Tào Tháo lấy được tờ huyết chiếu, liền thương nghị với bọn mưu sĩ muốn phế Hiến Ðế, chọn người có đức lập làm vua. Trình Dục can rằng:

- Minh công được oai lừng bốn bể ấy cũng nhờ lấy danh nghĩa của nhà Hán, nay nếu phế vua trong lúc bốn bể chưa bình ắt sanh họa lớn.

Tào Tháo lại thôi. Chỉ sai áp giải bọn Ðổng Thừa năm người cùng năm nhà già trẻ, trai gái ra các cửa xử trảm hết. Cộng tất cả hơn bảy trăm người phải rơi đầu. Quan, dân trong thành ai ai trông thấy đều sa nước mắt.

Người sau có thơ than Ðổng Thừa:

Chiếu lồng đai áo, gắng lo toan,

Gác vắng, vua, tôi lệ ứa tràn...

Nghĩ lại năm xưa từng cứu giá,

Cảm lòng ngày ấy được ban ân.

Say mê cứu nước, mang tâm bệnh,

Khao khát trừ gian, kết mộng hồn...

Thiên cổ treo cao gương nghĩa liệt,

Ngoài ra thành, bại... sá chi bàn?

Lại có thơ than bọn Vương Tử Phục rằng:

Một tờ lụa máu đã ghi tên,

Quân phụ tình thâm, phải báo đền.

Gan sắt dẫu tan trong chốc lát,

Lòng son rạng rỡ đến thiên niên

Giết hết gia quyến bọn Ðổng Thừa, Tào Tháo vẫn chưa hả giận.

Lại đeo gươm vào cung để giết Ðổng Quý phi. Quý phi là em gái Ðổng Thừa, được vua Hiến Ðế thương mến, hiện đang mang thai năm tháng.

Hôm ấy, vua đang ngồi trong hậu cung, cùng Phục Hoàng hậu bàn kín về việc Ðổng Thừa, lòng áy náy vì chưa được tin tức gì.

Bỗng thấy Tháo đeo gươm đột ngột bước vào, vẻ mặt hầm hầm.

Vua kinh hãi thất sắc.

Tháo hỏi:

- Ðổng Thừa mưu phản, Bệ hạ đã biết chưa?

Vua giả vờ hỏi lại:

- Ðổng Trác đã bị tru diệt rồi mà?

Tháo thét lạn:

- Không phải Ðổng Trác! Ðổng Thừa kia mà!

Vua run sợ nói:

- Quả thật Trẫm không biết.

Tháo hỏi mỉa:

- Mới cắn ngón tay ra viết chiếu, đã quên rồi ư?

Vua không biết trả lời ra sao nữa? Tháo thét võ sĩ bắt Ðổng Quý phi đem ra.

Hiến Ðế vội vàng kêu lên:

- Ðổng phi đã có thai năm tháng. Xin Thừa tướng thương tình...

Tháo trợn mắt nói:

- Không nhờ số trời, ắt tôi đã bị hại rồi! Há còn để người con gái này lại mà chuốc hậu hoạn sao?

Phục Hoàng hậu cũng kêu rằng:

- Xin giam vào lãnh cung, đợi cho sinh nở rồi hãy giết cũng chưa muộn!

Tháo không nghe, sẵng tiếng gắt:

- Còn muốn giở cái nòi phản nghịch ấy, để báo thù cho mẹ nó sao?

Bấy giờ, biết số mạng đã định, Ðổng phi sụt sùi khóc rằng:

- Xin cho được toàn thi thể mà chết. Ðừng bắt phơi thân lộ thể...

Tháo mới sai người đem lụa bạch tới.

Hiến Ðế vừa khóc vừa nói với Ðổng phi:

- Khanh xuống Tuyền đài, đừng oán Trẫm nhé!

Dứt lời, lệ tuôn như mưa. Phục hậu cũng oà lên khóc lớn.

Tháo nổi giận nói:

- Lại còn giở trò đàn bà trẻ con thế nữa à!

Rồi thét võ sĩ lôi Ðổng phi ra thắt cổ ở bên ngoài cung môn.

