháu quên mất.”

Chiếc hộp to cỡ lòng bàn tay, được bọc bằng vải nhung xanh, chỗ mở thiết kế một chiếc khóa bằng đồng, khá là nặng. Bà ngoại đón lấy chiếc hộp, đưa tay vuốt ve rồi thở dài.

Cố Gia Niên có chút tò mò, bên trong chiếc hộp bao gói đẹp như vậy sẽ cất thứ gì nhỉ?

“Bà ngoại không mở ra xem ạ? Nhà này thật sự có tiền, chúng ta chỉ tặng một hộp bánh ngọt mà còn có quà đáp lễ nữa.”

Bà ngoại im lặng một lúc rồi đưa tay mở cái khóa đồng, sau đó mở nắp. Cố Gia Niên chồm tới xem, không khỏi thốt lên một tiếng.

Trong hộp đặt một sợi dây chuyền ngọc trai, mỗi viên đều tròn trịa, bóng loáng và có kích thước đồng đều, dưới ánh đèn vàng nhạt vẫn rạng rỡ. Phía dưới cùng là một mặt dây chuyền đá quý màu đỏ, trong ánh trăng và ánh đèn, nó tỏa ra màu sắc lấp lánh.

Cố Gia Niên không am hiểu đồ trang sức, nhưng cũng có thể nhìn ra sợi dây chuyền này có giá trị không nhỏ. Cô trố mắt nhìn bà ngoại, vẻ mặt hoang mang: “Sao anh ấy lại đưa đồ mắc như vậy ạ?”

Bà ngoại vươn tay chạm vào mặt dây chuyền ngọc đỏ kia, không nói gì. Bà nhìn sang cây quế hoa đối diện cửa, bóng cây lay động, cắt ánh đèn thành từng mảnh vỡ vụn. Mặt trăng lặng lẽ bò lên triền núi, có mấy ngôi sao hè rớt xuống.

Rất lâu sau, bà ngoại đóng nắp lại, nhìn Cố Gia Niên nói: “Có lẽ là đã cầm nhầm, lần sau cháu trả lại cho thằng bé giúp bà nhé.”

“Ồ.” Cố Gia Niên gật đầu, cẩn thận bỏ chiếc hộp vào trong ba lô. Nhủ bụng người này thật sự kỳ lạ, đồ đắt tiền như vậy mà cũng có thể tùy ý cầm nhầm.

Hóng gió đêm xong, hai bà cháu chia ra đi rửa mặt, chuẩn bị đi ngủ. Cố Gia Niên kéo cái ghế tới ngồi xuống bên mạn giường bà ngoại, bóp chân cho bà. Chân của người già dễ sưng phù, da và thịt dường như tách rời khỏi nhau, nhấn cái nào là lõm vào cái đó. Cô nhẹ nhàng xoa bóp, lại đi lấy khăn ấm muốn đắp cho bà.

“Đình Đình ơi, cháu đừng xoa nữa, bà không khó chịu.” Bà ngoại ngồi ở mạn giường, thò tay gọi cô.

Cố Gia Niên cầm khăn mặt đi qua, ngồi xuống với bà. Bà ngoại đưa tay ra, dùng lòng bàn tay thô ráp nhẹ nhàng vuốt tóc cô: “Đọc sách thú vị lắm à?”

“Dạ, thú vị ạ,” Nói đến sách, Cố Gia Niên không kiềm được cong cong khóe môi, “Anh ấy nói sau này cháu có có thể thường xuyên đến nhà anh ấy đọc sách.”

Đang nói, giọng lại nhỏ dần: “Nhưng bọn họ đều nói, đọc sách không có tác dụng, tốt nhất là nên dành thời gian rảnh rỗi để luyện đề, làm Năm Ba. Trước kia cháu cũng cố gắng làm, nhưng không đạt được yêu cầu của bọn họ.”

“Bọn họ là ai?”

Cố Gia Niên nghĩ nghĩ, hình như tất cả mọi người đều nói như vậy, “Bố mẹ, thầy cô giáo. Các bạn cũng không mấy thích cháu, cảm thấy cháu là một con mọt sách, cháu không có nhiều bạn trong lớp.”

Thật ra cái tên được lén gọi còn khó nghe hơn cả “con mọt sách”, cô từng bất hạnh nghe được mấy lần, nhưng không có can đảm đáp trả. Càng lớn Cố Gia Niên càng hướng nội, ít giao lưu với người khác, chỉ thích cầm một quyển sách ngồi một bên cạnh. Dần dà, cô trở nên trật rơ không ăn nhập.

Bà ngoại lấy một chiếc lược gỗ dưới gối ra, nhẹ nhàng chải đầu cho cô, hết lần này đến lần khác, “Nhũ danh của cháu là ‘Đình Đình’, là vì khi còn nhỏ cháu khá ồn ào. Vậy cháu có biết vì sao đại danh của cháu là ‘Gia Niên’ không?”

Cố Gia Niên lắc lắc đầu.

Bà ngoại cười nói: “Mấy năm trước khi cháu được sinh ra, Vân Mạch thường xuyên bị lụt, nhà cửa ngập nước, ruộng đồng chôn vùi, cuộc sống cũng sắp sửa đi theo. Chỉ có năm cháu ra đời, Vân Mạch mới bình an vô sự, lúa thóc được vụ, nhà nhà đều có cơm ăn. Đó là một năm may mắn.”

“Đình Đình của bà mang điềm may đấy. Nếu muốn đi thì đi thôi, đi đọc sách, đi làm chuyện cháu muốn làm, mặc kệ bọn họ nói gì. Có vài thứ, sau này sẽ nghĩ thông suốt, đến lúc đó làm tiếp cũng không muộn.”

Hai mắt Cố Gia Niên ướt đẫm, gật gật đầu.