Người sau có thơ than Ðổng phi rằng:

Ðầu xuân mưa móc cũng bằng không,

Liễu nát, hoa rơi trước bệ rồng.

Thiên tử cũng đành tuôn suốt lệ,

Trông theo từng bước quặn ôm lòng.

Giết Ðổng phi rồi, Tháo truyền bảo quan Giám cung:

- Từ nay trở đi, bất cứ người ngoại thích, tôn thân nào, nếu không được phép ta mà tự tiện vào cung, đều phải chém đầu! Canh giữ không nghiêm cũng chịu đồng tội!

Sau đó, Tháo nói với Trình Dục:

- Tuy nay đã giết bọn Ðổng Thừa rồi, song còn Mã Ðằng và Lưu Bị cũng trong số ấy, không thể không diệt trừ.

Trình Dục nói:

- Mã Ðằng hiện nay đóng binh ở Tây Lương, binh thế cũng mạnh chưa nên đánh vội. Phải vỗ về hắn rồi gởi chiếu triệu về kinh mà giết đi mới được. Còn Lưu Bị hiện nay đang chiếm giữ Từ Châu làm kế ỷ dốc thì cũng không nên đánh. Huống chi nay Viên Thiệu còn đang đồn quân ở Quan độ, có ý dòm ngó Hứa Ðô. Phỏng như kéo quân sang Ðông để đánh Lưu Bị, thế tất Bị cầu cứu Thiệu. Viên Thiệu thừa lúc tới xâm phạm Hứa Ðô, ta làm sao đương nổi?

Tào Tháo áy náy nói:

- Chẳng phải vậy đâu, Lưu Bị là tay nhân kiệt trong thiên hạ. Nếu không trừ trước, để cho hắn có đủ lông, đủ cánh thì khó mà trừ được. Còn như Viên Thiệu tuy có nhiều binh lực song cứ hay hoài nghi bất quyết, hay làm hỏng việc, chẳng có đáng sợ gì?

Ðang lúc thương nghị bỗng có Quách Gia đến, Tháo liền hỏi Quách Gia:

- Ta muốn hưng binh đi dánh Lưu Bị, ngặt còn sợ Viên Thiệu xâm phạm Hứa Ðô, ông nghĩ thế nào?

Quách Gia nói:

- Viên Thiệu tính chậm chạp mà hay đa nghi. Các mưu sĩ lại ghen ghét lẫn nhau, nội bộ tranh giành nghi kỵ nhau, không cần phải sợ. Lưu Bị hiện đang chỉnh đốn binh mã, tích thảo đồn lương, quân binh chưa thuần thục, nếu kéo binh đến đó đánh một trận có thể dẹp yên.

Tào Tháo cả mừng liền nói:

- Chính hợp ý ta!

Bèn khởi đại binh hai mươi vạn chia làm năm đạo đi đánh Từ Châu.

Quân tế tác dò thám được, báo về Từ Châu.

Tôn Càn ở Từ Châu lập tức qua nơi Hạ Bì báo cho Quan Vân Trường rõ rồi lại qua Tiểu Bái cho Huyền Ðức hay.

Huyền Ðức bàn tính với Tôn Càn:

- Việc này phải đến cầu cứu Viên Bản Sơ mới giải được mối nguy này!

Bèn viết một phong thư, sai Tôn Càn mang đi.

Càn đến Hà Bắc vào ra mắt Ðiền Phong trước, nói rõ tình hình và nhờ dẫn tiến.

Phong lập tức dẫn Càn vào ra mắt Viên Thiệu và trình thư lên.

Nhưng thấy Viên Thiệu hình dung tiều tụy, áo mão xốc xếch, Phong ngạc nhiên hỏi:

- Hôm nay Chúa công làm sao vậy?

Viên Thiệu đáp:

- Ô hay! Ta sắp chết rồi!

Ðiền Phong thất kinh nói:

- Chúa công nói chi lời gở thế!

Viên Thiệu nói:

- Ta có năm đứa con, chỉ có thằng con út là ta cưng nó lắm. Nay nó lại đau ghẻ nặng, bệnh nguy đến nơi. Nếu nó có bề nào thì ta chết mất.

Ðiền Phong nói:

- Hiện Tào Tháo đã hưng binh đi đánh Huyền Ðức, Hứa Ðô bỏ trống, chúng ta nên thừa cơ hội ấy đem nghĩa binh đánh vào, trên cứu được Thiên tử, dưới cứu được muôn dân. Thật là dịp may hiếm có vậy. Chỉ chờ Minh công định đoạt.

Viên Thiệu nói:

- Ta cũng biết cơ hội này rất tốt. Ngặt vì con ta đau bệnh, lòng ta hoảng hốt, e việc không lợi.

Ðiền Phong hỏi:

- Việc gì mà Chúa công phải hoảng hốt?

Viên Thiệu đáp:

- Trong năm đứa con, chỉ có đứa nhỏ đĩnh ngộ khác thường. Nếu không may nó có bề nào ắt ta cũng không sống nổi nữa!

Viện Thiệu quay lại nói với Tôn Càn:

- Ngươi hãy về nói lại với Huyền Ðức, ta vì cớ ấy không thể ra binh được. Nếu Huyền Ðức có bề nào đến đây tá túc, ta lo liệu phương tiện giúp đỡ cho.

Ðiền Phong nghe nói, uất ức đập cây gậy xuống đất kêu rằng:

- Ðược thời cơ hiếm có như thế này, mà vì mấy mụn lở của một đứa con mà bỏ lỡ cơ hội thật là đáng tiếc! Ðáng tiếc!

Nói rồi giậm chân than dài mà lui ra.

Tôn Càn thấy Viên Thiệu không chịu phát binh, liền chạy suốt đêm về Tiểu Bái ra mắt Huyền Ðức, kể rõ đầu đuôi. Huyền Ðức thất kinh họp hết chư tướng thương nghị.

Trương Phi hăng hái hiến kế:

- Ðại ca đừng lo gì. Quân Tào Tháo ở xa mới đến, binh tướng còn mỏi mệt. Ta nhân lúc chúng vừa chân ướt, chân ráo đến đây, hơi thở chưa đều, cứ xông ngay sang cưới trại, ắt phá được chúng.

Huyền Ðức nói:

- Vẫn tưởng tam đệ chỉ là kẻ dũng phu, ai ngờ trước đã biết dùng mưu bắt Lưu Ðại, nay lại bày kế này, thì cũng biết phép dùng binh lắm!

Bèn nghe lời Trương Phi, chia binh sẵn sàng, đợi đến đêm sang cướp trại Tào Tháo.

Bấy giờ Tào Tháo kéo binh qua Tiểu Bái.

Lúc đang tiến binh, bỗng có trận gió thổi tới, rồi nghe tiếng nổ vỡ đánh "rắc"! Thì ra cây đại kỳ bị gẫy cán.

Tháo vội ra lệnh cho quân sĩ tạm dừng bước, rồi họp các mưu sĩ hỏi xem lành dữ thế nào.

Tuân Húc hỏi:

- Gió từ phương nào tới? Thổi gẫy cờ sắc gì?

Tháo nói:

- Cuồng phong thừ phía Ðông Nam thổi tới, đánh gẫy cây giác nha kỳ (1). Cờ này gồm xanh, đỏ hai màu.

Húc nhẩm tính, rồi đoán:

- Chẳng phải điều gì khác! Hẳn đêm nay ắt có Lưu Bị đến cướp trại.

Tháo gật đầu.

Bỗng Mao Giới bước vào cũng hỏi:

- Vừa rồi, gió Ðông Nam thổi gẫy lá giác nha kỳ hai đầu xanh, đỏ. Chúa công cho rằng lành hay dữ?

Tháo hỏi lại:

- Theo ý ông thế nào?

Mao Giới nói:

- Theo ngu ý, ắt là điềm có người tới cướp trại!

Người sau có thơ than Huyền Ðức rằng:

Thương thay Hoàng thúc thế cô cùng,

Muốn cướp dinh Tào, khởi thế công.

Cờ địch gẫy lìa, cơn gió bão,

Trời già chi tựa kẻ gian hùng?

Bấy giờ, Tháo bảo các tướng:

- Trời đã báo điềm cho ta, vậy đêm nay ta phải đề phòng cẩn mật.

Bèn chia binh ra làm chín đạo, cho một đạo tới trước để lập dinh trại, còn bao nhiêu chia ra làm mai phục khắp tám mặt.

Ðêm ấy, trăng khi mờ khi tỏ, Huyền Ðức đi bên tả, Trương Phi đi bên hữu chia quân ra làm hai đường tiến phát.

Chỉ để mình Tôn Càn ở lại giữ Tiểu Bái.

Riêng Trương Phi bấy giờ lấy làm đắc kế, dẫn toàn quân khinh kỵ thẳng tiến.

Khi đến trước trại Tào, Phi liền giục ngựa xông vào.

Nhưng chỉ thấy đèn đuốc leo lét, quân Tào lơ thơ thưa thớt...

Còn đang hoài nghi thì bỗng một tiếng pháo lệnh nổ vang, bốn bề lửa cháy bùng lên sáng rực!

Tiếng reo hò tám mặt nổi lên như trời long đất lở...

Phi biết mình đã trúng kế, liền quày ngựa toan thoát lui ra khỏi trại Tào, nhưng mặt Ðông đã có Trương Liêu, phía Tây có Hứa Chử, chính Nam có Vu Cấm, chính Bắc có Lý Ðiển, phía Ðông Nam thì có Từ Hoảng, Tây Nam có Nhạc Tiến, Ðông Bắc có Hạ Hầu Ðôn, Tây Bắc thì Hạ Hầu Uyên tám tướng dẫn quân mã đánh ập vào.

Một mình Trương Phi tả xông, hữu đột, đỡ trước, gạt sau...

Nhưng nguy hơn nưa là số quân của Phi lại là quân thủ hạ cũ của Tháo.

Bấy giờ chúng thấy sự thế nguy cấp, đều hạ khí giới đầu hàng hết.

Phi hăng máu, lồng lên như con hổ dữ, đang đâm chém túi bụi thì Từ Hoảng tới đánh cho một trận.

Mặt sau, Nhạc Tiến lại đuổi tới.

Phi mở một đường máu ra thoát vòng vây mà chạy. Ngoảnh mặt lại thấy chỉ còn hơn mươi quân kỵ chạy theo.

Trương Phi muốn trở về Tiểu Bái, nhưng đường đã bị chẹn mất.

Muốn sang Từ Châu, Hạ Bì lại sợ quân Tào mai phục đón đường.

Nghĩ không ra lối, Phi đành trông về núi Mang Ðường mà chạy.

Còn Huyền Ðức khi dẫn quân vừa đến trại, toan xông qua cửa đã nghe tiếng reo hò vang trời.

Một cánh quân Tào nổi dậy sau lưng, đánh cắt ngang mất một nửa quân mã, và chặn lối về.

Rồi Hạ Hầu Ðôn xông ra đón đường.

Huyền Ðức vội phá vòng vây mà chạy.

Hạ Hầu Uyên lại đuổi theo sau, đánh cho một trận nữa.

Ngoảnh lại thấy chỉ còn hơn ba mươi quân kỵ chạy theo, toan chạy về Tiểu Bái, nhưng nhìn về phía thành trì đã thấy lửa cháy rực trời.

Huyền Ðức vội rẽ cương, định chạy về Từ Châu hoặc Hạ Bì, nhưng đã thấy quân Tào đổ ra đầy đồng khắp núi đón chặn.

Huyền Ðức thấy hết cả lối về, lại nhớ tới lời Viên Thiệu dặn:

- Nếu có bề gì thì cứ đến tá túc...

Bèn nghĩ bụng:

- Nay ta đã binh tan thế cùng, chi bằng ta hãy tạm qua Hà Bắc nương thân, rồi sau này sẽ tính kế khác.

Nghĩ rồi, Huyền Ðức trông thẳng hướng Thanh châu mà chạy.

Chạy được một quãng lại gặp Lý Ðiển chặn đường.

Huyền Ðức vùng lên thoát thân, rồi cứ trông về phía Bắc mà chạy tiếp.

Ba mươi quân kỵ bị Lý Ðiển bắt nốt.

Thế là chỉ còn trơ một mình một ngựa chạy nạn, mỗi ngày phải đi hơn ba trăm dặm.

Khi đến dưới thành Thanh châu, Huyền Ðức bèn kêu mở cửa.

Quân canh hỏi tên họ, rồi chạy vào báo với quan Thứ Sử hay.

Nguyên quan Thứ Sử này là con trưởng của Viên Thiệu, tên là Viên Ðàm.

Ðàm vốn có lòng hâm mộ Huyền Ðức lắm, bấy giờ nghe tin:

- Lưu Dự Châu một người một ngựa chạy đến ngoài thành.

Viên Ðàm vội sai mở cửa, thân ra đón tiếp, rước vào công đường, hỏi tường tận sự thể.

Huyền Ðức thuật rõ việc bại binh và ngỏ lời xin nương tựa.

Ðàm liền mời tới nhà quán dịch nghỉ ngơi, rồi viết thư báo cho cha hay.

Một mặt sai quân hộ tống Huyền Ðức đến biên giới Bình Nguyên.

Viên Thiệu nghe tin, dẫn văn võ bộ hạ ra ngoài Nghiệp Ðô ba mươi dặm nghinh tiếp.

Huyền Ðức xuống ngựa bái tạ.

Thiệu vội vàng đáp lễ, nói:

- Vừa qua, vì trẻ thơ mắc bệnh, không tiếp viện được Sứ quân, lòng vẫn áy náy không yên. Nay hân hạnh được gặp, thật đã thỏa lòng mong ước.

Huyền Ðức nói:

- Bị này là kẻ cô cùng, đã muốn tới nương nhờ dưới cửa ngài từ lâu, nhưng chưa có dịp. Nay bị Tào Tháo đánh phá, vợ con bị hãm, gia đình thất tán cả rồi. Lòng nghĩ Tướng quân rộng lượng dung nạp kẻ sĩ bốn phương, nên không ngại thẹn mà tới theo. Mong Tướng quân thu nạp, thề sẽ có ngày báo đáp.

Viên Thiệu mừng rỡ, liền thết đãi rất hậu rồi để Huyền Ðức ở lại Ký châu.

Nói về Tào Tháo đêm ấy lấy Tiểu Bái xong rồi, lập tức đến lấy Từ Châu.

My Trúc và Giản Ung ngăn cản không nổi phải bỏ thành chạy.

Trần Ðăng bèn dâng thành cho Tào Tháo.

Tháo kéo đại quân vào.

Vỗ an dân chúng xong, Tào Tháo lại nhóm hết chư tướng để bàn kế đi đánh Hạ Bì.

Tuân Húc nói:

- Quan Vũ bảo vệ vợ con của Lưu Bị, ắt liều thân quyết giữ thành ấy, nếu chẳng đánh cho mau e Viên Thiệu sang cướp mất.

Tào Tháo nói:

- Ta vốn rất yêu Quan Vũ là nhân tài lỗi lạc, võ nghệ siêu quần, muốn thu phục để dùng. Chi bằng nay cử người tới thuyết, nếu y chịu hàng thì hay lắm.

Quách Gia nói:

- Quan Vũ là người nghĩa khí cao sâu, ắt không chịu hàng đâu. Cử người đến thuyết, sợ bị hại mất.

Nhưng một người bước ra nói:

- Tôi với Quan Vũ vốn có quen nhau. Nay tôi xin đi dụ hàng.

Mọi người nhìn lại, thì ra Trương Liêu. Trình Dục nói:

- Văn Viễn tuy quen biết Quan Vũ, nhưng tôi xem người ấy không thể lấy lời lẽ suông mà dụ được. Tôi có một kế này, trước làm cho Quan Vũ hết đường tiến thoái, rồi sẽ cho Văn Viễn đến dụ hàng. Bấy giờ là y phải về hàng Thừa Tướng.

Ðó chính là:

Rắp đem cung mạnh bắm hùm dữ,

Soạn sẵn mồi thơm dử cá ngao.

Chú thích:

Cờ một ngọn gọi là "giác kỳ". Cờ đôi gọi là "môn kỳ".